چكيده فارسي

عنوان : مقايسه اثربخشي دو هفته‌اي و سه هفته‌اي درمان با پردنيزولون در بيماران پورپوراي ايمني ترومبوسيتوپنيك بيمارستان خوانساري

استاد راهنما : دكتر علي‌آرش انوشيرواني، فوق تخصص هماتولوژي و انكولوژي، استاديار دانشگاه علوم پزشكي اراك

اساتيد مشاور : دكتر كامران مشفقي، فوق تخصص هماتولوژي و انكولوژي، استاديار دانشگاه علوم پزشكي اراك

دكتر محمد رفيعي، دكتراي آمار حياتي، استاديار دانشگاه علوم پزشكي اراك

پژوهش و نگارش: دكتر سعيده بخشي، دستيار تخصصي داخلي

مقدمه : ITP اختلال اكتسابي است كه با تخريب پلاكت با واسطه ی ايمني و يا مهار آزاد سازي پلاكتها از مگاكاريوسيتها مشخص مي‌شود. درمان معمول ITP شامل پردنيزولون با دوز mg/kg/day 1 است. بطور معمول استروئيد در حدود 6-3 هفته به بيماران داده مي‌شود. استروئيدها عوارض جانبي زيادي دارند. پردنيزولون بعد از 3-2 هفته باعث افزايش پلاكت مي‌شود و با توجه به اينكه بعد از 2 هفته درمان با پردنيزولون نيازي به taper كردن نمي‌باشد در حاليكه بعد از 3 هفته بايد tapering انجام شود كه ريسك عوارض را افزايش مي‌دهد. در اين مطالعه مقايسه اثربخشي دو هفته‌اي و سه هفته‌اي درمان با پردنيزولون در بيماران ITP انجام گرفته است.

روش كار : اين بررسي يك كارآزمايي باليني است كه به صورت تصادفي انجام شد. 66 بيمار مبتلا به ITP كه به مطب و درمانگاه بيمارستان خوانساري اراك مراجعه نمودند، بطور تصادفي ،يك در ميان، روی رژيم درماني 2 هفته‌اي و 3 هفته‌اي پردنيزولون (mg/kg/day 1) قرار گرفتند و تعداد پلاكت بيماران و عوارض بخصوص پرفشاري خون (HTN) و ديابت (DM) پيگيري و مقايسه شد.

نتايج : در پايان دوره ی درمان، ميانگين تعداد پلاكت در دو گروه درماني (درمان دو هفته‌اي و درمان سه هفته‌اي)، در سطح خطاي 05/0 = a ، اختلاف آماري معناداري نداشت (748/0 = P).

عوارض جانبي در پروتكل درماني دو هفته‌اي 2/15% و در پروتكل درماني سه هفته‌اي 2/18% بود، اگر چه به لحاظ آماري در سطح خطاي 05/0=a ، توزيع عوارض در دو گروه درماني مورد مطالعه يكسان مي‌باشد (000/1 =P).

در هر دو گروه درماني به تفكيك، بين ميانگين سن در دو رده ی  پاسخ به درمان و عدم پاسخ به درمان، اختلاف آماري معناداري وجود نداشت (068/0 = P در درمان دو هفته‌اي و 789/0=   P در درمان سه هفته‌اي). همچنين در سطح خطاي 05/0 = a ارتباط آماري معناداري بين جنسيت و پاسخ به درمان در درمان دو هفته‌اي و سه هفته‌اي ديده نشد (بترتيب 673/0 = P و 000/1= P).

