چکیده

مقدمه و هدف: متالوبتالاکتامازها (MBL) آنزیم‌هایی هستند که توسط باسیل‌های گرم منفی غیر تخمیری مانند سودوموناس آئروژینوزا تولید شده و این سویه‌ها را نسبت به کارباپنم مقاوم می‌سازد در نتیجه سودوموناس‌های حامل ژنهای متالوبتالاکتاماز یک تهدید کلینیکی جدی بشمار می‌آیند. با توجه به اینکه مقاومت در گونه باکتریایی سودوموناس آئروژینوزا به واسطه داشتن متالوبتالاکتامازها در برابر آنتی بیوتیک‌ها رو به افزایش بوده و در کشورها، مناطق و حتی بیمارستان‌های مختلف شیوع آن‌ها متفاوت می‌باشد بر آن شدیم تا شیوع این آنزیم را در نمونه‌های جمع آوری شده از بیمارستان‌های آموزشی یزد با استفاده از روش E Test بررسی کنیم.

مواد و روش‌ها: جامعه مورد بررسی سویه‌های سودوموناس آئروژینوزا جدا شده از بیمارستان‌های دانشگاهی استان یزد در سال‌های 92-91 می‌باشد. این مطالعه از نوع مطالعه ای توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی می‌باشد و ایزوله‌های سودوموناس با استفاده از آزمایشات بیوشیمیایی تعیین هویت گردیده و سنجش حساسیت به آنتی بیوتیک‌ها به روش دیسک دیفیوژن انجام شده و جهت تایید وجود آنزیم MBL در سویه‌ها از روش  E.  Testاستفاده شد .

نتایج: در این مطالعه 100 نمونه سودوموناس آئروژینوزا مورد بررسی قرار گرفت.31 نمونه(31 درصد) از کل نمونه‌ها مولد متالوبتالاکتامازها بودند. بین بازه های سنی ، جنس و نوع بخش باتولید MBL توسط ایزوله های سودوموناس آئروژینوزا  ارتباط معنی داری وجود نداشت (P.value> 0.05). فراوانی این آنزیم بترتیب در ایزوله های جدا شده از نمونه های زخم سوختگی(3/56 درصد)، ادرار(4/36 درصد)، ترشح خلط(2/22 درصد) ،  خون و کاتتر(04/19 درصد) و زخم(7/16 درصد) مشاهده شد. ارتباط معنی داری بین نوع نمونه و تولید انزیم متالوبتالاکتاماز دیده نشد. سویه‌های سودوموناس آئروژینوزا بیشترین مقاومت را به ترتیب نسبت به کوتریموکسازول(85 درصد)، سفتازیدیم(83 درصد) و سفوتاکسیم(79 درصد) نشان دادند. همچنین بیشترین حساسیت سویه‌های سودوموناس آئروژینوزا به آنتی بیوتیک‌های سیپروفلوکساسین(55 درصد)، جنتامایسین(52 درصد) و پیپراسیلین(41 درصد)داشتند.

نتیجه گیری: در این مطالعه بین سن و جنس و نوع بخش با فراوانی آنزیم متالوبتالاکتامازها ارتباط معناداری یافت نشد. بیشترین فراوانی این آنزیم در نمونه‌های  زخم سوختگی و در  بخش سوختگی به دست آمد. بیشترین مقاومت آنتی بیوتیکی به ترتیب به کوتریموکسازول ، سفتازیدیم و سفوتاکسیم و بیشترین حساسیت به سیپروفلوکساسین، جنتامایسین و پیپراسیلین بود. نتایج نشان دادکه این ایزوله ها  علاوه بر کارباپنم ها نسبت به بسیاری از آنتی بیوتیک ها بخصوص سفاسپورین ها مقاوم هستند، لذا لازم است قبل از شروع درمان سنجش حساسیت انتی بیوتیکی و غربالگری این آنزیم  انجام شود.

واژه‌های کلیدی:  سودوموناس آئروژینوزا، مقاومت آنتی بیوتیکی، متالوبتالاکتاماز( ( MBL

