چکیده

مقدمه پژوهش ها حاکی از شیوع اختلالات چربی خون در کودکی و نوجوانی است. با توجه به شکل گیری عادات غذایی ازدوران کودکی و نوجوانی و تاثیر بر سلامت یا بیماری در بزرگسالی، مطالعه حاضر با هدف تعیین هم بستگی الگوی های غذایی غالب با ترکیب چربی های خون در کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین انجام شد.

روش کار در پژوهش حاضر 321 نوجوان 10 تا18 ساله از طرح بیماری های متابولیک در منطقه مینودر قزوین انتخاب شدند. ارزیابی دریافت های غذایی با استفاده از پرسشنامه بسامد خوراک  و ارزیابی فعالیت بدنی با استفاده از پرسشنامه 9 آیتمی (Physical activity questionnaire in adolescent)انجام گرفت. برای اندازه گیری وضعیت چربی های سرمی بدنبال 12 ساعت ناشتایی نمونه خون وریدی از تمامی افراد شرکت کننده گرفته شد. جهت شناسایی الگوهای غذایی غالب روش تحلیلی عاملی مورد استفاده قرار گرفت و هم بستگی بین  الگو های غذایی غالب  با ترکیب چربی های خون با روش تحلیل کواریانس ارزیابی شد.

 یافته ها از 301 نوجوان مورد بررسی 154نفر ( 2/51درصد ) دختر و 147 نفر ( 8/48درصد ) پسر با میانگین سنی 4/2± 08/15 سال بودند. شیوع هایپرترگلیسریدمی، هایپر کلسترولمی، بالابودن LDLکلسترول و پایین بودن HDLکلسترول در مقایسه با استاندارد در این گروه سنی به ترتیب 7/17، 1/5، 7/3 و 36 درصد بود. 1/67 درصد از نمونه ها دارای نمایه توده بدنی طبیعی بودند و تفاوت معناداری از لحاظ ترکیب چربی های خون](کلسترول تام (813/0P=)، تری گلیسیرید(313/0P=، LDLکلسترول(978/0P=)،HDL  کلسترول(114/0P=)[ و BMI[1] (09/0P=) و چربی دریافتی(94/0P=) میان دختران و پسران مشاهده نشد. در حالیکه میزان انرژی(012/0P=)، پروتتین(012/0P=) وکربوهیدرات دریافتی(001/0P=) در پسران بطور معناداری بیشتراز دختران بود. هم چنین در مجموع 1/31 درصد از نوجوانان دارای سطح فعالیت بدنی پایین ، 6/44 درصد دارای سطح فعالیت بدنی متوسط و 1/24 درصد دارای سطح فعالیت بدنی بالا بودند و اختلاف سطح فعالیت بدنی در دو جنس از نظر آماری معنادار و در پسران بیشتر از دختران بود( 001/0P=). با استفاده از روش تحلیل عاملی سه الگوی غذایی شناسایی شد که ترکیب چربی های خون و نمایه توده بدن در چارک های هر سه الگوی غذایی تفاوت معناداری نداشت(05/0P>). از آنجا که سن وجنس، نمایه توده بدن، انرژی دریافتی و میزان فعالیت بدنی بعنوان عوامل مداخله گر در نظر گرفته شدند، بعد از تعدیل این عوامل مداخله گر نیز ارتباطی بین چربی های خون با هیچ یک از الگو های غذایی شناسایی شده بدست نیامد(05/0P>). بین میزان فعالیت بدنی با ترکیب چربی های خون ارتباطی مشاهده نشد(05/0P>).

نتیجه گیری دراین مطالعه بین هیچ کدام از سه الگوی غذایی و فعالیت بدنی با ترکیب چربی خون ارتباط معناداری مشاهده نشد. انجام پژوهش های آتی با تعداد نمونه های بیشتر جهت تعیین الگو های غذایی، قعالیت بدنی و وضعیت چربی خون نوجوانان و انجام مداخلات آموزشی پیشنهاد می شود.

