فهرست مطالب
عنوان                                                           صفحه
چکیده    1
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه    2
1-2- تشریح و بیان مساله    3
1-3- اهمیت و  ضرورت تحقیق    6
1-4- جنبه جديد بودن و نوآوري در تحقيق    7
1-5- استفاده کنندگان از تحقیق    7
1-6- اهداف تحقیق    7
1-7- سؤالات تحقیق    8
1-8- فرضیه های تحقیق    8
1-9- روش تحقیق    8
1-10- تعريف واژه‏ ها و اصطلاحات    9
1-11- مدل های تحقیق    9
1-11-1- نحوه اندازه گیری معیار مدیریت سود    10
1-11-2- نحوه اندازه گیری بازده غیرعادی شرکت‌ها    11
1-11-3- نحوه اندازه گیری خطای پیش بینی سود شرکت‌ها    12
1-12- ساختار کلی تحقیق    12
فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده
2-1- مقدمه    13
2-2- مدیریت سود    14
2-2-1- تعریف مدیریت سود    15
2-2-2- انگیزه‌ها ی مدیریت سود    19
2-2-2-1- انگیزه‌های مرتبط با قراردادها    19
2-2-2-2- انگیزه‌های سیاسی    20
2-2-2-3-  امنیت شغلی    21
2-2-2-4-  انگیزه‌های مالیاتی    21
2-2-2-5-  پاداش مدیران    21
2-2-2-6- ساختار مالکیت    22
2-2-3- الگوهاي مديريت سود    22
2-2-4- ابزارها وروش‌های مدیریت سود    23
2-2-4-1- تعیین نحوه‌ی عمل حسابداری معاملات به صورت اختیاری    23
2-2-4-2- انتخاب اصول حسابداری    24
2-2-4-3- تصمیمات اقتصادی اساسی و با اهمیت    24
2-2-4-4- تعیین قیمت‌های انتقالی کالاها و خدمات    24
2-2-4-5- تعدیل برآوردهای حسابداری    24
2-2-5- هموار سازی از طریق تخصیص    25
2-2-6- هموار سازی از طریق طبقه‌بندی    25
2-2-7- موافقان و مخالفان مديريت سود    26
2-2-7-1- ابزارهای مديريت سود از طريق رویدادهای مالی واقعي    29
2-2-7-2- مديريت سود از طريق رویداد های مالی واقعي    30
2-2-8- مدیریت سود بر مبنای اقلام تعهدی    32
2-2-8-1- فرضیه مبتنی بر ارائه اطلاعات گمراه کننده    33
2-2-8-2- فرضيه هاي تحقيقات اثباتي    33
2-2-8-2- الف- فرضيه پاداش مدیریت    33
2-2-8-2- ب- فرضيه بدهي    34
2-2-8-2- ج- فرضيه هزينه سياسي    35
2-2-9- مدل‌های اندازه‌گیری اقلام تعهدی    35
2-2-9-1- مدل اسلون    35
2-2-9-2- مدل دی‌آنجلو    36
2-2-9-3- مدل هیلی    36
2-2-9-4- مدل صنعت    37
2-2-9-5- مدل جونز    37
2-2-9-6-  مدل تعدیل شده جونز(1995)    38
2-3- مالیه رفتاری  و مباحث مرتبط با آن    39
2-3-1- مرحله ي گذر از مالي استاندارد    41
2-3-2- ظهور مالي رفتاري  و تصمیمات مالی    43
2-3-3-  تئوري چشم انداز    45
2-3-3-1-  ضرر گريزي    47
2-3-3-2- حسابداري ذهني    47
2-3-3-3- کنترل شخصي    48
2-3-3-4- دوري از تأسف و پشيماني    48
2-3-4- تورش هاي رفتاري سرمایه گذاران    48
2-3-4-1- روش هاي ابتکاري    49
2-3-4-2- خودفریبی    51
2-3-4-3- تعاملات اجتماعی    52
2-3-5- كاربرد ماليه رفتاري در فهم رفتار سرمايه گذاران    53
2-3-6- رفتار سرمايه گذاران    54
2-3-7- شفاف سازي اطلاعات مالي و رفتار سرمايه گذاران    57
2-4- پیشنه تحقیق    58
2-4-1-تحقیقات خارجی    58
2-4-2- تحقیقات داخلی    65
فصل سوم: مواد و روش ها
3-1- مقدمه    71
3-2- روش تحقیق    72
3-2-1- قلمرو تحقیق    72
3-2-1-1- قلمرو زمانی تحقیق    72
3-2-1-2- قلمرو مکانی تحقیق    72
3-3- فرضیه های تحقیق    73
3-4- جامعه‌ی آماری، روش نمونه گیری و گردآوری داده ها    73
3-4-1- جامعه آماری    74
3-4-2- روش گردآوری داده ها    74
3-4-3- متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه‌گيري آنها    75
