این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد .

چكيده

مدل¬بندی رابطه بین دارایی¬های نامشهود و عملکرد شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

    
هدف این مطالعه، بررسی رابطه بین دارایی¬های نامشهود و عملکرد شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و مدل¬بندی آن است. بنابراين پژوهـش حاضر كاربـردي بوده و از نـوع پژوهش¬هاي شبه¬تجربي است. با استفاده از بانک¬های اطلاعاتی موجود، 146 شرکت برای دوره 12 ساله 1380 تا 1391 در 4 گروه طبقه¬بندی شد و مورد بررسی قرار گرفت.
دارایی¬های نامشهود نیز به دو گروه دارایی¬های نامشهود ثبت شده و ثبت نشده تقسیم¬بندی شد. دارایی¬های نامشهود ثبت شده از صورت¬های مالی و یادداشت¬های همراه آن استخراج گردید. برای محاسبه دارایی¬های نامشهود ثبت نشده از متغیرهای جایگزین (کیو توبین و اضافه ارزش بازار نسبت به ارزش دفتری) استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون ضریب همبستگی جزئی با در نظر گرفتن متغیرهای کنترلی نشان داد که بین دارایی¬های نامشهود ثبت شده شرکت¬های مورد بررسی و عملکرد مالی آن¬ها، بجز سود خالص، رابطه مثبت معنا¬داری وجود ندارد. همچنین بین دارایی¬های نامشهود ثبت شده و عملکرد اقتصادی نیز، بجز ارزش افزوده اقتصادی، رابطه مثبت معنا¬داری وجود ندارد. در حالی که این رابطه در مورد دارایی¬های نامشهود ثبت شده در سطح همه گروه¬ها و در کل روشن نیست، در مورد دارایی¬های نامشهود ثبت نشده بر عکس می¬باشد. یعنی ارتباط بین دارایی¬های نامشهود ثبت نشده و عملکرد، مثبت معنادار است. با وجود ارتباط معنادار بین دارایی¬های نامشهود ثبت نشده و معیارهای عملکرد، شدت این ارتباط برای دارایی¬های نامشهود ثبت نشده نیز قوی¬تر از دارایی¬های نامشهود ثبت شده است. بیشترین همبستگی مثبت معنا¬دار بین نسبت کیوتوبین و نسبت بازده دارایی¬ها و اضافه ارزش بازار نسبت به ارزش دفتری و سود خالص بدست آمد. همچنین در بین معیارهای عملکرد، معیار سود خالص از ارتباط قوی¬تری با دارایی¬های نامشهود برخوردار بود. آزمون تحلیل¬های اضافی حاصل از مدل¬سازی معادلات ساختاری نیز نتایج مذکور را تایید نمود. دارایی¬های نامشهود در دو مدل عملکرد مالی و عملکرد اقتصادی نیز مورد بررسی قرار گرفتند. در هردو مدل به دست آمده، ضریب مربوط به دارایی¬های نامشهود ثبت نشده معنادار بود. همچنین معناداری ضرایب مربوط به متغیرهای کنترلی تاثیر آن¬ها را بر روابط بین دارایی¬های نامشهود و عملکرد نشان داد. مدل نهایی حاصل از آزمون-ها در عملکرد مالی و اقتصادی به ترتیب به شرح زیر است:

LOGNS×RIA107/0+INDU065/0-LOGNS136/0-FL327/0-UIA649/0+RIA080/0- =FP

LOGNS×UIA303/0+ LOGNS063/0+FL136/0+UIA699/0 =EP

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

فصل اول: كليات پژوهش    1
1-1- مقدمه    1
1-2- بیان مساله پژوهش    2
1-3- اهميت پژوهش    5
1-4- اهداف پژوهش    6
1-5- سوال¬های پژوهش    7
1-6- فرضیه¬هاي پژوهش    8
1-7- روش انجام پژوهش    11
1-7-1- جامعه و نمونه آماری    11
1-7-2- روش گردآوری داد¬ه¬ها    12
1-7-3- روش تجزیه و تحلیل داده¬ها    13
1-8- متغیرهای پژوهش    14
1-9- استفاده¬کنندگان از نتایج ‌پژوهش    14
1-10- تعریف واژه¬های کلیدی    14
1-10-1- دارایی¬های نامشهود    14
1-10-2- اموال فکری    15
1-10-3- کیو توبین    15
1-10-4- ارزش افزوده اقتصادی    15
1-11- ساختار پژوهش    16
فصل دوم: مباني نظري و پيشينه پژوهش    17
2-1- مقدمه    17
2-2- مبانی نظری    18
2-2-1- تاریخچه دارایی¬های نامشهود و اهمیت این دارایی¬ها    18
2-2-2- ماهیت دارایی¬های نامشهود    19

