چكيده:

مقدمه: بيماري كه در بخش مراقبت­هاي ويژه بستري مي­شود به دلایل مختلف در معرض محرومیت حسی می­باشد. نتایج مطالعات از تاثیر مثبت انجام تحریکات حسی در جلوگیری از محرومیت حسی حکایت دارد، ولی هنوز نقش خانواده در مقایسه با پرستاران در انجام تحریکات حسی در تحقیقی مجزا در ایران سنجیده نشده است. هدف این مطالعه مقایسه تاثیر تحریکات حسی توسط اعضاي خانواده و پرستاران بر سطح هوشیاری و علائم حیاتی بیماران بستری در بخش مراقبت­های ویژه و وضعیت سلامت عمومی خانواده می­باشد.

مواد و روش ها: در این مطالعه که به روش کار آزمایی بالینی انجام شد، 69 بیمار بستری در بخش مراقبت­های ویژه بیمارستان عشایر و شفا خرم آباد درسال91-1390 به روش بلوک بندی طبقه ای بر اساس گروه سنی در 2 گروه آزمون و یک گروه کنترل مورد بررسی قرار گرفتند. یک گروه توسط خانواده و یک گروه توسط پرستار تحریک حسی دیانگ را دریافت نمودند. برای گروه کنترل مداخله ای انجام نشد.  برنامه تحریکات حسی دی یانگ برای گروه­های آزمون روزی 2 ساعت و در ساعت 4 تا 5 عصر و 8 تا 9 شب، به فاصله 3 ساعت و به مدت 6 روز انجام شد. براي كليه واحدهاي مورد پژوهش در سه گروه، میزان سطح هوشیاری و علائم حیاتی در دو مرحله، 5 دقيقه قبل از مداخله و 30 دقيقه بعد از اتمام مداخله، توسط کمک پژوهشگر اندازه گیری شد و وضعییت سلامت عمومی افراد خانواده در گروه­های آزمون و کنترل با استفاده از پرسش­نامه سلامت عمومی بلافاصله قبل و  بعد از ملاقات در اولین، ششمین و دوازدهمین ملاقات توسط کمک پژوهشگر از طریق مصاحبه ارزیابی شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون­های آماری آنالیز واریانس یک طرفه، آزمون تی مستقل، آزمون تحلیل اندازه­های تکراری و  نرم افزار spss شماره 18 استفاده شد.

يافته‌ها: براساس نتایج آزمون تحلیل کوواریانس، بین گروه های آزمایشی از نظر میانگین افزایش سطح GCS و تفاوت علائم حیاتی قبل و پس از مداخله اختلاف معناداری وجود داشت (001/0>p). از این نظر گروه خانواده بهترین گروه درمانی، گروه پرستار در مرتبه بعدی و گروه کنترل در مرتبه آخر قرار گرفت. اما براساس نتایج آزمون تحلیل اندازه­های تکراری اثر مداخله در روزهای مختلف بر سطح هوشیاری و علائم حیاتی بیماران قبل و بعد از مداخله یکسان بود. نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که بین میانگین نمره سلامت عمومی خانواده بیماران گروه کنترل و  آزمون در روز ششم  بعد از مداخله اختلاف آماری معناداری وجود داشت(003/0=p). این میانگین در گروه آزمون (6522/19 ) از گروه کنترل (4783/29 ) کمتر بود.

نتيجه‌گيري: انجام تحريك حسی توسط افراد خانواده در بهبود سطح هوشياري بيماران كمايي مورد مطالعه موثرتر از پرستاران می­باشد. همچنین حضور افراد خانواده بر بالین بیمار می­تواند تا حدود زیادی  از نگرانی آنها بکاهد و به ایجاد آرامش درآن­ها کمک کند. لذا پيشنهاد مي‌شود که شرایطی فراهم شود که نزدیکترین فرد از اعضای خانواده با آموزش کافی برنامه تحریکات حسی را در زمان مناسب برای بیمار بستری در ICU انجام دهد.

