مقدمه:

سرمايه اجتماعي از حوزه هاي نو ظهور و جنجال آفرين در مطالعات ميان رشته اي جامعه شناسي و اقتصاد تلقي مي شود. وضعيت بسامان اقتصادي، بهره مندي از سلامت و تندرستي و داشتن روابط دوستانه با ديگران بخشي از عناصر اساسي مورد نيازي هستند که در بهبود کيفيت زندگي موثرند. بعد از جنگ جهاني دوم بيشتر تئوريهاي توسعه و نظريه هايي که در ارائه مسيري جهت نيل به توسعه اقتصادي و حرکت به سمت "جامعه رفاه" سعي داشتند، بدون در نظر گرفتن متن اجتماع و چگونگي روابط انساني نهفته در آن ، برنامه ريزي هاي اقتصادي دولتها را تحت تاثير قرار مي دادند، در حاليکه تحقيقات اخير نشان داده که شيوه تعامل مردم با يکديگر ، نحوه و ميزان مشارکت آنها در امور مدنی و باورها و ارزشهاي مشترک آنها مي تواند در کاهش زمان و هزينه هاي اقتصادی و اجتماعي تاثير به سزايي داشته باشد؛ از اين رو مفهوم سرمايه اجتماعي ( در کنار سرمايه طبيعي ؛ اقتصادي و انساني ) مطرح شده که شامل نهادها، روابط؛ نگرشها و ارزشهايي است که تعامل مردم را هدايت مي کند و آنها را در توسعه اقتصادي و اجتماعي مشارکت دهد(شارع پور، 106:1380).

از آنجا که انسانها از طريق روابطي که با يکديگر برقرار مي سازند سعي دارند تا نيازمندي هاي خود را تامین و اهداف مورد نظر خود را محقق کنند ، پديده اي بنام "جامعه " شکل مي گيرد. برقراري رابطه ميان افراد باعث مي شود تا اطلاعات بين آنها مبادله شود و افراد جامعه در قالب شبکه هاي مختلف اجتماعي از قبيل همسايگان، دوستان، شبکه هاي خويشاوندي، خانواده و... به تعريف و تحقق منافع جمعي اقدام کنند و با مشارکت فعال اجتماعي در بهبود کيفيت زندگي فردي و جمعي خود بكوشند ، هر چه اين روابط از استحکام بيشتر و از کيفيت و کميت بالاتري برخوردار باشد و نظام مندتر و هماهنگ تر عمل کند شاهد دستيابي به اهداف جمعي در مدت زماني کوتاهتر و با صرف هزينه اي کمتر خواهيم بود. در اين حالت ما مي توانيم از " سرمايه اجتماعي" صحبت به ميان آوريم که ترکيب ويژه اي از روابط اجتماعي و کيفيت اين روابط است. اين نکته را بايد خاطر نشان ساخت که ارتباطات اجتماعي هنگامي مي توانند به مثابه " سرمايه اجتماعي " عمل کنند که مبتني بر اعتماد متقابل و تحت تاثير ارزشها و هنجارهاي مشترکي که افراد جامعه در آن شريکند؛ باشند. در نتيجه سرمايه اجتماعي به عنوان عامل اساسي در روابط بين فردي مي تواند از سطحي خرد به سطحي کلات تسري يابد و توسعه اقتصادي و اجتماعي را به همراه آورد.

گروهي از دانشمندان علوم اجتماعي که احيا کننده سنت توکويل هستند طيف وسيعي از قرائن تجربي را جمع آوري نموده اند که نشان مي دهد کيفيت زندگي عمومي و عملکرد نهادهاي اجتماعي عمقاً متاثر از هنجارها و شبکه هاي مشارکت مدني است. سرمايه اجتماعي به تدريج به عنصر حياتي توسعه اقتصادي در سرتاسر جهان تبديل مي شود. دهها پژوهش توسعه روستايي نشان داده است که شبکه نيرومند انجمنهاي مردمي محلي براي رشد اقتصادي به اندازه سرمايه گذاري فيزيکي، تکنولوژيکي، با دستيابي به قيمت مناسب اهميت دارد.