عنوان                                                                                                                              صفحه
2-2-3- روش¬های ارزیابی دارایی¬های نامشهود    22
2-2-3-1- روش¬های ارزیابی مبتنی بر نسبت    23
2-2-3-2- روش¬های ارزیابی مبتنی بر اندازه    24
2-2-3-3- روش¬های ارزیابی ترکیبی    25
2-2-4- الزامات گزارشگری دارایی¬های نامشهود    26
2-3- رابطه دارایی¬های نامشهود با عملکرد شرکت    29
2-4- پیشینه پژوهش    34
2-4-1- پیشینه داخلی    34
2-4-2-  پیشینه خارجی    42
2-5- خلاصه فصل    52
فصل سوم: روش اجرای پژوهش    53
3-1- مقدمه    53
3-2- سوال¬های پژوهش    54
3-3- روش پژوهش    55
3-4- قلمرو پژوهش    56
3-5- جامعه پژوهش    56
3-6- مدل پژوهش    57
3-7- فرضیه¬های پژوهش    59
3-8- متغيرهای پژوهش    64
3-8-1- متغيرهاي مستقل    64
3-8-2- متغيرهای وابسته    66
3-8-3- متغيرهای کنترلی    68
3-9- روش گردآوري داده‌ها    68
3-10- روش¬های آماری مورد استفاده در پژوهش    69
3-10-1- آزمون تفاوت میانگین    69
3-10-2- ضریب همبستگی    71
3-10-3- مدل¬سازی معادله ساختاری    71
3-11- روایی و پایایی پژوهش    74
3-12- خلاصه فصل    75
فصل چهارم: تجزيه و تحليل يافته‌ها    76
4-1- مقدمه    76
4-2- آمار توصیفی داده¬ها    76
4-3- آزمون استنباطی    79

عنوان                                                                                                                              صفحه
4-3-1- آزمون فرضیه اول    87
4-3-2- آزمون فرضیه دوم    88
4-3-3- آزمون فرضیه سوم    89
4-3-4- آزمون فرضیه چهارم    90
4-3-5- آزمون فرضیه پنجم    90
4-3-6- آزمون فرضیه ششم    91
4-3-7- آزمون فرضیه هفتم    92
4-3-8- آزمون فرضیه هشتم    92
4-3-9- آزمون فرضیه نهم    93
4-3-10- آزمون فرضیه دهم    94
4-3-11- آزمون فرضیه یازدهم    94
4-3-12- آزمون فرضیه دوازدهم    95
4-3-13- آزمون فرضیه سیزدهم    96
4-3-14- آزمون فرضیه چهاردهم    97
4-3-15- آزمون فرضیه پانزدهم    97
4-3-16- آزمون فرضیه شانزدهم    98
4-3-17- آزمون فرضیه هفدهم    99
4-3-18- آزمون فرضیه هجدهم    99
4-3-19- آزمون فرضیه نوزدهم    100
4-3-20- آزمون فرضیه بیستم    101
4-3-21- آزمون فرضیه بیست و یکم    101
4-3-22- آزمون فرضیه بیست و دوم    102
4-3-23- آزمون فرضیه بیست و سوم    103
4-3-24- آزمون فرضیه بیست و چهارم    104
4-4- تحلیل¬های اضافی    106
4-4-1- گروه خودرو، ماشین¬آلات و فلزات    106
4-4-2- گروه شیمیایی و دارویی    111
4-4-3- گروه معادن و کانی¬ها    114
4-4-4- گروه سایر صنایع    118
4-4-5- آزمون کلی    122
4-5- خلاصه فصل    127
فصل پنجم: بحث، نتیجه¬گیری و پیشنهادها    128
5-1- مقدمه    128
عنوان                                                                                                                              صفحه
5-2- مروري بر نتايج به دست آمده از پژوهش    128
5-3- بحث و نتیجه¬گیری    135
5-4- پیشنهادهای پژوهش    139
5-5- پیشنهادهایی برای پژوهشگران آتی    140
5-6- محدودیت¬های پژوهش    141
5-7- استفاده¬کنندگان نتایج این پژوهش    142
5-8- خلاصه فصل    144

منابع و مآخذ
منابع فارسي...................................................................................................................................................................................145
منابع انگليسي................................................................................................................................................................................148
پيوست‌ها
پیوست شماره 1-شرکت¬های مورد بررسی.............................................................................................................................158
پیوست شماره 2-نحوه محاسبه هزینه سرمایه در فرمول ارزش افزوده اقتصادی..........................................................161

