چكيده فارسي

عنوان : مقایسه فراواني اختلال وسواس فکری– عملی در کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393

اساتيد راهنما : دکتر سید مجتبی هاشمی، فوق تخصص گوارش اطفال، استادیار دانشگاه

دکتر بهمن صالحی، متخصص اعصاب و روان، دانشیار دانشگاه

اساتيد مشاور : دكتر پارسا یوسفی، فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری، دانشيار دانشگاه

دكتر محمد رفيعي، دكتراي آمار حياتي، دانشيار دانشگاه

نگارش و پژوهش : رقيه سيفي

مقدمه : يبوست در دوران کودکی مشکل شایعی است که به دلیل بروز علائمی چون تاخیر در دفع مدفوع، سختی دفع و بی‌اختیاری مدفوع ناشی از بوجود آمدن و احتباس توده های متراکم مدفوعی در رکتوم سبب آزار کودک و والدین و تحمیل هزینه های درمانی می‌شود. اختلال وسواس فکری- عملی نشانگان عصبی- روانپزشکی پیچیده ای است که مشخصه اصلی آن افکار ناخواسته، تکراری و مزاحم و نیز رفتارهای تکراری و آزار دهنده و آیین مندی اعمال وسواسی است که به منظور اجتناب از اضطراب یا خنثی نمودن افکار وسواسی صورت میگیرد. هدف از مطالعه حاضر بررسی شیوع اختلال وسواس فکری در کودکانی است که مبتلا به اختلال یبوست عملکردی می‌باشند.

روش كار :  تعداد 97 كودك 4 تا 18 ساله مبتلا به یبوست عملکردی (گروه مورد) و 97 كودك سالم (گروه شاهد) مراجعه كننده به بيمارستان اميركبير اراك وارد مطالعه شدند. بیماران فوق هیچگونه مشکل زمینه‌ای، بیماری های مزمن، مشکلات ساختاری، مصرف دارو نداشتند و از نظر جنسی، سنی و اطلاعات دموگرافی با گروه شاهد همساز سازی شدند و بعد از پر كردن پرسشنامه مربوطه اطلاعات بدست آمده وارد نرم افزار آماري SPSS شد و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.

يافته‌ها : در توزيع فراواني سطوح وسواس – جبري بر اساس پرسشنامه foa در كودكان گروه مورد 7/56 درصد اختلال وسواس بصورت ضعيف و 2/43 درصد بصورت متوسط داشتند و در گروه شاهد 2/76 درصد اختلال وسواس نداشتند و 7/23 درصد اختلال وسواس ضعيف داشتند كه با توجه به 001/0 = P value بدست آمده اختلاف آماري معني‌داري بين دو گروه مورد و شاهد وجود داشت.

بحث و نتيجه گيري : یبوست عملکردی تاثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی کودکان و خانوده‌های آنها دارد. نتايج حاصل از مطالعه ما بطور كلي نشان داد كه اختلال وسواس عملي و فكري در كودكان مبتلا به يبوست عملكردي شايع‌تر بوده است و مي‌توان با درمان مشکل روانی در کودکانی که مبتلا به انواع مقاوم یبوست می‌باشند به بهبودی بیشتر آنها کمک نمود.

