چکیده فارسی

مقدمه: شیوع روز افزون سکته مغزی، لزوم استفاده از ابزار و تکنیک های موثرتر در این بیماری جهت کاهش طول مدت درمان وتسریع و تسهیل بهبودی و برگشت عملکرد اندامهای مبتلا را می طلبد. بنابراین،  پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر بیوفیدبک بر دامنه حرکتی و عملکرد روزمره زندگی بیماران سکته مغزی انجام شد.

متود: تعداد 24 نفر بیمار مبتلا به سکته مغزی، با میانگین سنی 75/54 در این پژوهش شرکت کردند، که بطور تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند. با توجه به نقش کلیدی دست در انجام کارهای روزانه، عملکرد آن قبل و بعد از مداخله مورد ارزیابی اسپاستی سیتی با آزمون  آشورث ، ارزیابی دامنه حرکتی آرنج، مچ دست و انگشتان با گونیامتر و عملکرد روزمره زندگی با آزمون  بارتل قرار گرفت. دو گروه با تمرینات رایج کاردرمانی (گروه کنترل) و این تمرینات همراه با بیوفیدبک (گروه آزمایش) به مدت 3 ماه تحت درمان و بررسی قرار گرفتند.

یافته ها: با ارائه بیوفیدبک، شدت اسپاستیسیتی در دست 4 نفر از گروه آزمایش از 1 به صفر تقلیل یافت در حالیکه در گروه کنترل تنها یک نفرتقلیل اسپاستیسیتی داشت. استفاده از بیوفیدبک منجر به افزایش معنادار دامنه حرکتی  آرنج (P<0.001، مچ دست(P<0.003)  و انگشت(p<0.001)  نسبت به گروه کنترل شد. همچنین پس از مداخله، نمره بارتل در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنادار داشت (p<0.001).

 نتیجه گیری: استفاده از بیوفیدبک تراپی در ترکیب با درمان های روتین کاردرمانی تاثیر مضاغف و تعیین کننده بر بهبود دامنه حرکتی مفاصل اندام فوقانی و عملکرد روزمره زندگی دارد.

کلیدواژه: سکته مغزی، حرکت اکستنسیون مچ، الکترومیوگرافی بیوفیدبک

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش    

(1-1) مقدمه.........................................................................................................................      1

(2-1) بیان مسئله...............................................................................................................     2 

(3-1 (اهمیت و ضرورت پژوهش..............................................................     4       

(4-1) تعریف مفاهیم...........................................................................................................     6

(1-4-1) بیوفیدبک .................................................................................................................     6

(2-4-1) سکته مغزی .............................................................................................................    6

(3-4-1) دامنه حرکتی مفاصل دست ...........................................................................................     6

(4-4-1) وضعیت شناختی .......................................................................................................    6

(5-4-1) عملکرد روزمره زندگی ..............................................................................................     7

(6-4-1) میزان تون عضلانی اسپاستیسیتی ..................................................................................      7

(5-1) اهداف پژوهش.................................................................................................................     7

(1-5-1) هدف کلی................................................................................................................      7

(2-5-1) اهداف اختصاصی ....................................................................................................      7

(3-5-1) اهداف کاربردی .......................................................................................................      8 

(6-1) سوالات و فرضیات .....................................................................................................       8

فصل دوم: گستره نظری و پیشینه پژوهش......................................................................       10

(1-2) مقدمه........................................................................................................................         10

(2-2) تعریف سکته مغزی ....................................................................................................       10      

(3-2) علت شناسی وشیوع........................................................................................        11

(4-2) علل سکته مغزی.......................................................................................................        12

(1-4-2) سکته ایسمیک .......................................................................................................       12

(2-4-2) سکته هموراژیک ...................................................................................................       12

 (5-2) علائم سکته مغزی......................................................................................................     13

(6-2) پیامدهای سکته مغزی................................................................................................        13

(1-6-2) عوارض زودرس ....................................................................................................     13

(2-2-6) عوارض دیررس ....................................................................................................      13

(7-2) پیش آگهی ...............................................................................................................      14

(8-2) تاثیرات و عوارض سکته مغزی .....................................................................................     14

(1-8-2) مشکلات درکی-شناختی ............................................................................................     14

(2-8-2) اختلالات کنترل حرکتی و تون عضلانی ........................................................................     15

(9-2) درمان سکته مغزی......................................................................................................     16

(10-2) توانبخشی و کاردرمانی در سکته مغزی ...........................................................................    16

(11-2) درمان های مورد استفاده در کاردرمانی ............................................................................    18

(1-11-2) رویکرد رشد عصبی ...............................................................................................    18

(2-11-2) مدالیته تحریک الکتریکی عملکردی (FES) ..................................................................    18

(3-11-2) رویکرد یادگیری حرکتی ..........................................................................................    19

(4-11-2) درمان بوسیله ایجاد محدودیت حرکتی ...........................................................................    19

(5-11-2) درمان های کمکی رباتیک ........................................................................................    20

(6-11-2) رویکرد شناختی پس از سکته مغزی ............................................................................     20

(7-11-2) رویکرد تطابقی-جبرانی در توانبخشی پس از سکته مغزی ..................................................     21

(8-11-2) رویکرد جایگزین و مکمل ........................................................................................     21

(9-11-2) ماساژ درمانی .......................................................................................................     22

(10-11-2) طب سوزنی .......................................................................................................     22

(11-11-2) ریکی ...............................................................................................................     22