فهرست جدول‌ها

عنوان و شماره                                                                                               صفحه
 جدول 2-1: خلاصه نتايج پژوهش¬هاي داخلي     41
 جدول 2-2: خلاصه نتايج پژوهش¬هاي خارجی     50
 جدول 3-1: شرکت¬های مورد بررسی     57
 جدول 3-2: نحوه محاسبه متغيرهاي مستقل پژوهش     66
 جدول 3-3: نحوه محاسبه متغيرهاي وابسته پژوهش     67
 جدول 3-4: فرمول¬هاي آماري مورد استفاده در اين پژوهش     70
 جدول 4-1: طبقه¬بندی صنایع در این مطالعه     77
 جدول 4-2: شاخص¬های آماری مربوط به متغیرهای مستقل و وابسته     79
 جدول 4-3: نتایج حاصل از آزمون کولموگروف-اسمرینف     86
 جدول 4-4: نتایج حاصل از آزمون کروسکال-والیس     86
 جدول 4-5: نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول     87
 جدول 4-6: نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم     88
 جدول 4-7: نتایج حاصل از آزمون فرضیه سوم     89
 جدول 4-8: نتایج حاصل از آزمون فرضیه چهارم     90
 جدول 4-9: نتایج حاصل از آزمون فرضیه پنجم     91
 جدول 4-10: نتایج حاصل از آزمون فرضیه ششم     91
 جدول 4-11: نتایج حاصل از آزمون فرضیه هفتم     92
 جدول 4-12: نتایج حاصل از آزمون فرضیه هشتم     93
 جدول 4-13: نتایج حاصل از آزمون فرضیه نهم     93
 جدول 4-14: نتایج حاصل از آزمون فرضیه دهم     94
 جدول 4-15: نتایج حاصل از آزمون فرضیه یازدهم     95
 جدول 4-16: نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوازدهم     95
 جدول 4-17: نتایج حاصل از آزمون فرضیه سیزدهم     96
 جدول 4-18: نتایج حاصل از آزمون فرضیه چهاردهم     97
 جدول 4-19: نتایج حاصل از آزمون فرضیه پانزدهم     98
 جدول 4-20: نتایج حاصل از آزمون فرضیه شانزدهم     98
 جدول 4-21: نتایج حاصل از آزمون فرضیه هفدهم     99
 جدول 4-22: نتایج حاصل از آزمون فرضیه هجدهم     100
 جدول 4-23: نتایج حاصل از آزمون فرضیه نوزدهم     100
 جدول 4-24: نتایج حاصل از آزمون فرضیه بیستم     101
عنوان و شماره                                                                                               صفحه
 جدول 4-25: نتایج حاصل از آزمون فرضیه بیست و یکم     102
 جدول 4-26: نتایج حاصل از آزمون فرضیه بیست و دوم     103
 جدول 4-27: نتایج حاصل از آزمون فرضیه بیست و سوم     103
 جدول 4-28: نتایج حاصل از آزمون فرضیه بیست و چهارم     104
 جدول 4-29: خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه¬ها    105
 جدول 4-30: ضرایب و معناداری رابطه دارایی¬های نامشهود و عملکرد (گروه اول)     108
 جدول 4-31: شاخص¬های آماری مربوط به گروه خودرو، ماشین¬آلات و تجهیزات     110
 جدول 4-32: ضرایب و معناداری رابطه دارایی¬های نامشهود و عملکرد (گروه دوم)     112
 جدول 4-33: شاخص¬های آماری مربوط به گروه شیمیایی و دارویی     114
 جدول 4-34: ضرایب و معناداری رابطه دارایی¬های نامشهود و عملکرد (گروه سوم)     116
 جدول 4-35: شاخص¬های آماری مربوط به گروه معادن و کانی¬ها    118
 جدول 4-36: ضرایب و معناداری رابطه دارایی¬های نامشهود و عملکرد (گروه چهارم)     120
 جدول 4-37: شاخص¬های آماری مربوط به گروه سایر صنایع     121
 جدول 4-38: ضرایب و معناداری رابطه دارایی¬های نامشهود و عملکرد    124
 جدول 4-39: شاخص¬های آماری مدل کلی    126
 جدول 5-1: خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه¬ها    130
 جدول 5-2: خلاصه نتایج حاصل از آزمون¬های تحلیلی اضافی    132

فهرست شكل‌ها

عنوان                                                                                                         صفحه