فهرست مطالب:

فصل اول

1--1مقدمه..................................................................................................................................................10

1-2-بيان مسئله...........................................................................................................................................12

1-3-اهميت و ضرورت تحقيق...................................................................................................................15

1-4-سوالات تحقيق...................................................................................................................................19

1-5-قلمرو تحقيق.......................................................................................................................................19

1-6-اهداف تحقيق.....................................................................................................................................20

1-7-فرضيات تحقيق..................................................................................................................................21

فصل دوم: پیشینه پژوهش

2-1-مقدمه................................................................................................................................................24

2-1-1-مطالعات داخلی.............................................................................................................................24

2-1-2-مطالعات خارجی...........................................................................................................................27

2-2- شناسایی مهفوم و ابعاد توسعه..........................................................................................................28

2-2-1- تاریخچه سرمایه اجتماعی...........................................................................................................29

2-2-2- سطوح مختلف سرمایه اجتماعی................................................................................................31

2-2-3- ابعاد سرمایه اجتماعی.................................................................................................................34

2-3- دیدگاههای توسعه نظری مربوط به سرمایه اجتماعی......................................................................35

2-3-1- پیر بوردیو...................................................................................................................................35

2-3-2- جیمز کلمن..................................................................................................................................40

2-3-3- رابرت پانتام..................................................................................................................................46

2-3-4- فرانسیس فوکویاما........................................................................................................................53

2-4-شناسایی مفهوم و ابعاد توسعه پایدار.................................................................................................59

2-4-1- مفاهیم توسعه پایدار.....................................................................................................................59

2-4-2- انواع توسعه پایدار......................................................................................................................66

2-4-2-1-دیدگاه پر نشیب و آزار دهنده توسعه پایدار...........................................................................66

2-4-2-2- توسعه پایدار ضعیف.............................................................................................................68

2-4-2-3- توسعه پایدار قوی.................................................................................................................69

2-4-2-4- مدل ایده آل توسعه پایدار....................................................................................................70

2-5- اصول و مبانی طراحی مدل پایدار شهری........................................................................................72

2-5-1- نکاتی چند در ارتباط با طراحی شهر.........................................................................................72

2-5-2- تاثیر عوامل اجتماعی و طبیعی اقلیمی در طراحی های شهر......................................................74

2-6-دیدگاههای نو در توسعه پایدار شهری............................................................................................88

2-6-1- نظریه قطب رشد........................................................................................................................89

2-6-2- توسعه اگروپلیتن.........................................................................................................................91

2-6-3- رشد شهرهای کوچک و متوسط................................................................................................94

2-7- شهر پایدار......................................................................................................................................96

2-8- نگرش اجتماعی به پایداری شهر...................................................................................................99

2-9- پایداری و عدالت اجتماعی..........................................................................................................101

2-10- خاستگاه بوم- شهر.....................................................................................................................102

2-11- مفهوم بوم شهر پایدار..................................................................................................................106

2-12-1- اطلاعات بندرعباس................................................................................................................107

2-12-2- تاریخچه بندرعباس................................................................................................................107

2-12-3-موقعیت جغرافیایی و وسعت...................................................................................................110

2-12-4- آب و هوا.................................................................................................................................111

2-12-5- ویژگیهای طبیعی......................................................................................................................112

2-12-6- خلیج فارس.............................................................................................................................113

2-12-7- تنگه هرمز................................................................................................................................113

2-12-8- آب و هوای هرمزگان..............................................................................................................114

2-12-9- ویژگیهای اجتماعی.................................................................................................................114

2-12-10- سابقه تاریخی.......................................................................................................................115

2-13- چارچوب نظری..........................................................................................................................116

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه............................................................................................................................................120

3-2- شرح واژه ها و اصطلاحات..........................................................................................................121

3-2-1- تعاریف نظری..........................................................................................................................121

3-2-1-1- سرمایه اجتماعی..................................................................................................................121

3-2-1-2- اعتماد.................................................................................................................................122

3-2-1-3- مسئولیت اجتماعی.............................................................................................................123

3-2-1-4- آگاهی عمومی...................................................................................................................123

3-2-1-5- مشارکت............................................................................................................................124

3-2-1-6- پایداری..............................................................................................................................124

3-2-1-7- پایداری شهری.................................................................................................................125

3-2-1-7-1- شاخصهای توسعه پایدار شهری...................................................................................127

3-2-1-8- توسعه پایدار.....................................................................................................................136

3-2-1-9- توسعه پایدار شهری.........................................................................................................137

3-3- تعریف عملیاتی متغیرها.............................................................................................................140

3-4- نوع پژوهش...............................................................................................................................146

3-5- جامعه آماری.............................................................................................................................147

3-6- نمونه آماری حجم نمونه مورد پژوهش................................................................................148

3-7- روش نمونه گیری................................................................................................................149

3-8- اعتبار و پایایی تحقیق..........................................................................................................149

3-9- ابزارجمع آوری داده ها......................................................................................................151

3-10- روش جمع آوری داده ها.................................................................................................151

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری

4-1- مقدمه.................................................................................................................................153

4-2- اطلاعات توصیفی..............................................................................................................154

4-2-1- متغیرهای زمینه ای.......................................................................................................154

4-3- تجزیه و تحلیل..................................................................................................................169

4-3-1- آزمون فرضیات...........................................................................................................169

4-4- تجزیه و تحلیل چند متغیره..............................................................................................188

4-4-1- تحلیل چند متغیره(رگرسیونی)....................................................................................188