واژه‌هاي كليدي: تحريك حسی، سطح هوشياري، خانواده، بخش مراقبت­های ویژه

فهرست مطالب

فصل اول:

بیان مساله ........................................ 1

1-1. بیان مساله .................................... 1

1-2.اهمیت و ضروریت مطالعه .......................... 4

فصل دوم:

چارچوب پنداشتی و مروری بر متون..................... 8

2-1.چارچوب پنداشتی.................................. 9

2-1-1. ساختمان مغز و لایه های حفاظتی آن............. 9

2-1-2. گردش خون مغزی............................... 9 

2-1-3. صدمه به سر................................. 11  

2-1-3-1. انواع صدمه به سر بر اساس نوع جراحت....... 11  

2-1-3-2.طبقه بندی صدمات مغزي بر اساس مکان ضربه ... 12 

2-1-3-3. آسیب های منتشرمغزی....................... 12  

2-1-3-4. آسیب های متمرکز مغزی .................... 13    

2-1-3-5. اثرات صدمه به سر، بر روی سطح هوشیاری.... 14  

2-1-4. روش­های تشخیصی در بیماران ترومای سر......... 16  

2-1-5. محرومیت حسی  در ICU و نقش تحریکات حسی....... 19  

2-1-6. نقش و نیاز خانواده بیماران ICU.............. 20

2-2. بررسی متون ................................... 23

فصل سوم:

مواد و روش ها .................................... 29

3-1. اهداف، پیش فرض­ها و فرضیات تحقیق............... 30

3-1-1. هدف کلی..................................... 30

3-1-2. اهداف جزئی ................................. 30 

3-1-3. پیش فرض­ها................................... 30

3-1-4.فرضيات تحقيق با توجه به اهداف طرح........... 31

3-2-1.تعریف نظری واژه ها.......................... 31

3-2-2. تعريف عملي واژه‌ها.......................... 32

3-4.متدولوژی وروش اجرا............................ 32

3-5-1. معیارهای پذیرش نمونه....................... 33

3-5-2.معیارهای خروج نمونه......................... 33

 3-7.نحوه‌ي تجزیه و تحليل اطلاعات................... 37 

3-8. محدودیات­ها و مشکلات طرح....................... 37

3-9. نكات اخلاقي................................................................................................................................38

فصل چهارم:

نتایج و یافته ها.................................. 39

4-1. مقایسه آزمودنی ها از نظر متغییرهای زمینه ای به تفکیک گروه مورد مطالعه   40

4-2. مقایسه آزمودنی ها از نظر متغیرهای پاسخ به تفکیک گروه مورد مطالعه   47

4-3. مدل بندی تاثیر گروه­ها بر متغیرهای پاسخ با استفاده تحلیل از اندازه های تکراری.    60

4-3-1. تاثیر گروه های درمانی بر سطح هوشیاری بیماران 60

4-3-2. تاثیر گروه های درمانی بر میزان فشار خون سیستولیک بیماران    62

4-3-3. تاثیر گروه های درمانی بر میزان فشار خون دیا سیستولیک بیماران 64

4-3-4. تاثیر گروه های درمانی بر میزان دمای بدن بیماران    66

4-3-5. تاثیر گروه های درمانی بر تعداد تنفس بیماران 68

4-3-6. تاثیر گروه های درمانی بر تعداد نبض بیماران. 70

4-3-7. تاثیر گروه های درمانی بر نمره GHQ افراد خانواده   72

فصل پنجم:

بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات....................... 75

5-1. تاثیر مداخله بر سطح هوشیاری بیماران........... 77

5-2.تاثیر مداخله بر علائم حیاتی بیماران............. 80

5-3. تاثیر مداخله بر طول مدت بستری بیماران در ICU.. 81

5-4. تاثیر مداخله بر سلامت عمومی خانواده بیماران.... 82

5-5. کاربرد نتایج تحقیق در پرستاری................. 83

5-6. پیشنهادات برای تحقیقات آینده.................. 84

فهرست منابع  ..................................... 85

ضمائم ............................................ 93

ضمیمه الف (پرسش­نامه GHQ).......................... 94

ضمیمه ب (جدول کمای گلاسکو)......................... 96

ضمیمه ج (جدول تحریکات حسی دیانگ).................. 97

ضمیمه د (فرم جمع آوری اطلاعات خانواده)............. 98

ضمیمه و (فرم جمع آوری اطلاعات بیمار)............... 99

چكيده انگليسي .................................... 100

فهرست جداول

جدول4-1. مقایسه گروه ها ازنظر سن وسطح هوشیاری اولیه  و طول مدت بستری در بخش ............................. 41