 شکل 2-1- انواع دارايي¬هاي شرکت     21
شکل 2-2- منابع مبنايي براي سودآوري شرکت    33
شکل 3-1- مدل پژوهش    58
شکل 4-1- گروه صنایع مورد بررسی    78
شکل 4-2- مقادیر استاندارد شده اموال فکری    80
شکل 4-3- مقادیر استاندارد شده دارایی¬های نامشهود    80
شکل 4-4- مقادیر استاندارد شده سود خالص    81
شکل 4-5- مقادیر استاندارد شده لگاریتم فروش خالص    81
شکل 4-6- مقادیر استاندارد شده اهرم مالی    82
شکل 4-7- مقادیر استاندارد شده بازده دارایی¬ها    82
شکل 4-8- مقادیر استاندارد شده بازده حقوق صاحبان سهام    83
شکل 4-9- مقادیر استاندارد شده بازده سرمایه¬گذاری شده    83
شکل 4-10- مقادیر استاندارد شده ارزش افزوده اقتصادی    84
شکل 4-11- مقادیر استاندارد شده اضافه ارزش بازار نسبت به دفتری    84
شکل 4-12- مقادیر استاندارد شده کیو توبین    85
شکل 4-13- مقادیر استاندارد شده ارزش افزوده بازار    85
شکل 4-14- مدل مربوط به دارایی¬های نامشهود و عملکرد (گروه اول: خودرو، ماشین¬آلات و تجهیزات)    107
شکل 4-15- مدل مربوط به دارایی¬های نامشهود و عملکرد (گروه دوم: شیمیایی و دارویی)    111
شکل 4-16- مدل مربوط به دارایی¬های نامشهود و عملکرد (گروه سوم: معادن و کانی¬ها)    115
شکل 4-17- مدل مربوط به دارایی¬های نامشهود و عملکرد (گروه چهارم: سایر صنایع)    119
شکل 4-18- مدل مربوط به دارایی¬های نامشهود و عملکرد    123

فصل اول
كليات پژوهش

1-1-    مقدمه
بشر با پيشرفت سريع فناوري، وارد جامعه¬ي دانشي شده است (دراکر ، 1988). در همين راستا، اقتصاد جهاني از يک اقتصاد صنعتي به سوي اقتصاد مبتني بر دانش  حرکت کرده است. در اين اقتصاد دانش¬محور، دارايي¬هاي نامشهود  نقش اساسي در موفقيت يک شرکت در دستيابي به اهداف را دارد به گونه¬اي که منشا ثروت و رشد، دارايي¬هاي نامشهود (فکري) است (لو ، 2001: 1). متون اخير اقتصاد و مديريت نشان داده¬اند که دارايي¬هاي نامشهود نقشي اساسي را در اقتصادهاي امروزي نیز ايفا مي¬کنند (لنديني ، 2014) به گونه¬اي که محصولات و شرکت¬ها بر مبناي اطـلاعـات، ايجاد شده و از بیـن مي¬روند و بيشتر شرکـت-هاي موفق، شرکت¬هايي هستند که از دارايي¬هاي نامشهود خود بهتر و سريع¬تر استفاده مي-کنند (بونتيس  و همکاران، 1999: 392).
شکاف در حال افزايش بين ارزش بازار و ارزش دفتري شرکت¬ها، منعکس کننده وجود و اهميت دارايي¬هاي نامشهود است (المترنه و بشير ، 2013: 154). دليل اين شکاف مربوط به حرفه حسابداري است که به طور سنتي در مواجهه با شناسايي و اندازه گيري ارزش دارايي-هاي نامشهود با مشكل مواجه بوده است. با وجود اهميت دارايي¬هاي نامشهود در اقتصادهاي مدرن، مدل پذيرفته شده جامعي که بتواند مفهوم اندازه¬گيري نامشهودها و مقايسه آن¬ها در بين شرکت¬ها را ارائه دهد، وجود ندارد (چن ، 2012: 13). يکي از دلايل اين موضوع، رويكرد محافظه¬كارانه حرفه حسابداري و برتري ويژگي كيفي قابليت اتكا بر ويژگي كيفي مربوط بودن اطلاعات اسـت. با وجود این، بحث در مورد عدم کفايت رويه¬هاي سنتي گزارشگري براي دارايي¬هاي نامشهود و اينکه آيا شرکت¬ها بايد محرک¬هاي ارزش دارايي¬هاي نامشهود خود را به روش قابل مقايسه¬اي گزارش کنند، از چند سال پيش شروع شده و کشورهاي اسکانديناوي در اين زمينه پيشگام هستند (دام ، 2003: xvi). حقیقت این است که حسابداري و گزارشگري شرکت¬ها بايد واقعيت اقتصادي کسـب و کار و شرکـت¬هاي امـروزي را براي تصميم¬گيري مديران و سرمايه¬گذاران و به طور کلي ذينفعان به بهترين روش ارائه دهد و براي رسيدن به اين مهم، چاره¬اي جز تفکر در مورد بازنگري رويه¬هاي فعلي گزارشگري دارايي¬هاي نامشهود نيست. بنابراین هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین دارایی¬های نامشهود و عملکرد شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای پاسخ¬گویی به این نیاز است.