چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی استرس شغلی، تعهد سازمانی و تفکر سازنده با فرسودگی هیجانی پرستاران انجام گرفته است. این طرح یک طرح توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پرستاران شاغل در سطح استان هرمزگان بودند و نمونه آماری با روش نمونه گیری تصادفی از میان پرستاران شاغل در بیمارستان حضرت ابوالفضل (ع) شهرستان میناب انتخاب شدند. تعداد افراد نمونه 150 نفر با مدرک تحصیلی فوق لیسانس، لیسانس و دیپلم های بهیاری بودند و از بین آنها 74 نفر مرد و 76 نفر زن بودند. ابزار تحقیق پرسشنامه فرسودگی هیجانی مسلش و جکسون، پرسشنامه استرس شغلی HSE ، پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر و پرسشنامه تفکر سازنده CTI بود. در این پژوهش متغیر ملاک فرسودگی هیجانی پرستاران و استرس شغلی، تعهد سازمانی و تفکر سازنده به عنوان متغیر پیش بینی بودند. برای بررسی فرضیه های پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد بین فرسودگی هیجانی و استرس شغلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. مولفه های تقاضا و کنترل به طور مثبت و معنادار و مولفه های حمایت و نقش به طور منفی و معنادار فراوانی وشدت فرسودگی هیجانی نمونه های مورد مطالعه را پیش بینی می کند.

همچنین بین فرسودگی هیجانی و تعهد سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. مولفه های تعهد عاطفی و هنجاری نقش معناداری در پیش بینی فراوانی و شدت فرسودگی هیجانی داردو بین فرسودگی هیجانی و تفکر سازنده رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. مولفه نگرش نسبت به خود رابطه معناداری در پیش بینی فراوانی و شدت فرسودگی هیجانی دارد و سایر مولفه های تفکر سازنده به طور معناداری فراوانی و شدت فرسودگی هیجانی را پیش بینی نمی کند. همچنین مولفه های استرس شغلی، تعهد سازمانی و تفکر سازنده به طور ترکیبی فرسودگی هیجانی را پیش بینی می کنند. در این میان مولفه های تقاضا و کنترل به طور مثبت و معنادار و مولفه های حمایت و نقش به طور منفی و معنادار فراوانی و شدت فرسودگی هیجانی را پیش بینی می کنند. سایر مولفه ها در پیش بینی فرسودگی هیجانی معنادار نیستند. درمجموع متغیر های پیش بین و مولفه های آن 79% از واریانس فرسودگی هیجانی را نبیین میکند. در نهایت می توان نتیجه گرفت فرسودگی هیجانی در پرستاران با استرس شغلی، تعهد سازمانی و تفکر سازنده ارتباط دارد و با کاهش استرس شغلی، ایجاد خشنودی شغلی و خلق تفکر مثبت در پرستاران و رشد مهارت های انطباقی آنها می توان فرسودگی هیجانی پرستاران را کاهش داد.

واژه های کلیدی: فرسودگی هیجانی ـ استرس شغلی ـ تعهد سازمانی ـ تفکر سازنده ـ پرستاران

فهرست مطالب

• 1

فصل اول (کلیات تحقیق)

• 1-1) مقدمه 3
• 1-2) بیان مسئله 4
• 1-3 )اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 7
• 1-4 ) اهداف مشخص تحقیق 8

1-4-1) هدف کلی 8

1-4-2) اهداف جزئی 9

• 1-5 ) فرضیه های تحقیق 9

1-5-1) فرضیه اصلی 9

1-5-2) فرضیه های جزئی 9

• 1-6 )تعریف واژه و اصطلاحات 10

1-6-1) فرسودگی هیجانی 10

1-6-2) استرس شغلی 10

1-6-3) تعهد سازمانی 10

1-6-4) تفکر سازنده: 10

فصل دوم (مروری بر تحقیقات انجام شده)

