فهرست مطالب

عنوان                                                                                                          صفحه

چکیده 1

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه 2

1-2-بيان مسئله 4

1-3-اهميت و ضرورت تحقيق 4

1-4-بطور کلي اهداف تحقيق عبارتند از 6

1-5-سوالات اصلي تحقيق 6

1-6-فرضيه هاي تحقيق 6

1-7-روش تحقيق 6

1-8-قلمرو زماني تحقيق 7

1-9-قلمرو موضوعي تحقيق 7

1-10-روش جمع آوري و منابع اطلاعات 8

1-11-الگوهاي مورد استفاده در تحقيق 8

1-12-ساختار تحقيق 10

فصل دوم:  مبانی نظری و مروری بر پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه 12

2-2- بخش اول: کليات 13

2-2-1 اهميت ماليات 13

2-2-2 نقش ماليات در جامعه: 13

2-2-3 ماليات و جايگاه آن در اقتصاد 13

2-2-4 نگاهي بر درآمدهاي مالياتي 14

2-3- مفهوم و تعريف ماليات و اصول وضع آن 14

2-3-1-تعريف ماليات 14

2-3-2- اصول وضع ماليات 16

2-4- مفهوم اجتناب مالياتي 17

2-5-تمايز فرار مالياتي و اجتناب مالياتي 19

2-5-1- زمينه هاي پيدايش فرار مالياتي 20

2-5-2- اندازه گيري فرار مالياتي در ايران 21

2-5-3- کارت بازرگاني، کد اقتصادي و فرار مالياتي 22

2-5-4-ناکارآمدي نظام مالياتي ايران، علل و زمينه ها 23

2-6- رابطه مفاهيم مالياتي با مفاهيم حسابداري و گزارشگري 28

2-6-1- اختلاف بين سود حسابداري و سود مشمول ماليات از ديدگاه تئوري 28

2-6-2- اختلافات اساسي بين سود مشمول ماليات و سود حسابداري 29

2-6-3- اختلاف درآمد مشمول ماليات ابرازي و قطعي 29

2-7- مفهوم کيفيت گزارشگري مالي 30

2–7–1– ويژگي‌هاي مبتني بر عملکرد 32

2–7–2– ويژگي‌هاي مبتني بر ساختار 32

2 – 7 – 3 –ويژگي‌هاي مبتني بر بازار 33

2-8- رابطه اجتناب مالياتي با شفافيت گزارشگري 37

2-9-گزارشگري مالي و گزارشگري مالياتي 38

2-10-تحقيقات انجام شده در مورد اجتناب مالياتي 39

2-11-خلاصه و جمع بندي 42

فصل سوم: روش تحقیق

3 – 1 – مقدمه 45

3 – 2 – طرح مساله 45

3 – 3 – تدوين و استدلال فرضيه ها 45

3 – 4 – جامعه و نمونه آماري 46

3 – 5– قلمرو تحقيق 47

3 –6 – روش جمع آوري و منابع اطلاعات 47

3 – 7 – تعاريف عملياتي متغيرها 48

3– 8 – تفسير متغيرهاي تحقيق 49

3-8-1-متغير مستقل 49

3-8– 2 –متغير هاي وابسته 49

3 – 9 – چگونگي بررسي فرضيه ها 50

3 – 10 – آزمون فرضيات تحقيق 52

3 – 11– خلاصه فصل سوم 53

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات

4–1– مقدمه 55

4 –2– آمار توصيفي 55

4 – 3 –ضريب همبستگي بين متغيرهاي تحقيق 57

4 – 4 –نتايج بررسي مفروضات اساسي مدل رگرسيون خطي 59

4 – 5 – نتايج آزمون فرضيه‌هاي تحقيق 60

4– 5 –1–نتيجه آزمون فرضيه هاي تحقيق 60

4– 5 –2–خلاصه نتايج آزمون فرضيه هاي تحقيق 63

4–6– خلاصه فصل چهارم 64

فصل پنجم: خلاصه، نتايج و پيشنهادها

5 – 1 – مقدمه 66

5 – 2 –خلاصه موضوع و روش تحقيق 66

5 – 3 – خلاصه يافته‌هاي تحقيق 68

5–4–جمع بندي و تفسير 69

5– 5 –محدوديت‌هاي تحقيق 70

5–6– پيشنهادات برخاسته از تحقيق 70

5 – 7 – پيشنهاد براي تحقيقات آتي 70

5 – 8 – خلاصه فصل پنجم 70

منابع 72

پیوست و ضمائم 72

                                                   فهرست جداول

عنوان                                                                                                           صفحه          