جدول4-2. مقایسه گروه ها ازنظر جنس.................. 42

جدول 4-3. مقایسه گروه ها از نظر تشخیص بستری........ 42

جدول 4-4. مقایسه گروه ها از نظر بخش بستری.......... 43

جدول 4-5. مقایسه گروه ها از نظر سطح تحصیلات......... 44

جدول 4-6. مقایسه گروه ها از نظر شغل................ 44

جدول 4-7. مقایسه گروه ها از نظر محل سکونت.......... 45

جدول 4-8. مقایسه گروه ها از نظر علت تروما.......... 45

جدول 4-9. مقایسه گروه ها از نظر سابقه بیماری های قبلی 46

جدول 4-10. مقایسه گروه های آزمون و کنترل خانواده از نظر نسبت با بیمار..................................... 46

جدول 4-11. مقایسه سه گروه از نظر میانگین GCS و تفاضل قبل و بعد از مداخله................................. ..48

جدول 4-12. مقایسه سه گروه از نظر میانگین SBP و تفاضل قبل و بعد از مداخله................................... 50

جدول 4-13. مقایسه سه گروه از نظر میانگین DBP و تفاضل قبل و بعد از مداخله................................... 52

جدول 4-14. مقایسه سه گروه از نظر میانگین دمای بدن و تفاضل قبل و بعد از مداخله......................... 54

جدول 4-15. مقایسه سه گروه از نظر میانگین تعداد تنفس و تفاضل قبل و بعد از مداخله......................... 56

جدول 4-16. مقایسه سه گروه از نظر میانگین تعداد نبض و تفاضل قبل و بعد از مداخله......................... 58

جدول 4-17. مقایسه دو گروه خانواده ازنظر نمره GHQ وتفاضل قبل وبعداز مداخله................................. 59

جدول 4-18. تحلیل واریانس درون موردی میانگین سطح هوشیاری بیماران........................................... 60

جدول 4-19. تحلیل واریانس بین  موردی میانگین سطح هوشیاری بیماران........................................... 62

جدول 4-20. تحلیل واریانس درون موردی میانگین فشارخون سیستولیک بیماران.................................. 62

جدول 4-21. تحلیل واریانس بین موردی میانگین فشارخون سیستولیک بیماران.................................. 63

جدول 4-22. تحلیل واریانس درون موردی میانگین فشارخون دیا سیستولیک بیماران.................................. 64

جدول 4-23. تحلیل واریانس بین موردی میانگین فشارخون سیستولیک بیماران.................................. 65

جدول 4-24. تحلیل واریانس درون موردی میانگین دمای بدن بیماران........................................... 66

جدول 4-25. تحلیل واریانس بین موردی میانگین دمای بدن بیماران........................................... 67

جدول 4-26. تحلیل واریانس درون موردی میانگین تعداد تنفس بیماران........................................... 68

جدول 4-27. تحلیل واریانس بین موردی میانگین تعداد تنفس بیماران........................................... 69

جدول 4-28. تحلیل واریانس درون موردی میانگین تعداد نبض بیماران........................................... 70

جدول 4-29. تحلیل واریانس بین موردی میانگین تعداد نبض بیماران........................................... 71

جدول 4-30. تحلیل واریانس درون موردی میانگین نمرهGHQ افراد خانواده..................................... 72

جدول 4-31. تحلیل واریانس بین موردی میانگین نمرهGHQ افراد خانواده........................................... 73

فهرست نمودارها

نمودار 4-1. میانگین افزایش سطح هوشیاری بیماران به تفکیک گروه مداخله................................. 61

نمودار 4-2. تفاوت میانگین فشار خون سیستولیک بیماران به تفکیک گروه مداخله.............................. 63

نمودار 4-3. تفاوت میانگین فشار خون دیاسیستولیک بیماران به تفکیک گروه مداخله...................... 65

نمودار 4-4. تفاوت میانگین دمای بدن بیماران به تفکیک گروه مداخله....................................... 67

نمودار 4-5. تفاوت میانگین تعداد تنفس بیماران به تفکیک گروه مداخله....................................... 69

نمودار 4-6. تفاوت میانگین تعداد نبض بیماران به تفکیک گروه مداخله....................................... 71

نمودار 4-7. میانگین کاهش نمره GHQ افراد خانواده به تفکیک گروه مداخله................................. 73