3-4-4-  آزمون پیش فرض استفاده از مدل رگرسیون    78
3-5- خلاصه فصل    79
فصل چهارم: نتایج
4-1- مقدمه    80
4-2- بررسی آمار توصیفی متغیرها طی دوره پژوهش    81
4-3-  جدول همبستگی اسپرمن    82
4-4-  بررسی مانایی متغیرهای پژوهش    82
4-5- آزمونF ليمر و آزمون هاسمن    83
4-6- تخمين مدل و تجزيه و تحليل نتايج    84
4-6-1- نتایج آزمون فرضیات    85
4-7- خلاصه فصل    87
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- مقدمه    88
5-2- خلاصه موضوع و روش تحقیق    88
5-3- خلاصه یافته‎های تحقیق    91
5-4- نتیجه‎گیری و پیشنهادات    91
5-5- محدودیت‎های تحقیق    93
5-6- پيشنهادات    94
5-6-1- پيشنهادات مبتني بر تحقيق    94
5-6-2- پيشنهادات براي تحقيقات آتي    94
5-7- خلاصه فصل    95
فهرست منابع و مأخذ    96
الف- منابع فارسي    96
ب- منابع لاتين    98
چکیده انگلیسی    105

 
فهرست جداول
عنوان                                                           صفحه
جدول 4-1- آماره های توصیفی متغیرهای پژوهش    81
جدول 4-2- ضرایب همبستگی متغیرهای پژوهش    82
جدول 4-3- نتایج آزمون مانایی متغیرهای پژوهش    83
جدول4-4- نتایج حاصل از آزمون F لیمر و آزمون هاسمن    84
جدول 4-5- نتایج تخمین مدل اول    85
جدول 4-6- نتایج تخمین مدل دوم    86
جدول 5-1- خلاصه نتايج حاصل از آزمون فرضیات    91

 
فهرست نمودار
عنوان                                                           صفحه
نمودار 2-1- تابع ارزش کاهنمن و تیورسکی    46

 
چکیده
در شرایط واقعی بودن صورت های مالی ارایه شده، سود مبتنی بر سیستم حسابداری تعهدی می‌بایست بتواند اطلاعات با ارزشی را در خصوص وضعیت کنونی و چشم انداز آتی شرکت به بازار منعکس کند. در این حالت سود ممکن است منعکس کننده منافع شخصی مدیران بوده و سبب خطای پیش بینی تحلیلگران شده وموجب بروز ارزشگذاری نادرست سود از سوی بازار شود. حال این تحقیق بر آن بود تا به بررسی این موضوع بپردازد که آیا مدیریت سود بیش از حد آستانه سبب گمراهی بازار خواهد شد یا خیر؟ با اعمال محدودیت های مطرح شده، 138 شرکت پذیرفته شده در دوره زمانی 6 ساله بین سالهای 1386 الی 1391 در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان نمونه این پژوهش انتخاب شده است. نتیجه حاصل از آزمون فرضیه اول نشان می‎دهد که در سطح اطمینان 99% رابطه مستقیم معنی‌داری بین خطای پیش بینی سود و مدیریت سود وجود دارد. تأیید این فرضیه به معنای آن است که با دستکاری سود از طریق اقلام تعهدی، اختلاف معنی داری بین سود هر سهم واقعی با سود هر سهم پیش بینی شده به وجود می آید. نتايج آزمون فرضيه دوم بيانگر رابطه معنادار مثبت ميان خطاي پيش بيني سود و بازده غيرعادي سهام جديد الورود به بورس است كه درنهايت بيـانگر محتـواي اطلاعـاتي متغيـر سود دارد. به عبارت ديگر اعلام سود پيش بيني شده باعث انحـراف در ميـانگين نـرخ بـازده غيرعادي سهام ميشود. بطور کلی نتیجه این تحقیق نشان می دهد درصورتی که مدیران در محاسبات خود برای پیش بینی سود سال آتی دچار اشتباه شوند و یا پیش بینی های خود را تغییر دهند متناسب با افزایش درصد خطاهای پیش بینی سود و نیز افزایش دفعات تجدید نظر در پیش بینی توسط مدیران، سرمایه گذاران نرخ بازده بیشتری را برای سرمایه خود مطالبه می کنند. شرکت هایی که به سود پیش بینی شده مورد نظر خود نمی رسند یا بطور مدام پیش بینی های خود را تغییر می دهند از ثبات خاصی برخوردار نیستند، بنابراین ممکن است انتظارات سرمایه گذاران را برآورده نکنند.