جدول (2-1):  خلاصه تحقيقات انجام شده در خصوص اجتناب مالياتي 42

جدول (3-1): جدول نمونه گيري تحقيق 47

جدول (3-2): داده هاي مورد نياز مدل تحقيق 48

جدول(4-1): آمار توصيفي متغيرهاي استفاده شده در تحقيق 56

جدول (4-2): ماتريس ضريب همبستگي متغيرهاي تحقيق 58

جدول(4-3): نتايج برآورد مدلهاي تحقيق 61

جدول (4-4): خلاصه نتايج آزمون فرضيه ها 63

جدول(5-1): خلاصه نتايج و يافته‌هاي تحقيق 69

چکیده

در تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین اجتناب با گزارشگری مالی متهورانه در شرکت های پذیرفته بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. نمونه آماری پژوهش شامل 140 شرکت طی دوره زمانی1381 لغایت1390 بوده است. در این تحقیق رابطه اجتناب مالیاتی از طریق اثر سه عامل نرخ موثر مالیاتی نقدی، نرخ موثر مالیاتی نقدی بلند مدت واختلاف دائمی مالیات با گزارشگری  مالی متهورانه بررسی می کند. دراین تحقیق از روش توصیفی از نوع همبستگی و روش  تحقیق تر کیبی استفاده شده است برای آزمون فرضیه ها از الگوی رگرسیون خطی چند متغیره استفاده می شود، همچنین برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزاری آماری EVIEWS استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از وجود رابطه مستقیم اجتناب مالیاتی از طریق سه عامل نرخ مؤثر نقدی، نرخ مؤثر مالیاتی نقدی بلند مدت و اختلاف دائمی  با گزارشگری مالی متهورانه است. یعنی به این نتیجه می رسیم که  شرکت هایی که دارای گزارشگری مالی متهورانه دارند، اجتناب مالیاتی بیشتری نسبت به شرکت هایی که دارای ثبات در گزارشگری هستند را خواهند داشت.

واژه های کلیدی: اجتناب مالیاتی، نرخ موثر مالیاتی نقدی، نرخ موثر مالیاتی نقدی بلند مدت

فصل اول:

کلیات

1-1- مقدمه

  اين تحقيق به دنبال بررسي رابطه اجتناب مالياتي با گزارشگري مالي متهورانه در شرکت ها مي باشد. در اين تحقيق به دنبال يافتن پاسخ براي اين سوالات هستيم که آيا واحدهاي تجاري که داراي گزارشگري مالي متهورانه هستند، اجتناب مالياتي بيشتري نسبت به شرکتهايي که داراي ثبات در گزارشگري مالي هستند خواهند داشت؟ اما مطلب قابل تامل اين است که اين هزينه ها که به عهده سهامداران شرکت مي باشد، هميشه به نفع آنان نيست و مخارج اجتناب از ماليات در مواردي از منافع آن بيشتر خواهد بود. زيرا هم خطر اينکه اين موارد توسط وزارت دارايي کشف شده و شرکت مشمول جريمه گردد وجود دارد و هم اينکه مديران مخارج زيادي را براي انجام اين کار متحمل خواهند شد که بعضاً منافع خودشان را شامل مي‎شود و هيچکدام از اين هزينه ها به نفع سهامداران نيست. ثبات و کيفيت در گزارشگري مالي ممکن است موجب افزايش دقت عمومي در اطلاعات موجود درباره سرمايه گذاريهاي انجام گرفته توسط مديران و تصميمات عملياتي شرکت گردد. شفافيتهاي برون سازماني مثل تجزيه و تحليل هاي مالي نيز نقش مهمي را در نظارت برعملکرد و رفتار مديران شرکت ايفا مي کند. بنابراين شفافيت مالي شرکتها باعث کاهش خطرات ناشي از سلب مالکيت سهامداران از ثروت خود توسط مديران فرصت طلب مي شود. براي روشن شدن بهتر رابطه ميان گزارشگري مالي معقول و اجتناب مالياتي، بطور خاص دو دليل مربوط بيان مي شود: اول اينکه وجود روابط بين گزارشگري مالي معقول و اجتناب مالياتي ممکن است زمينه ساز آگاهي بخشي به مقامات مالياتي شود. مديران شرکتها فعاليتهاي مختلفي را جهت اجتناب مالياتي و کاهش ماليات شرکت انجام مي دهند، انجام اينگونه فعاليتها نظير استفاده از معافيتهاي مالياتي و يا جايزه هاي مالياتي و همچنين برنامه ريزي هاي گسترده اجتناب مالياتي، مقاصد تجاري خاص را براي شرکت ها فراهم نمي آورد بلکه تنها هدف مديران، اجتناب از پرداخت ماليات است. در اقتصادهاي در حال رشد که تضاد و اختلافات شديدي ميان مالکان و نمايندگان وجود دارد، فرصت خوبي براي مديران فراهم مي شود تا بتوانند زمينه فرصت طلبي و سوء استفاده از سود شرکت را فراهم کنند. دوم اينکه همانطور که از فسادهاي بزرگ مالي انرون و ديگر نمونه هاي نظير آن کشف شده است، پتانسيل زيادي در شرکتها براي انجام مقاصد سودجويانه و اجتناب از پرداخت ماليات به هر نحو ممکن وجود دارد.