واژگان کلیدی:  الگوی غذایی، نوجوانان، چربی ، تحلیل عاملی

فهرست

1- فصل اول: مقدمه و بیان مسئله.. 1

1-1- بیان مسئله:.. 2

1-2- اهداف پژوهش.. 7

هدف اصلی.. 7

اهداف اختصاصی.. 7

هدف کاربردی.. 7

1-3- فرضیات و سوالات پژوهش.. 7

1-4- متغیر ها:.. 9

1-5- تعریف عملی واژه ها.. 10

فصل دوم: بررسی متون.. 11

2-1- پژوهش های انجام شده در ایران.. 12

2-1-1 ارزیابی ترکیب چربی های خون در کودکان و نوجوانان ایرانی   12

2-1-2- مطالعات انجام شده در زمینه الگو های غذ ایی، دریافت مواد مغذی و فعالیت بدنی در کودکان و نوجوانان ایرانی.. 15

2-1-3- مروری بر پژوهش های خارج از کشور در مورد الگوی غذایی ،دریافت مواد مغذی و میزان فعالیت بدنی کودکان و نوجوانان.. 23

فصل سوم: روش پژوهش.. 23

3-1- نوع مطالعه.. 29

3-2- نمونه مورد مطالعه.. 29

3-3 - حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 29

3-4-  روش تحقیق و اجرای مطالعه.. 29

3-4-1- روش تحقیق و افراد مورد مطالعه.. 29

3-4-2- روش جمع آوری داده های غذایی.. 30

3-4-3- روش جمع آوری داده های تن سنجی.. 30

3-4-4 ارزیابی فعالیت بدنی.. 31

3-4-5 اندازه گیری های بیوشمیایی.. 31

3-5- روش های آماری داده ها.. 32

فصل چهارم: یافته ها.. 37

4-1-ویژگی های  عمومی  کودکان و  نوجوانان ساکن  منطقه مینودر قزوین   38

4-2 درصد ترکیب چربی های خون به تفکیک جنس  در کودکان نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین.. 41

4-3 ترکیب چربی های خون در سطوح مختلف فعالیت بدنی درکودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین.. 43

4-4- الگو های غذایی غالب در کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین   46

4-5- ترکیب چربی های خون،نمایه توده بدن و انرژی دریافتی درچارکهای امتیازالگو های غذایی در کودکان و  نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین   46

جدول4-4- ترکیب چربی های خون،نمایه توده بدن و انرژی دریافتی درچارکهای امتیازالگو های غذایی در کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین   48

4-6- مقادیر تعدیل شده ترکیب چربی های خون به در چارک های الگوی غذایی کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین...... 51

جدول4-5- مقادیر تعدیل شده ترکیب چربی های خون به در چارک های الگوی غذایی کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین.. 52

فصل پنجم: بحث،نتیجه گیری و ارایه پیشنهادات.. 54

5-6- پیشنهادات و محدودیت ها.. 64

5-7-فهرست منابع:.. 65

فهرست جداول

جدول1-1 متغیر های پژوهش بررسی همبستگی الگوهای غذایی غالب و فعالیت بدنی با ترکیب چربی های خون در کودکان و نوجوانان ساکن در منطقه مینودر قزوین.....................................................................................................................................................................10-9

جدول 3-1-معیارهای استاندارد ترکیب چربی های خون گروه سنی 10 تا 19 سال   32

جدول 3-2- بار عاملی الگو های غذایی شناسایی شده و گروه های غذایی مورد استفاده در تحلیل الگو های غذایی  بدست آمده از پرسشنامه بسامد خوراک کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین .. 34-33

جدول4-1- ویژگی های عمومی کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین   39

جدول4-2-   : درصد ترکیب چربی های خون به تفکیک جنس در کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین..................................42

جدول 4-3-  مقایسه میانگین ترکیب چربی های خون در سطوح مختلف فعالیت بدنی در کودکان و  نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین.........................................................................................................................................................................................................45-44

جدول4-4-ترکیب چربی های خون،نمایه توده بدن و انرژی دریافتی درچارکهای امتیازالگو های غذایی در کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودرقزوین...................................................................................................................................................................................50-48

جدول4-5- مقادیر تعدیل شده ترکیب چربی های خون به در چارک های الگوی غذایی در کودکان و نوجوانان ساکن منطقه مینودر قزوین ...................................................................................................................................................................................................................53-52

فهرست نمودارها

1. scree بدست آمده از تحلیل عاملی جهت تعیین تعداد الگوهای غذایی...............................................35