کلمات کلیدی: مدیریت سود، بازده غیرعادی سهام، خطای پیش بینی سود، سود واقعی، سود پیش بینی شده

فصل اول
کلیات تحقیق

1-1- مقدمه
در حوزه سرمایه گذاری و رفتار با پول، همواره  انسانها  که تصور  می گردد  معقول عمل نمی کنند و دقیقاً به همین دلیل حوزه ای خاص از تحقیقات وجود دارد که در آن گاه رفتار عجیب افراد در این زمینه ها مورد بررسی قرار می گیرند. نظریه های اقتصادی عمدتاً بر این مبنا تدوین می شوند که افراد به شکلی معقول رفتار می کنند و اطلاعات موجود در روند سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرد. این فرض مبنای نظریه کارایی بازار است. اما تحقیقات نشان می دهد مدارکی وجود دارد که ثابت می کند رفتار معقول آنقدر که تصور ما می شود ، فراگیر نیست. شناخت فرآيند تصميم گيري مشاركت كنندگان در بورس، موضوعي مهم براي مقام ناظر و سرمايه گذاران به شمار مي رود. در اغلب تحقيقات در اين زمينه، محققان كوشيده اند به مطالعه و درك رفتار سرمايه گذاري مشاركت كنندگان بازار و به دنبال آن تأثير اين عوامل بر قيمت اوراق بهادار بپردازند.
چرا كه رفتارهايي كه بر تصميمات سرمايه گذاري مشاركت كنندگان در بازار تأثير مي گذارند از اهميت ويژهاي برخوردار هستند. به ويژه در دهه اخير، محققين مالي سعي در تبيين و يافتن علل موارد خاص  با كمك ساير علوم همانند روانشناسي، علوم اجتماعي و فيزيك داشته اند، استفاده از " دستاوردهاي روانشناسي در نظريه پردازي هاي اقتصادي منجر به شكل گيري گرايش مالي رفتاری" گرديد.

1-2- تشریح و بیان مساله
شايد هيچ موضوعي در ادبيات مالي اخير، بحث بر¬انگيز¬¬تر از اين سوال نباشد كه آيا سرمايه¬گذاران در تعيين قيمت سهام، منطقي عمل مي كنند يا خير؟ به عبارت ديگر،سرمايه¬گذارن در اين بازارها نسبت به اطلاعات جديد واكنشي بيش از حد و يا كمتر از حد مورد انتظار نشان مي¬دهند. واكنش¬هاي بازار سهام به آگهي¬ها و اخبار متفاوت است و در برخي موارد واكنش افراد عقلايي نيست و سبب ناهنجاري¬هايي از جمله افزايش بيش از حد يا كمتر ازحد قیمت می¬شود. اگر چه بازار پس از گذشت زمان به اشتباه خود پي مي برد و به حالت تعادل بر¬مي گردد، با اين وجود چنين رفتاري نوعي رفتار غيرعقلايي در بازار محسوب مي¬شود كه مي¬تواند پاسخ منفي نسبت به عدم اطمينان درك¬ شده توسط سرمايه¬گذاران باشد. انتظارات افراد تابع پيش بيني¬هاي آنها است كه گاهي از اوقات ناكارآمد است. فهم منبع اين ناكارآمدي ها، مي¬تواند كاربردهاي مهمي براي مطالعه در زمينه عقلانيت سرمايه¬گذاران و كارايي بازار داشته باشد ( محمودي،1390، ص22).  