نتيجه گيري : با توجه به نتايج و يافته‌هاي اين مطالعه، بويژه با در نظر گرفتن عدم اختلاف معنادار ميانگين شمارش پلاكت در پايان درمان 2 هفته‌اي و 3 هفته‌اي و با توجه به درصد بالاتر عوارض جانبي در بيماراني كه درمان سه هفته‌اي دريافت كردند، به نظر مي‌رسد درمان دو هفته‌اي ITP به اندازه ی درمان سه هفته‌‌اي كارا و مؤثر باشد، ضمن اينكه كاهش دوره ی درمان به ميزان يك هفته و به تبع آن كاهش عوارض جانبي، نه تنها همكاري و استقبال بهتر بيمار را به همراه خواهد داشت، بلكه از اتلاف منابع مالي و تحميل هزينه به وي خواهد كاست. به هر حال به منظور تعميم اين نتايج به ساير بيماران مبتلا به ITP ، مطالعات با حجم نمونه بيشتر توصيه مي‌شود.

واژگان كليدي : پردنيزولون، پورپوراي ايمني ترومبوسيتوپنيك

فهرست مطالب

عنوان ..................................... صفحه

فصل اول : مقدمه

1-1- بيان مسئله 2

1-2- كليات 5

1-2-1- پلاكت 5

1-2-2- ترومبوسيتوپني 6

1-2-3-  رويكرد به بيمار ترومبوسيتوپني 7

1-2-4- ترومبوسيتوپني ناشي از عفونت 9

1-2-5- ترومبوسيتوپني ناشي از دارو 10

1-2-6- پورپوراي ايمني ترومبوسيتوپنيك (ITP) 10

1-2-7-  علائم ITP 11

1-2-8- تشخيص ITP 12

1-2-9- درمان ITP 13

1-2-9-1- انتخاب بيماران 15

1-2-9-2- گلوكوكورتيكوئيدها 17

1-2-9-3- روگام 17

1-2-9-4- IV IgG 17

1-2-9-5-رتيوكسي ماب 18

1-2-9-6- اسپلنكتومي 18

1-2-9-7- آگونيست گيرنده TPO 18

1-2-10- پردنيزولون 19

1-2-10-1- موارد استفاده 20

1-2-10-2- عوارض جانبي پردنيزولون 21

1-2-10-3- كنترانديكاسيونهاي پردنيزولون 22

1-2-10-4- تداخلات 22

1-3- اهداف 23

1-3-1- هدف اصلي 23

1-3-2- اهداف ويژه 23

1-3-3- اهداف كاربردي 23

1-4- سئوالات 24

1-5- فرضيات 24

1-6- تعريف واژه‌ها 25

فصل دوم : بررسي متون

2-1- مروري بر مطالعات انجام شده 28

فصل سوم : مواد و روش كار

3-1- نوع مطالعه و جامعه مورد آزمون. 34

3-2- روش نمونه گيري 34

3-3- زمان و مكان مطالعه 35

3-4- روش و تكنيك كار 36

3-5- مشكلات و محدوديتها 37

3-6- راه حل رفع مشكلات 37

3-7- روش آماري و تجزيه و تحليل اطلاعات 37

3-8- جدول متغيرها 38

3-9- ملاحظات اخلاقي 39

فصل چهارم : يافته‌ها

4-1- نتايج 41

4-2- جداول 44

فصل پنجم : بحث و نتيجه‌گيري

5-2- نتيجه گيري 50

5-3- پيشنهادات 51

فهرست جداول

عنوان ..................................... صفحه

جدول 4-1 : توزيع ميانگين پلاكت در درمان دو هفته‌اي و سه هفته‌اي با پردنيزولون 44

جدول 4-2 : توزيع ميانگين سني در گروه درمان 2 هفته‌اي و 3 هفته‌اي با پردنيزولون 45

جدول 4-3 : توزيع فراواني جنسي بيماران مورد مطالعه در گروه درمان 2 هفته‌اي با پردنيزولون 46

جدول 4-4 : توزيع فراواني جنسي بيماران مورد مطالعه در گروه درمان 3 هفته‌اي با پردنيزولون 47

جدول 4-5 : مقايسه عوارض در درمان 2 هفته‌اي و 3 هفته‌اي با پردنيزولون 48