چکیده:

مقدمه:  محیط کاری  پرستاران شاغل در بخش های مراقبت ویژه ، می تواند تاثیرات اساسی روی نتایج مرتبط با پرستار و همچنین روی ایمنی بیمار بگدارد.  مطالعه در مورد عوامل موجود در محیط کاری  پرستاران ، می تواند اطلاعات مفید و اختصاصی را جهت طراحی مجدد  کار فراهم نموده و در نتیجه باعث  بهبود کار پرستار و افزایش ایمنی بیمار گردد. موانع عملکردی ، عوامل مرتبط با محیط کاری می باشند که مانع از ارائه مراقبت توسط پرستاران مراقبت ویژه و انجام وظایفشان می شوند .

هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین و بررسی موانع عملکردی در بخش های مراقبت از دیدگاه پرستاران ، که همه قسمت های مدل سیستم کار را پوشش می دهد، تعیین ارتباط بین انواع مختلف موانع عملکردی و تعیین ارتباط بین مشخصات فردی – شغلی و موانع عملکردی انجام گرفته است.

مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی بود. نمونه های مورد مطالعه شامل کلیه پرستاران در دسترس بودند(130 نفر). این مطالعه در 10 بخش ویژه واقع در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شد. اطلاعات حاصل ز مطالعه با استفاده از آزمونهای اماری چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار داده شد. موانع عملکردی گزارش شده توسط پرستاران و همچنین ارتباط بین آنها محاسبه گردید.

نتایج : نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهد که پرستاران شاغل در بخش های مراقبت ویژه ، طیف وسیعی از موانع عملکردی را تجربه می کنند، که همه قسمت های مدل سیستم کار را پوشش می دهد. شایع ترین موانع عملکردی تجربه شده شامل: كمبود وسايل و تجهیزات در بخش(50%)، اجبار در استفاده از وسایل و تجهیزات فرسوده (6/49%)، عدم ارائه اطلاعات کافی در مورد بیماران از پزشک(5/41%)، ياسخگویی به تلفن های  بيش از حد خانواده بیمار(7/37%)، تجهیزنا مناسب تخت ها يااطاقهای واگذار شده به پرستار(8/33%)، صرف زمان بيش از حد براي هماهنگی بین بخشی در بيمارستان(3/32%)، اختلال در عملكرد به علت حضور بيش از حد خانواده بیمار(4/25%)، بي نظمي در محل قرار گرفتن وسايل در بخش(6/24%)، طولاني شدن تحویل نوبت کاری به علت ارائه  اطلاعات با جزییات غیر ضروری( 8/20%)، صرف زمان قابل توجهی جهت اموزش به بیماران و خانواده شان (20%) و كمبود داروهاي مورد نیاز بيماردر بخش(2/19%) بودند.   ..........................................................                                                                                                                                      

نتیجه گیری :موانع عملکردی همه قسمتهـای مـدل سیستـم کار (محیـطی، سازمانـدهی، تکنولـوژی و تجهیزات و وظایف )را پوشش می دهد.  پرستاران شاغل در بخش های مراقبت ویژه ، طیف وسیعی از موانع عملکردی را تجربه می کنند. تحقیقات آتی می بایست بر روی تاثیر این موانع روی بار کاری پرستاران، کیفیت زندگی کاری آنان، کیفیت و ایمنی مراقبت ارائه شده و همچنین بر روی سیستم بخش های ویژه جهت برطرف کردن این موانع انجام گردد.