فصل پنجم: نتیجه گیری و بحث

5-1- مقدمه..............................................................................................................................190

5-2- خلاصه پژوهش..............................................................................................................190

5-3- تفسیر روابط متغیرها.......................................................................................................193

5-4- استنتاج آماری.................................................................................................................194

5-5- استنتاج تئوریکی.............................................................................................................199

5-6- محدودیتهای پژوهش.....................................................................................................200

5-7- پیشنهادات پژوهشی......................................................................................................200

فهرست منابع فارسی...............................................................................................................201

فهرست منابع انگلیسی............................................................................................................205

فهرست جداول و نمودارها

جدول شماره(1)توصیف پاسخگویان برحسب جنس...................................................................................................154

نمودارشماره(1)توصیف پاسخگویان برحسب جنس......................................................................................................154

جدول شماره(2) توصیف پاسخگویان بر حسب سن.....................................................................................................156

نمودار شماره(2) توصیف پاسخگویان بر حسب سن.....................................................................................................156

جدول شماره(3)توصیف پاسخگویان برحسب وضعیت تاهل.......................................................................................156

نمودارشماره(3)توصیف پاسخگویان برحسب وضعیت تاهل.........................................................................................157

جدول شماره(4)توصیف پاسخگویان برحسب تحصیلات.............................................................................................157

نمودارشماره(4)توصیف پاسخگویان برحسب تحصیلات..............................................................................................158

جدول شماره(5)توصیف پاسخگویان برحسب فعالیت..................................................................................................158

نمودارشماره(5)توصیف پاسخگویان برحسب فعالیت....................................................................................................159

جدول شماره(6)توصیف پاسخگویان برحسب میزان درآمد..........................................................................................160

نمودارشماره(6)توصیف پاسخگویان برحسب میزان درآمد...........................................................................................160

جدول شماره(7)توصیف پاسخگویان برحسب بومی و غیر بومی.................................................................................161

نمودارشماره(7)توصیف پاسخگویان برحسب بومی و غیر بومی..................................................................................161

جدول شماره (8)توصيف بعد مشارکت عملی از مفهوم مشارکت اجتماعی..................................................................162

 نمودارشماره(8)توصیف پاسخگویان برحسب مشارکت عملی.....................................................................................162

جدول شماره (9)توصيف بعد مشارکت عمومی از مفهوم مشارکت اجتماعی................................................................162

نمودارشماره(9)توصیف پاسخگویان برحسب مشارکت عمومی....................................................................................163

جدول شماره (10)توصيف مفهوم مشارکت اجتماعی.....................................................................................................163

 نمودارشماره(10)توصیف پاسخگویان برحسب مشارکت اجتماعی...............................................................................164

جدول شماره (11)توصيف بعد اعتماد ساختاری از مفهوم اعتماد اجتماعی.....................................................................164

نمودارشماره(11)توصیف پاسخگویان برحسب اعتماد ساختاری.....................................................................................164

جدول شماره (12)توصيف بعد اعتماد به اجتماع از مفهوم اعتماد اجتماعی....................................................................165

نمودارشماره(12)توصیف پاسخگویان برحسب اعتماد به اجتماعی...................................................................................165

جدول شماره (13)توصيف مفهوم اعتماد اجتماعی............................................................................................................165

نمودارشماره(13)توصیف پاسخگویان برحسب مفهوم اعتماد اجتماعی.............................................................................166

جدول شماره (14)توصيف بعد انسجام خانوادگی از مفهوم انسجام اجتماعی....................................................................166

نمودارشماره(14)توصیف پاسخگویان برحسب بعد انسجام خانوادگی..............................................................................166

جدول شماره (15)توصيف بعد انسجام فردی از مفهوم انسجام اجتماعی..........................................................................167

نمودارشماره(15)توصیف پاسخگویان برحسب بعد انسجام فردی.....................................................................................167

جدول شماره (16)توصيف مفهوم انسجام اجتماعی...........................................................................................................167

نمودارشماره(16)توصیف پاسخگویان برحسب مفهوم انسجام اجتماعی............................................................................168

جدول شماره (17)توصيف مفهوم توسعه ی پایدار شهری.................................................................................................168

نمودارشماره(17)توصیف پاسخگویان برحسب مفهوم توسعه ی پایدار شهری..................................................................168

جدول شماره (18)توصيف مفهوم شبکه های اجتماعی.....................................................................................................169

نمودارشماره(18)توصیف پاسخگویان برحسب مفهوم شبکه های اجتماعی.......................................................................169

جدول شماره (4-3-1) میانگین،انحراف معیار و تعداد پاسخ ها به سن و توسعه پایدار شهری.........................................169

جدول (4-3-2) آزمون همبستگی پیرسون برای متغییرهای سن و توسعه پایدار شهری....................................................170