• 2-1) مقدمه 12

2-2 ) شغل چيست؟ 12

2-2-1)حرفه: 12

2-2-2 )وظيفه: 12

2-2-3) گروه شغلي: 13

2-2-4) تقسيم بندي مشاغل بر حسب فشار رواني 13

• 14
• 2-4 ) فرسودگی هیجانی 16
• 2-5) تعریف فرسودگی هیجانی: 18

2-5-1) فرسودگی هیجانی در پرستاران 18

• 2-6 ) رويكرد هاي مختلف نسبت به فرسودگي : 23

2-6-1): نظریه منابع  بقا 23

2-6-2) رويكرد باليني  : 24

2-6-3) رويكرد روانشناختي- اجتماعي: 26

2-6-4) رويكرد تبادلي  چرنیس: 26

2-6-5) مدل كاپنر 28

2-6-6) رويکرد ساختاري 28

• 29
• 2-8 ) تعریف استرس 31
• 2-9 ) تعریف استرس شغلی 35

2-9-1)منابع اصلی استرس 36

2-9-2) عوامل استرس زا 37

2-9-3 ) عوامل اجتماعی ایجاد کننده استرس 38

2-9-4) محیط فیزیکی 38

2-9-5 ) انطباق 39

2-9-6 ) سر و صدا 39

2-9-7 ) گرما 39

2-9-8 ) ازدحام 40

• 2-10) نظریه هایی در رابطه با استرس شغلی 40

2-10-1) مدل اضافه بار 40

2-10-2) مدل تداخل 40

2-10-3 ) مدل کنترل 41

2-10-4 ) مدل تنظیم حریم 41

2-10-5 ) تورم 41

2-10-6 ) اهمیت زمینه 41

2-10-7 ) اهمیت ادراک ها 42

2-10-8 )مدل احساس محور استرس حرفه ای 42

2-10-9 ) نظریه احساس کانن ـ بارد 42

2-10-10 ) نظریه برانگیختگی شناختی اریکسونو یورسین 43

2-10-11 ) نظریه خودکار آمدی بندورا 43

• 2-11 ) استرس و شغل 43

2-11-1)محیط فیزیکی 44

2-11-2 )کنترل نداشتن بر قسمت هایی از کار 44

2-11-3 ) روابط میان فردی ضعیف 44

2-11-4) ارتقا و تایید ناکافی 44

2-11-5 ) از دست دادن شغل 45

2-11-6) تعارض 45

2-11-7) خوشایند/خوشایند 45

2-11-8 ) ناخوشایند/ناخوشایند 45

2-11-9 ) خوشایند/ناخوشایند 46

2-11-10) خوشایند، ناخوشایند و چندگانه 46

• 2-12 ) اثرات استرس در محیط کار 46
• 2-13)عامل های استرس شغلی در محیط کار 47

2-13-1) ابهام نقش 47

2-13-2) کم باری نقش 48

2-13-3) ناسازگاری نقش 48

2-13-4)  گران باری نقش 48

• 2-14) استرس شغلی در پرستاران 48
• 2-15) تعهد سازمانی 50
• 2-16) تعاریف مختلف از تعهد سازمانی 51

2-16-1) اهمیت تعهد سازمانی 52

2-16-2) انواع تعهد سازمانی 53

• 2-17) نظریه هایی در رابطه با تعهدسازمانی 54

2-17-1) دیدگاه ریچرز 54

2-17-2) دیدگاه بکر و بیلینگس 54

2-17-3) مدل اریلی و چتمن 55

2-17-4) مدل می یر و آلن 56

2-17-5) مدل آنجل و پری 56

2-17-6) مدل مایر و شورمن 57

2-17-7) مدل پنلی و گولد 57

• 2-18 ) نتایج و پیامدهای تعهد سازمانی 58

2-18-1) تعهد کم یا ضعیف 59

2-18-2) تعهد متوسط 60

• 2-19) تفکر سازنده 62
• 2-20) تعریف تفکر سازنده 62
• 2-21) نظریه ها 63

2-21-1)نظریه اپستاین در رابطه با تفکر سازنده 63

2-21-2) نظریه شاختر و سینگر 65

• 2-22) انطباق رفتاری 67
• 2-23 )انطباق هیجانی 67
• 2-24) انطباق هیجانی و شغل 68
• 2-25) تاثیر تفکر و نوع شناخت بر کنترل استرس و سلامتی 68
• 2-26) تفکر سازنده ضعیف و استرس 71
• 2-27) متفکر سازنده شدن 71
• 2-28) رابطه فرسودگی هیجانی و استرس شغلی 72
• 2-29) رابطه فرسودگی هیجانی و تعهد سازمانی 73
• 2-30) رابطه فر سودگی هیجانی و تفکر سازنده 74
• 2-31) پیشینه تحقیق 74