یکی از مفاهیم اصلی در حوزه های مالی رفتاری، تئوری چشم انداز  و نقطه مرجع  می باشد. تئوری چشم انداز از سوی کاهنمن  و تیوِرسکی  در سال 1979 ارائه شد. آنان در قالب این نظریه  نشان دادند که"میزان رضایتمندی حاصل از میزان معینی سود، کمتر از عدم رضایتی است که از همان مقدار زیان بدست می آید". تئوری چشم انداز بوسیله تابع ارزش توضیح داده می‌شود. تابع ارزش ، منحنیS  شکلی است که دارای یک نقطه مرجع می باشد. نقطه مرجع تعیین کننده ریسک پذیر یا ریسک گریز بودن سرمایه گذاران می باشد به گونه ای که در زیر نقطه مرجع، سرمایه گذاران ریسک پذیر و بالای آن ریسک گریز هستند (ویسبورد ، 2013).
تئوري چشم‌انداز و نقطه مرجع يكي از مباحث مطرح در پارادايم مالي رفتاري مي‌باشد كه توصيف كننده موقعيت افراد در زمان تصميم‌گيري است. شواهد تجربي بيانگر آن است كه سرمايه‌گذاران در تصميمات خريد و فروش، نقاطي را به عنوان نقاط مرجع سود و زيان خود بر مي‌گزينند. در صورتي كه قيمت پايين تر از نقطه مرجع باشد، فروش خود را به تعويق مي‌اندازند و در نتيجه حجم معاملات نيز كاهش مي‌يابد و اگر قيمت بالاتر از نقطه مرجع باشد، اقدام به فروش سهم مي‌كنند كه افزايش حجم معاملات را در پي دارد. شواهد بيانگر آن است كه سرمايه‌گذاران در تصميمات خريد و فروش نقاطي را به عنوان نقاط مرجع سود و زيان خود انتخاب ميكنند. هرگاه قيمت پايين تر از نقطه مرجع باشد، فروش خود را به تعويق مي‌اندازند و در نتيجه حجم معاملات نيز كاهش مي‌يابد و اگر قيمت بالاتر از نقطه مرجع باشد، اقدام به فروش سهم مي‌كنند كه افزايش حجم معاملات را در پي دارد. از جمله مواردي كه در تحقيقات گذشته به عنوان نقطه مرجع مورد بررسي قرار گرفته است، قيمت سقف و كف سهام در يكسال گذشته و قيمت تمام شده خريد بوده است. اكثر تحقيقات انجام شده در بورس هاي توسعه يافته، تأييد كننده اين نقاط به عنوان نقاط مرجع بوده است (ویسبورد، 2013).
سرمايه¬گذار با خريد برگه سهام، ريسك مي¬پذيرد و بازده به دست مي¬آورد پس مهم¬ترين عواملي كه در تصميم¬گيري براي خريد اوراق بهادار موثر است بازده و ريسك آن در مقايسه با ساير فرصت¬هاي سرمايه¬گذاري است. به همين ترتيب، بازده و ريسك هر برگه سهام قابل مقايسه با ساير اوراق بهادار می باشد. دو دسته عوامل داخلی و خارجی بر بازده سهام تأثیر می‌گذارد.عوامل خارجي شامل: چرخه¬هاي اقتصادي، تورم، مقررات دولتي، رقابت سياست¬هاي اقتصادي كشور، اوضاع سياسي و اقتصادي و... و عوامل داخلي شامل تصميمات مديريت سيستم¬هاي داخلي واحد تجاري، اندازه شركت مي¬باشد.به منظور تشویق سرمایه گذار، سرمايه¬گذاري باید به طور بالقوه  نرخ بازده مثبت داشته باشند.اين امر باعث خواهد شد كه سرمايه¬گذار در آينده،  ثروت بيشتری کسب کند و در نتيجه (در مقايسه با امكان يا فرصت مصرف كنوني) از امكانات و فرصت¬هاي بيشتری بهره¬مند گردد، از اين رو انتظار كسب بازده موجب مي¬شود كه سرمايه¬گذار مصرف خود را به تعويق اندازد. سود سهام تأثير مثبت و منفي در رفتارسرمايه¬گذاران در هنگام خريد و فروش سهم دارد و از اين جهت به عنوان يك پارامتر اصلي مدنظر است (صادق پور، 1384).