فهرست مطالب

عنوان                                           صفحه

فصل اول: مقدمه و مروري بر مطالعات مشابه 1

1-1- خانواده پسود و موناداسه آ 2

1-2- تاریخچه P. aeruginosa 3

1-2-1- خصوصیات مورفولوژیک P. aeruginosa 5

1-2-2- خصوصیات رشد 5

1-2-3- هوازی‌های اجباریObligate aerobes 5

1-2-4- مشخصات کشت 6

1-2-5- مواد آلی مورد نیاز 7

1-2-6- محیط‌های کشت 8

1-2-7- پیگمان 9

1-2-8- شاخص‌های بیماریزایی در P. aeruginosa 11

1-2-8-1- پیلی(Pili) 11

1-2-8-2- آلژینات (Alginate) 12

1-2-8-3- اندوتوکسین 12

1-2-8-4- پروتئاز‌های خارج سلولی 13

1-2-8-5- همولیزین‌ها 15

1-2-8-6- فسفولیپاز ‍C 15

1-2-8-7- رامنولیپیدها 15

1-2-9- توکسین‌های خارج سلولی 16

1-2-9-1- اگزوتوکسینA 16

1-2-9-2- اگزوآنزیم S 16

1-2-10- لوکوسیدین با وزن ملکولی بالا 17

1-2-11- سیدروفورها 17

1-2-12- لیپاز 17

1-2-13- سیتوتوکسین 18

1-2-14- پایوسیانین       18

1-2-15- سیستم ترشحی نوع III 18

1-2-16- اپیدمیولوژی 19

1-2-17- بیماریهای ناشی از P. aeruginosa 20

1-2-17-1- باکتریمی 20

1-2-17-2- عفونت‌های گوش 20

1-2-17-3- عفونت‌های چشم 21

1-2-17-4- عفونت‌های مجرای تنفسی 21

1-2-17-5- عفونت‌های استخوان و مفصل 22

1-2-17-6- عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی 22

1-2-17-7- عفونت‌های دستگاه گوارش 22

1-2-17-8- عفونت‌های پوست و بافت نرم 23

1-2-17-9- عفونت‌های دستگاه ادارای 24

1-2-17-10- باکتریمی 24

1-2-17-11- عفونتهای استخوان و مفصل 24

1-2-17-12- عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی 24

1-2-17-13- اندوکاردیت عفونی 25

1-2-17-14- عفونت‌های مجرای تنفسی 25

1-2-17-15- عفونت پوست و بافت‌های نرم 26

1-2-17-16- عفونت‌های ادراری 26

1-2-18- متالوبتالاکتاماز 27

1-2-19- شيوع مقاومت متالوبتالاکتامازها 27

1-2-20- انواع  تيپ‌های متالوبتالاکتاماز 28

1-2-21- The Imipenemase(IMP) Type 28

1-2-22- The Veronese Imipenemase (VIM) Type 28

1-2-23- New Delhi Metalo β-lactamase-1 (NDM-1) Type 28

1-2-24-  ديگر تيپ‌های متالوبتالاکتاماز 29

1-2-24-1- روش‌های تشخيص متالوبتالاکتاماز 29

1-2-24-2- سنجس حساسيت) آنتی بيوگرام) 29

1-2-24-3- روش E.Test به وسيله نوار    MBL 30

مروری بر مطالعات گذشته 31

فصل دوم: مواد و روش‌ها 34

2-1 بیان مسئله و اهمیت موضوع 35

2-2- اهداف 36

2-2-1- اهداف اصلي طرح 36

2-2-2- اهداف ويژه طرح 36

2-3- سؤالات و فرضيات 36

2-4- نوع و روش مطالعه 37

2-5- روش کار 37

2-5-1- انواع محیط کشت 37

2-5-2- مکانکی آگار(Mac Conkey agar) 37

2-5-3- محیط کشت  SIM 38

2-5-4- روش آماده سازی معرف کواکس جهت تست اندول 39

2-5-5- محیط کشت OF 39

2-5-6- محیط کشت TSI 39

2-5-7- محیط سيمون سيترات 40

2-5-8- محیط مایع( ( MR-VP 40

2-5-9- طرز تهیه معرف VP 41

2-5-10- طرز تهیه معرف MR 41

2-5-11- تست اکسیداز 41

2-6- روش اجرای کار 42

2-6-1- جمع آوری نمونه‌ها 42

2-6-2- تعیین آنزیم متالوبتالاکتاماز 43

2-6-3- آنالیز آماری 44

2-6-4- محدودیت و مشکلات اجرایی طرح 44

2-7- جدول متغیرها 45

فصل سوم: يافته‌ها 46

3-1- نتایج 47

فصل چهارم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات 69

4-1- بحث 70

4-2- نتیجه گیری 75

4-3- پیشنهادات 75

Abstract 76

فهرست مراجع 77

ضميمه: پرسشنامه 84

فهرست جدول‌ها

عنوان                                           صفحه

جدول1-1- طبقه بندی بعضی از جنس‌های  خانواده پسودوموناسه آ که از نظر طبی اهمیت دارند [5]. 3

جدول 3-1- فراوانی نسبی آنزیم متالوبتالاکتاماز در نمونه‌های مورد بررسی به روش E.Test 52

جدول 3-2- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب نوع نمونه 53

جدول 3-3- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب بخش 54

جدول 3-4- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب سن 55

جدول 3-5- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب جنس 56

جدول 3-6- فراوانی نسبی مقاومت سویه‌های سودوموناس ائروژینوزا به آنتی بیوتیک‌های مختلف به روش دیسک دیفیوژن 57

جدول 3-7- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به جنتامایسین 58

جدول 3-8- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به کوتریموکسازول 59

جدول 3-9- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به سیپروفلوکساسین 60

جدول 3-10- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به سفتریاکسون 61

جدول 3-11- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به سفپیم 62

جدول 3-12- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به سفوتاکسیم 63

جدول 3-13- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به سفتازیدیم 64

جدول 3-14- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به پیپراسیلین 65

جدول 3-15- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به تیکارسیلین 66

جدول 3-16- فراوانی نسبی آنزیم MBL در نمونه‌های مورد بررسی بر حسب مقاومت به ایمی پنم 67

فهرست شكل‌ها

عنوان                                           صفحه

شكل 3-1- نوار E.Test جهت تعیین آنزیم متالوبتالاکتاماز 68