چکيده
هدف اين تحقيق، تبيين مجدد رابطه بين سود تقسيمي و تجديد ارائه صورت‏هاي مالي، به عنوان معيار کيفيت سود است. به صورت خاص، در اين تحقيق بر شرايطي تمرکز مي‏شود که مي‏توان انگيزه‏ي مديريت در به‌کارگيري اقلام تعهدي را در دو گروه متقلبانه و غيرمتقلبانه، طبقه‏بندي نمود. به اين ترتيب، تنها هنگامي تجديد ارائه مي‏تواند نشان‌دهنده کيفيت پايين سود باشد که ناشي از انگيزه‏هاي فرصت‏طلبانه مديريت باشد. اين موضوع از آن جهت اهميت دارد که در ساير تحقيقات، به دلايل و انگيزه‏هاي مديريت که منجر به تجديد ارائه صورت‏هاي مالي شده‏است توجه نشده و تمامي تجديد ارائه‏ها را به عنوان معياري از کيفيت نامطلوب گزارشگري مالي تلقي شده‏اند.
در پي بکارگيري مدل دستيابي به پيش‏بيني‏ها براي طبقه‏بندي تجديد ارائه‏ها در دو گروه متقلبانه و غيرمتقلبانه، نتايج حاصل از آزمون فرضيه‏هاي تحقيق نشان مي‏دهد، تجديد ارائه‏هاي ناشي از انگيزه‌هاي غيرمتقلبانه مديريت، رابطه مثبت و معناداري با توزيع سود شرکت‌ها دارد. همچنين، اين رابطه براي شرکت‌هايي که از سطح توزيع سود بالاتري برخوردارند، قوي‏تر است. به اين ترتيب، نتايج نشان مي‏دهد که سود تقسيمي حاوي اطلاعاتي درباره كيفيت سود، به ويژه انگيزه‏هاي منجر به تجديد ارائه صورت‏هاي مالي است و تقسيم سود اين پيام را مخابره مي‏کند که سود گزارش‌شده توسط شرکت، با کيفيت است و تجديد ارائه صورت‏هاي مالي برخواسته از انگيزه‏هاي فرصت‏طلبانه مديريت نيست.

کلمات کليدي:سود تقسيمي،کيفيت سود، تجديد ارائه صورت‏هاي مالي،تجديد ارائه متقلبانه؛ تجديد ارائه غير متقلبانه؛ محتواي اطلاعاتي.

فهرست مطالب
عنوان                                                                                             صفحه
فصلاول: کليات تحقيق    1
1-1 مقدمه    3
1-2 تشريح وبيان موضوع    3
1-3 اهداف تحقيق وضرورت آن    5
1-4 پرسش‌هاي تحقيق    7
1-5 فرضيه‌هاي تحقيق    7
1-6 قلمروتحقيق (موضوعي- مکاني- زماني)    8
1-7 جامعه آماري    8
1-8 نمونه ونحوه جمع‌آوري اطلاعات    8
1-9 روش تجزيه وتحليل داده‌ها    9
1-10 تعاريف عملياتي پاره‌اي ازواژه‌هاي استفاده‌شده درتحقيق    9
1-11 ساختارتحقيق    10
فصل دوم: ادبيات وپيشينه تحقيق    12
2-1 مقدمه    14
2-2 هد ف گزارشگري مالي    14
2-3 سود    15
2-4 کيفيت سود    17
2-5 مديريت سودوکيفيت سود    19
2-6 معيارهاي ارزيابي کيفيت سود    21
2-7 ديدگاه‌هاي مختلف اندازه‌گيري کيفيت گزارشگري مالي    24
2-8 تجديدارائه به عنوان نشانه گزارشگري مالي متقلبانه    26
2-9 تقسيم سود    31
2-10 نظريه‌هاي تقسيم سود    33
2-11 پيشينه تحقيق    35
2-12 خلاصه فصل    54
فصل سوم: روش تحقيق    55
3-1 مقدمه    57
3-2 روش تحقيق    57
3-3 فرضيه‌هاي تحقيق    58
3-4 مدل مورداستفاده براي آزمون فرضيه‌ها    59
3-5 اندازه‌گيري متغيرهاي تحقيق    59
3-6 نحوه طبقه‏بندي تجديدارائه‏هابه متقلبانه وغيرمتقلبانه    63
3-7 جامعه ونمونه آماري    67
3-8 قلمروتحقيق    70
3-9 جمع‌آوري داده‌هاي تحقيق    71
3-10 روش تجزيه وتحليل داده‌ها    71
3-11 خلاصه فصل    72
فصل چهارم: تجزيه وتحليل داده‏ها    73
4-1 مقدمه    75
4-2 آماره‏هاي توصيفي    75
4-3 نتايج آزمون اوليه    80
4-4 نتايج آزمون فرضيه‌‏هاي تحقيق    82
4-5 نتايج آزمون‏هاي اضافي    85
4-5 خلاصه فصل    87
فصل پنجم: خلاصه ونتيجه‌گيري    88
5-1 مقدمه    90
5-2 خلاصه تحقيق    90
5-3 ارزيابي فرضيه‌هاوبررسي تطبيقي يافته‌ها    92
5-4 محدوديت‌هاي تحقيق    94
5-5 پيشنهادات مبتني برنتايج تحقيق    94
5-6 پيشنهادات براي تحقيقات آتي    95
5-7 خلاصه فصل    95
فهرست منابع ومأخذ    96