(12-11-2) نوروفیدبک ........................................................................................................     22

(13-11-2) بیوفیدبک ..........................................................................................................     23

(12-2) تعریف بیوفیدبک ........................................................................................................   26

(13-2) تاریخچه بیوفیدبک ......................................................................................................    27

(14-2) کاربرد بیوفیدبک .......................................................................................................     27

(15-2) مکانیسم عملکرد بیوفیدبک ...........................................................................................     28

(16-2) تاثیر بیو فیدبک بر عملکرد اندام فوقانی ...........................................................................     28

(17-2) بررسی متون ............................................................................................................    29

فصل سوم

(1-3) مقدمه .......................................................................................................................    38

(2-3) نوع مطالعه ................................................................................................................    38

(3-3) جامعه مورد بررسی ......................................................................................................    38

(4-3) معیار ورود ................................................................................................................     38 

(5-3) معیار خروج ..............................................................................................................     39

(6-3) متغییر ......................................................................................................................    39

(1-6-3) سکته مغزی ............................................................................................................    39

(2-6-3) دستگاه بیوفیدبک ......................................................................................................    40

(3-6-3) دامنه حرکتی مچ دست ................................................................................................   40

(4-6-3) اسپاستیسیتی ............................................................................................................    41

(7-3) ابزار جمع آوری داده ها .................................................................................................    41

(1-7-3) پرسشنامه اطلاعات فردی ............................................................................................    41

(2-7-3)پرسشنامه وضعیت شناختی............................................................................................    41

(3-7-3) پرسشنامه بارتل ........................................................................................................    42

(4-7-3) آزمون آشورث اصلاح شده ...........................................................................................    43

(5-7-3) ارزیابی گونیامتری مفاصل............................................................................................    43    

(1-5-7-3) ارزیابی دامنه حرکتی اکستنسیون آرنج ..........................................................................    43

(2-5-7-3) ارزیابی دامنه حرکتی اکستنسیون مچ دست......................................................................    43

(3-5-7-3) ارزیابی دامنه حرکتی اکستنسیون انگشتان دست ................................................................    44

(8-3) روش جمع آوری داده ها .................................................................................................     44

(9-3) روش اجرا .................................................................................................................     44

(10-3) روش تجزیه و تحلیل داده ها...........................................................................................     46

(11-3) ملاحظات اخلاقی..........................................................................................................     46

فصل چهارم:

(1-4) مقدمه.........................................................................................................     48    

(2-4) بخش داده‌ها ی توصيفی .................................................................................................   49

 (3-4) تحلیل داده ها ..............................................................................................................     56

فصل پنجم:

(1-5) مقدمه ..........................................................................................................................      61

(2-5) بحث و تفسیر یافته ها....................................................................................................      61

(3-5) نتایج پژوهش .............................................................................................................       61

(4-5) نتیجه گیری کلی ........................................................................................................       66

(5-5) محدودیت های پژوهش ................................................................................................       67

(6-5) پیشنهادات.................................................................................................................       67

فهرست جداول

جدول 1-4 توزیع متغيرهاي جمعيت شناختي (دموگرافيك) بیماران مبتلا به سکته مغزی ..............................    50   

جدول 2-4 بررسی همسانی دو گروه از نظر جنسیت، میزان تحصیلات با استفاده از آزمون کای-دو................    51

جدول 3-4 بررسی همسانی دو گروه از نظر دامنه حرکتی مفاصل، زمان پس از سکته مغزی و خدمات توانبخشی قبل از مداخله با آزمون من-ویتنی .....................................................................................................      52

جدول 4-4 میانگین اسپاستی سیتی آزمودنی‌های دو گروه قبل و بعد از مداخله .........................................      52

جدول 5-4 توزیع میانگین و انحراف معیار نمرات دامنه حرکتی بیماران سکته مغزی ..............................     52

جدول 6-4 توزیع میانگین و انحراف معیار نمرات آزمون بارتل در بیماران سکته مغزی ..........................      56

جدول 7-4 بررسی ارتباط عملکرد فعالیت های روزمره زندگی با دامنه حرکتی مفاصل  ...........................      57

جدول 8-4 تحلیل کوواریانس نمرات دامنه حرکتی آرنج پس از انجام مداخله ..........................................      58

جدول 9-4 تحلیل کوواریانس نمرات دامنه حرکتی مچ دست پس از انجام مداخله ....................................      59

جدول 10-4 تحلیل کوواریانس نمرات دامنه حرکتی انگشتان پس از انجام مداخله ....................................  60

فهرست نمودارها

نمودار شماره 1-4 میانگین تغییرات شدت اسپاستی سیتی در گروه آزمون و کنترل در طی مداخله……........     53

نمودار شماره 2-4 تغییرات دامنه حرکتی آرنج در دو گروه آزمون و کنترل قبل و بعد از مداخله .................     54

نمودار شماره 3-4 تغییرات دامنه حرکتی مچ دست در دو گروه آزمایش و کنترل قبل و بعد از درمان ...........       55 

نمودار شماره 4-4 تغییرات دامنه حرکتی انگشتان در دو گروه آزمایش و کنترل قبل و بعد از درمان ............     56

نمودار شماره 5-4 توزیع میانگین نمرات آزمون بارتل در بیماران سکته مغزی .....................................   57

رفرنس ها ......................................................................................................................   70

ضمائم............................................................................................................................

پیوست شماره 1 ...............................................................................................................   75

پیوست شماره 2 ...............................................................................................................   78v