جدول شماره (4-3-3) میانگین،انحراف معیار و تعداد پاسخ ها به مشارکت اجتماعی و سن............................................170

جدول (4-3-4) آزمون همبستگی پیرسون برای متغییرهای مشارکت اجتماعی و سن........................................................171

جدول شماره (4-3-5) میانگین،انحراف معیار و تعداد پاسخ ها مربوط به متغییر های اعتماد اجتماعی و سن....................171

جدول (4-3-6) آزمون همبستگی پیرسون برای متغییرهای اعتماد  اجتماعی و سن............................................................172

جدول شماره (4-3-7) میانگین،انحراف معیار و تعداد پاسخ ها به انسجام اجتماعی و سن.................................................172

جدول (4-3-8) آزمون همبستگی پیرسون برای متغییرهای سن و انسجام اجتماعی............................................................172

جدول شماره (4-3-9) میانگین،انحراف معیار و تعداد پاسخ ها به شبکه های اجتماعی و سن...........................................173

جدول (4-3-10) آزمون همبستگی پیرسون برای متغییرهای سن و شبکه های اجتماعی....................................................173

جدول (4-3-11) آزمون اسپیرمن برای متغیرهای تحصیلات و توسعه ی پایدار شهری......................................................174

جدول (4-3-12) آزمون اسپیرمن برای متغیرهای تحصیلات ومشارکت اجتماعی...............................................................175

جدول (4-3-13) آزمون اسپیرمن برای متغیرهای تحصیلات و اعتماد اجتماعی.................................................................176

جدول (4-3-14) آزمون اسپیرمن برای متغیرهای تحصیلات و شبکه های اجتماعی...........................................................176

جدول (4-3-15) آزمون اسپیرمن برای متغیرهای تحصیلات و انسجام اجتماعی..............................................................177

جدول شماره ی (4-3-16) آزمون نرمالیته ی مفهوم مشارکت اجتماعی...........................................................................178

جدول شماره ی (4-3-17)توصیف میانگین مشارکت اجتماعی برحسب جنسیت............................................................179

جدول شماره (4-2-21)آزمون لون و آزمون تی برای تفاوت مشارکت اجتماعی برحسب جنسیت..................................179

جدول شماره ی (4-3-22) آزمون نرمالیته ی مفهوم اعتماد اجتماعی..............................................................................180

جدول شماره ی (4-3-23)توصیف میانگین اعتماد اجتماعی برحسب جنسیت...............................................................180

جدول شماره (4-3-24)آزمون لون و آزمون تی برای تفاوت اعتماد اجتماعی برحسب جنسیت.....................................181

جدول شماره ی (4-3-25) آزمون نرمالیته ی مفهوم انسجام اجتماعی.............................................................................181

جدول شماره ی (4-3-26)توصیف میانگین انسجام اجتماعی برحسب جنسیت..............................................................182

جدول شماره (4-3-27)آزمون لون و آزمون تی برای تفاوت انسجام اجتماعی برحسب جنسیت....................................182

جدول شماره ی (4-3-28) آزمون نرمالیته ی مفهوم شبکه های اجتماعی.........................................................................183

جدول شماره ی (4-3-29)توصیف میانگین شبکه های اجتماعی برحسب جنسیت.........................................................183

جدول شماره (4-3-30)آزمون لون و آزمون تی برای تفاوت شبکه های اجتماعی برحسب جنسیت...............................184

جدول شماره (4-3-31) میانگین،انحراف معیار و تعداد پاسخ ها به مشارکت اجتماعی و توسعه پایدار شهری...............184

جدول (4-3-32) آزمون همبستگی پیرسون برای متغییرهای مشارکت اجتماعی و توسعه پایدار شهری............................185

جدول شماره (4-3-33) میانگین،انحراف معیار و تعداد پاسخ ها به اعتماد اجتماعی و توسعه پایدار شهری......................185

جدول (4-3-34) آزمون همبستگی پیرسون برای متغییرهای اعتماد اجتماعی و توسعه پایدار شهری..................................186

جدول شماره (4-3-35) میانگین،انحراف معیار و تعداد پاسخ ها به شبکه های اجتماعی و توسعه پایدار شهری................186

جدول (4-3-36) آزمون همبستگی پیرسون برای متغییرهای شبکه های اجتماعی و توسعه پایدار شهری...........................187

جدول شماره (4-3-37) میانگین،انحراف معیار و تعداد پاسخ ها به انسجام اجتماعی و توسعه پایدار شهری........................................187

جدول (4-3-38) آزمون همبستگی پیرسون برای متغییرهای انسجام اجتماعی و توسعه پایدار شهری...................................................188

جدول شماره (4-4-1) ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون در باره ی عوامل موثر بر توسعه ی پایدار شهری...........................................18