واژه های کلیدی : مراقبت ویژه، پرستار مراقبت ویژه، موانع عملکردی، محیط کاری

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                           صفحه

                          فصل اول: کلیات

1- 1  مقدمه (بیان مسئله)..................................................................................................................................2

1-  2 اهداف پژوهش (هدف کلی و اهداف ویژه)..........................................................................................10

1- 3 سوالات پژوهش ......................................................................................................................................11

1-4 تعاریف علمی واژه ها.......................................................................................................................13و12

1-5 تعاریف عملی واژه ها......................................................................................................................13و12

1-6 محدودیت های پژوهش..........................................................................................................................13

1-7پیش فرض ها..........................................................................................................................................14

                    فصل دوم: زمینه و پیشینه تحقیق

2-1 چهارچوب پژوهش...............................................................................................................................16

2-2 مروری بر مطالعات انجام شده ........................................................................................................38

                     فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1روش پژوهش........................................................................................................................................61

3-2نوع پژوهش............................................................................................................................................61

3-3 جامعه پژوهش.......................................................................................................................................61

3-4 مشخصات واحدهای مورد پژوهش....................................................................................................61

3-5 تعیین حجم نمونه..................................................................................................................................62

3-6 محیط پژوهش.......................................................................................................................................62

3-7 ابزار گرد آوری داده ها.......................................................................................................................62

3-8 اعتبار واعتماد  علمی ابزار..................................................................................................................64

3-9 روش گردآوری داده ها.......................................................................................................................66

3-10 روش های تجزیه وتحلیل آماری داده ها........................................................................................66

3-11 ملاحظات اخلاقی.................................................................................................................................68

                     فصل چهارم:نتایج پژوهش:

4-1 یافته های پژوهش..................................................................................................................................70

4-2جداول و نمودارها..................................................................................................................................71

                     فصل پنجم: بحث وبررسی یافته ها

5-1 تجزیه وتحلیل یافته ها.........................................................................................................................106

5-2 نتیجه گیری نهایی................................................................................................................................127

5-3 کاربرد یافته ها.....................................................................................................................................131

5-4 پیشنهادات برای پژوهش های بعدی.................................................................................................132

5-6فهرست منابع........................................................................................................................................133

                           پیوست ها

                           فهرست جداول فصل چهار

                 جدول 4-1 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب جنس...................................................................71

                   جدول 4-2 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب سن.....................................................................71

                         جدول 4-3 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مدرک تحصیلی..............................................72

                         جدول 4-4 : توزیع واحدهای مورد پژوهش برحسب وضعیت استخدامی............................................72

                         جدول 4-5 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب نوبت کاری........................................................73

                         جدول 4-6 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب  نوع نوبت کاری................................................73

                        جدول 4-7 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب بخش ویژه وبیمارستان...................................74

                      جدول 4-8 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب  نوع بخش ویژه ...............................................74

             جدول 4-9 : شاخص های پراکندگی مرکزی  صفات کمی واحدهای مورد پژوهش     ...........................75

              جدول 4-10 : توزیع موانع عملکردی تجربه شده به تفکیک سوالات مطروحه  درحیطه محیطی از

                   دیدگاه   نمونه های مورد پژوهش......................................................................................76

             جدول 4- 11 : توزیع  موانع عملکردی تجربه شده به تفکیک سوالات مطروحه  درحیطه  سازماندهی

                   از دیدگاه نمونه های مورد پژوهش.....................................................................................77                       

              جدول 4- 12 : توزیع موانع عملکردی  تجربه شده به تفکیک سوالات مطروحه درحیطه تکنولوژی و

                   تجهیزات از دیدگاه نمونه های مورد پژوهش.....................................................................78   

                        جدول 4- 13 : توزیع موانع عملکردی  تجربه شده به تفکیک سوالات مطروحه  درحیطه وظایف از دیدگاه

                           نمونه های  مورد  پژوهش...................................................................................................79

                  جدول  4-14: توزیع موانع عملکردی همراه تجربه شده مربوط به همکاری کمک بهیار(در صورت داشتن                                    

                     کمک  بهیار) به تفکیک سوالات مطروحه از دید گاه نمونه های مورد پژوهش.................80                      

                جدول 4 – 15 : توزیع موانع عملکردی همراه  تجربه شده مربوط به کمک و همکاری سایر پرستاران

                    (درصورت نیاز)به تفکیک سوالات مطروحه از دید گاه نمونه های مورد پژوهش.............81

                  جدول  4 – 16 : توزیع موانع عملکردی همراه  تجربه شده مربوط به کمک و همکاری منشی بخش  