فصل اول: کليات تحقيق

    مقدمه
    تشريح و بيان موضوع
    اهداف تحقيق و ضرورت آن
    پرسش‌هاي تحقيق
    فرضيه‌هاي تحقيق
    قلمرو تحقيق (موضوعي- مکاني- زماني)
    جامعه آماري
    نمونه و نحوه جمع‌آوري اطلاعات
    روش تجزيه و تحليل داده‌ها
    تعاريف عملياتي پاره‌اي از واژه‌هاي استفاده‌شده در تحقيق
    ساختار تحقيق

 
1-1 مقدمه
يکي از اهداف سرمايه‌گذاري دريافت سود است. از اين رو، سرمايه‌گذاران به دنبال راهي برايپيش‌بيني سود تقسيمي و عوامل تأثيرگذار بر آن هستند. سود مي‌تواند به آنها کمک کند تا به قضاوت و تصميم‌گيري آگاهانه بپردازند. رقم سود مندرج در صورت‌هاي مالي علاوه بر اين که عملکرد عملياتي و دورنماي آتي شرکت را نشان مي‌دهد، زمينه مقايسه بين شرکت‌ها را نيز فراهم مي‌کند. اما زماني استفاده‌کنندگان مي‌توانند به رقم سود اتکا کنند که سود عاري از هرگونه دستکاري باشد، تا بتواند عملکرد شرکت را به طور منصفانه و واقعي منعکس نمايد(عاملي، 1388).
در اين فصل به تشريح موضوع تحقيق، اهداف تحقيق و ضرورت آن، فرضيه‌هاي تحقيق و تعاريف عمليات يپاره‌اي از واژه‌هاي استفاده‌شده در تحقيق پرداخته مي‌شود. همچنين توضيح مختصري از نمونه، جامعه آماري، نحوه جمع‌آوري و تجربه و تحليل داده‌ها ارائه مي‌گردد.  
1-2 تشريح و بيان موضوع
يکي از اهداف سرمايه‌گذاران، دستيابي به بازده در قالب سود تقسيمي است. از اين رو، سرمايه‏گذاران به دنبال راهي براي پيش‌بيني سود تقسيمي و عوامل تأثيرگذار بر آن هستند. سود مي‌تواند به آنها کمک کند تا به قضاوت و تصميم‌گيري آگاهانه بپردازند. رقم سود مندرج در صورت‌هاي مالي علاوه بر اينکه عملکرد عملياتي و دورنماي آتي شرکت را نشان مي‌دهد، زمينه مقايسه بين شرکت‌ها را نيز فراهم مي‌کند. اما زماني استفاده‌کنندگان مي‌توانند به رقم سود اتکا کنند که سود بتواند عملکرد شرکت را به طور منصفانه و واقعي منعکس نمايد (عاملي، 1388).
محاسبه سود خالص يک بنگاه اقتصادي متأثر از روش‌ها و برآوردهاي حسابداري است. امکان استفاده از روش‌هاي گوناگون حسابداري موجب شده است، که سود واقعي (اقتصادي) شرکت‌ها با سود گزارش‌شده در صورت‌هاي مالي تفاوت داشته باشد (خوش‏طينت و اسماعيلي، 1385). اختيار عمل مديران در انتخاب از ميان روش‏هاي مجاز حسابداري، از جمله ديگر عواملي است كه كيفيت سود را تحت تأثير قرار مي‌دهد. بنابراين، كيفيت سود شرکت‌ها تحت تأثير مباني گزارشگري و صلاح‏ديد مديران قرار مي‌گيرد.