واژگان كليدي : اختلال وسواس فکری– عملی - کودکان - یبوست عملکردی

فهرست مطالب

عنوان ..................................... صفحه

فصل اول : مقدمه

1-1- بیان مسئله 2

1-2- كليات 12

1-2-1- اختلال وسواسي – جبري 12

1-2-1-1- همه گيري شناسي 13

1-2-1-2- توأم شدن با بيماريهاي ديگر 14

1-2-1-3- وسواسهاي فكري 14

1-2-1-4- وسواس عملي 15

1-2-1-5- شيوع اختلال وسواس فكري-عملي (OCD) 16

1-2-1-6- سن شروع اختلال وسواس فكري- عملي 16

1-2-1-7- علل اختلال وسواس فكري-عملي 17

1-2-1-7-1- مدل ژنتيكي 17

1-2-1-7-2- نظريه روانكاوي درباره ی اختلال وسواس فكري-عملي 18

1-2-1-7-3- نظريه يادگيري و مدلهاي شرطي سازي 18

1-2-1-8- ويژگي‌هاي باليني 19

1-2-1-9- الگوهاي علائم 21

1-2-1-10-  سبب شناسي وسواس فكري – عملي‌ 26

1-2-1-10-1- عوامل زيست شناختي 26

1-2-1-10-2- عوامل رفتاري 29

1-2-1-10-3- عوامل رواني – اجتماعي 29

1-2-1-11- ساير اختلالات رواني 31

1-2-1-12- تشخيص 32

1-2-1-13- تشخيص افتراقي 32

1-2-1-14- درمان 36

1-2-1-14-1- درمان دارويي 37

1-2-1-14-2- روان درماني 39

1-2-1-14-2-1- رفتار درماني 40

1-2-1-14-2-2- روان پويشي 41

1-2-1-14-3-  ساير درمان‌ها 41

1-2-1-15- سير و پيش آگهي 42

1-2-2- يبوست 43

1-2-2-1- مكانيسم ايجاد يبوست عملكردي 45

1-2-2-2- ارزيابي پاراكلينيك 46

1-2-2-3- انواع يبوست 47

1-2-2-4- درمان 48

1-2-2-5- ديس شزي (Dyschezia) 50

1-3- اهداف 50

1-3-1- هدف اصلي 50

1-3-2- اهداف ويژه 50

1-3-3- اهداف كاربردي 51

1-4- سوالات و فرضيات 51

1-4-1- سئوالات 51

1-4-2- فرضيات 52

1-5- تعريف واژه 52

فصل دوم : بررسي متون

2-1- مروری بر مطالعات انجام شده 55

فصل سوم : مواد و روش كار

3-1- جامعه مورد آزمون، حجم نمونه و روش نمونه گيري 58

3-2- روش آماري تجزيه و تحليل اطلاعات 58

3-3- روش و تكنيك كار 58

3-4- معيارهاي ورود و خروج 59

3-5- تعريف متغيرها 60

3-6- ملاحظات اخلاقي 60

فصل چهارم : يافته‌ها

4-1- نتايج 62

فصل پنجم : بحث و نتيجه گيري

5-1- بحث 81

5-2- نتيجه گيري 83

فهرست جداول

عنوان ..................................... صفحه

جدول 1-1 : ملاك‌هاي تشخيصي DSM-IV-TR براي اختلال وسواسي – جبري 19

جدول 4-1 : توزيع فرواني و درصد سن کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393 67

جدول 4-2 : توزيع فرواني و درصد جنسيت در کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393 68

جدول 4-3 : توزيع فرواني و درصد حضور والدين در کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393 69

جدول 4-4 : توزيع فرواني و درصد نسبت فاميلي والدين کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393 70

جدول 4-5 : توزيع فرواني و درصد شغل پدر کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393 71

جدول 4-6 : توزيع فرواني و درصد شغل مادر کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393 72

جدول 4-7 : توزيع فرواني و درصد تحصيلات پدر کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393 73

جدول 4-8 : توزيع فرواني و درصد تحصيلات مادر کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393 74

جدول 4-9 : توزيع فرواني و درصد وضعيت منزل مسكوني کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393 75

جدول 4-10 : توزيع فرواني و درصد وضعيت اقتصادي خانواده کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393 76

جدول 4-11 : توزیع فراواني و درصد سطوح كلي وسواس در كودكان سالم و مبتلا به يبوست عملكردي مراجعه كننده به درمانگاه كودكان بيمارستان اميركبير اراك در سال 1393 77

جدول 4-12 : توزیع فراواني و درصد وسواس فكري در كودكان سالم و مبتلا به يبوست عملكردي مراجعه كننده به درمانگاه كودكان بيمارستان اميركبير اراك در سال 1393 78

جدول 4-13 : توزیع فراواني و درصد وسواس عملي در كودكان سالم و مبتلا به يبوست عملكردي مراجعه كننده به درمانگاه كودكان بيمارستان اميركبير اراك در سال 1393 79