                  (درصورت نیاز) به تفکیک سوالات مطروحه ازدید گاه نمونه های مورد پژوهش ..............82              

                   جدول 4- 17 : توزیع موانع عملکردی همراه تجربه شده  مربوط به فضای بخش و تخت/اتاق بیمار به تفکیک   

                    سوالات مطروحه  از دید گاه نمونه های مورد پژوهش.......................................................................83   

                   جدول 4 – 18: مقایسه نمرات موانع عملکردی تجربه شده به تفکیک چهار حیطه  اصلی (محیطی،  

                     تکنولوژی و  تجهیزات  سازماندهی  و وظایف) از دیدگاه نمونه های مورد پژوهش........84     

                    جدول 4 -19 : مقایسه میانگین و انحراف معیار نمرات تجربه شده درحیطه های موانع عملکردی همراه 

                      (کمک و همکاری کمک بهیار، کمک سایر پرستاران،کمک منشی بخش و فضای بخش 

                     وتخت/اتاق بیمار) توسط نمونه های مورد پژوهش از دیدگاه آنان    .................................87

                      جدول 4 - 20 : ضریب همبستگی بین میانگین نمرات موانع عملکردی تجربه شده توسط نمونه های مورد

                    پژوهش در حیطه های مختلف   (اصلی و همراه)...............................................................90

                 جدول 4 – 21 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

             نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک جنس....................................................................................91

                  جدول 4 – 22 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

             نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک سن....................................................................................92

پ

                  جدول 4 – 23 : مقایسه دو گانه  میانگین نمرات حیطه های موانع عملکردی اصلی و همراه بر حسب

                                      گروه های سنی........................................................................................................................95-93

                    جدول 4 – 24 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

             نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک تحصیلات..........................................................................96

                   جدول 4 – 25 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

             نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک وضعیت استخدامی..........................................................97

                  جدول 4 – 26 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

             نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک نوبت کاری........................................................................98

                  جدول 4 – 27 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

             نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک نوع نوبت کاری.................................................................99

                 جدول 4 – 28 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

             نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک بیمارستانها................................................................101-100

                جدول 4 – 29 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

             نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک نوع بخش ویژه...............................................................102

                جدول 4 –30 : ضریب همبستگی بین میانگین نمرات حیطه های اصلی تجربه شده توسط  نمونه های

                                    مورد پژوهش   تفکیک مشخصات فردی-شغلی کمی................................................................103

                جدول 4 –31 : ضریب همبستگی بین میانگین نمرات حیطه های همراه تجربه شده توسط  نمونه های

                                     مورد پژوهش   تفکیک مشخصات فردی-شغلی کمی................................................................104

ت

فهرست نمودار های فصل چهار :

نمودار 4- 1 : نمودار خطی میانگین نمرات موانع عملکردی تجربه شده در چهار حیطه  اصلی (محیطی، تکنولوژی و تجهیزات، سازماندهی و وظایف) از دیدگاه نمونه های مورد پژوهش............................85

نمودار 4- 2 : مقایسه فاصله اطمینان 95% میانگین نمرات موانع عملکردی تجربه شده در چهار حیطه  اصلی (محیطی، تکنولوژی وتجهیزات، سازماندهی و وظایف)  از دیدگاه نمونه های مورد پژوهش.....86

نمودار 4 – 3 : نمودار خطی میانگین نمرات حیطه های موانع عملکردی همراه  تجربه شده توسط نمونه های  مورد پژوهش (کمک و همکاری کمک  بهیار،کمک  سایرپرستاران،   کمک منشی بخش و فضای

 بخش وتخت/اتاق بیمار) از دیدگاه آنان.........................................................................................................88

نمودار 4 – 4 : مقایسه فاصله اطمینان 95% میانگین نمرات حیطه های موانع عملکردی همراه تجربه شده توسط  

      نمونه های مورد پژوهش  (کمک و همکاری کمک بهیار،   کمک سایرپرستاران، کمک منشی بخش وفضای بخش وتخت/اتاق بیمار)از دیدگاه آنان   ..................................................................................................................89