سود خالص به عنوان عاملي براي تدوين سياست‌هاي تقسيم سود به شمار مي‌آيد (تهراني و ذاکري، 1388). تقسيم سود از سوي شرکت مي‌تواند نشان‌دهنده واقعي بودن يا نبودن سود گزارش‌شده و منصفانه بودن گزارش عملکرد عملياتي از سوي واحد تجاري باشد. در واقع مديران زماني تصميم به پرداخت يا افزايش سودهاي تقسيمي مي‌گيرند، که احساس کنند سود آن‌ها به طور قابل ملاحظه تحت تأثير درستکاري روش حسابداري نيست (يعني، سود، واقعي است) و کاهش سودهاي تقسيمي در آينده غير محتمل است. با اين مفهوم، سودهاي تقسيمي نه تنها علامتي براي قابليت سودآوري آينده به شمار مي‌رود، بلكه علامتي براي كيفيت سود است. همچنين، سود تقسيمي يك شيوه مؤثر نظارت مديريتي است. انتظار مي‏رود كه مديران به منظور حفاظت از خود، كمتر دچار وسوسه درستکاري سود شوند (علوي طبري و همکاران، 1388).
ارتباط بين سياست‏هاي تقسيم سود و کيفيت گزارشگري مالي در تحقيقات خارجي و داخلي متعددي مورد توجه قرار گرفته‏است (برزده، 1392; علوي طبري و همکاران، 1388; فارينها و موريرا، 2007). در برخي از اين تحقيقات از تجديد ارائه به عنوان معياري از کيفيت سود استفاده شده‏است. براي مثال در تحقيقات برزده (1392) و علوي طبري و همکاران (1388)، رابطه بين تجديد ارائه و سياست تقسيم سود شرکت، بررسي شده‏است. بر خلاف انتظارات، نتايج اين تحقيقات نشان مي‏دهد که نمي‏توان رابطه معناداري بين تجديد ارائه و سياست تقسيم سود شرکت‏ها مشاهده کرد.
با اين وجود، موضوعات تئوريک و عملي متعدد با اهميتي در خصوص تجديد ارائه وجود دارد که در تحقيقات پيشين به آن‌ها توجه نشده است. به صورتي ساده، تمام تجديد ارائه‏ها را نمي‏توان به عنوان نشانه کيفيت پايين گزارشگري مالي تلقي کرد. براي مثال برخي تجديد ارائه‏ها از حوزه اختيارات مديريت شرکت خارج هستند. تجديد ارائه‏هايي که در اثر تغيير در مفاد اصول و استانداردهاي حسابداري حادث شده‏اند، از اين جمله‏اند. رويدادهاي غيرمترقبه و غيرقابل پيش‌بيني پس از ارائه صورت‏هاي مالي نيز از جمله ديگر عواملي هستند خارج از محدوده اختيارات و قدرت عمل مديريت شرکت قرار دارند و با اين وجود منجر به تجديد ارائه صورت‏هاي مالي مي‏شوند.
حتي برخي از عوامل و انگيزه‏هايي در حوزه‏هاي اختيارات مديريت وجود دارند که منجر به تجديد ارائه صورت‏هاي مالي مي‏شوند با اين وجود نشانه کيفيت ضعيف گزارشگري مالي نيستند. هنگامي که مديريت قصد انتقال اطلاعات خصوصي خود به سرمايه‏گذاران را دارد تا آنان وضعيت مالي و سودآوري آتي شرکت را بهتر درک نمايند، ممکن است به نحوي اقدام به گزارشگري مالي نمايد که تجديد ارائه صورت‏هاي مالي در دوره‏هاي آتي را ناگزير سازد. به اين ترتيب نمي‏توان چنين تجديد ارائه‏اي را نشانه کيفيت پايين گزارشگري مالي و يا گزارشگري مالي متقلبانه در دوره‏هاي گذشته تلقي نمود (بادرتچر و همکاران، 2012).