2-31-1) تحقیقات داخلی 74

2-31-2) تحقیقات خارجی 75

فصل سوم (روش اجرای تحقیق)   

• 3-1) مقدمه 79
• 3-2) روش شناسی پژوهش 79
• 3-3) جامعه آماری و حجم نمونه 80
• 80
• 3-5) روش پژوهش 80

3-5-1) ابزار گرد آوری داده ها 80

• 3-6) روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها 85

فصل چهارم (تجزيه و تحليل و بیان نتایج حاصل از تحقیق)

• 4-1) مقدمه 87
• 4-2) بخش توصیفی 87
• 4-3) بخش استنباطی 94

4-3-1) فرضیه اول 94

4-3-2) فرضیه دوم 95

4-3-3) فرضیه سوم 97

4-3-4) فرضیه چهارم 99

4-3-5) فرضیه پنجم 100

4-3-6) فرضیه ششم 102

4-3-7) فرضیه هفتم 103

4-3-8) فرضیه هشتم 104

فصل پنجم (بحث و تفسیر و نتیجه گیری و جمع بندی)

• 5-1) مقدمه 108
• 5-2) یافته های تحقیق 108

5-2-1) یافته های مربوط به بررسی فرضیه های تحقیق 108

• 5-3) بحث و نتیجه گیری کلی 110
• 5-4) محدودیت های پژوهشی 111
• 5-5) پیشنهادهای پژوهش 112

5-5-1) پیشنهاد کاربردی 112

5-5-2) پیشنهاد پژوهشی 112

منابع

• منابع فارسی: 114
• منابع غیرفارسی: 117

پیوست­ها

• پیوست شماره (1) 126
• پیوست شماره (2) 128
• پیوست شماره (3) 130
• پیوست شماره (4) 131
• چکیده انگلیسی 133

فهرست جدول­ها

جدول 4-1: توزیع و درصد فراوانی سن ازمودنیهای تحقیق Error! Bookmark not defined.

جدول 4-2: توزیع و درصد فراوانی میزان تحصیلات ازمودنیهای تحقیق Error! Bookmark not defined.

نمودار 4-2 مربوط به میزان تحصیلات ازمودنیهای تحقیق Error! Bookmark not defined.

جدول 4-3:میانگین و انحراف معیار  فرسودگی هیجانی به تفکیک جنسیت Error! Bookmark not defined.

جدول 4-4: میانگین و انحراف معیار  تعهد سازمانی و زیر مقیاسها به تفکیک جنسیت Error! Bookmark not defined.

جدول 4-6: میانگین و انحراف معیار استرس شغلی و زیر مقیاسها به تفکیک جنسیت Error! Bookmark not defined.

جدول 4-7 ماتریس همبستگی متغیر فرسودگی هیجانی با تعهد سازمانی Error! Bookmark not defined.

جدول 4-8 ماتریس همبستگی متغیر فرسودگی هیجانی با تفکر سازنده Error! Bookmark not defined.

جدول 4-9 ماتریس همبستگی خردهمقیاسهای فرسودگی هیجانی با استرس شغلی Error! Bookmark not defined.

جدول 4-  10 :ضرایب B و مقادیر  t  و سطح معناداری برای مولفه های تعهد سازمانی  در مدل فراوانی فرسودگی هیجانی(رگرسیون چند متغیری به روش ورود هم زمان) Error! Bookmark not defined.

جدول 4-11خلاصه مدل رگرسیون برای مولفه های تعهد سازمانی Error! Bookmark not defined.

جدول 4-12 نتایج  اماری تحلیل واریانس جهت ازمون معناداری مدل ارائه شده Error! Bookmark not defined.

جدول 4-  13 :ضرایب Bومقادیر  t  و سطح معناداری برای مولفه های تفکر سازنده  در مدل فراوانی فرسودگی هیجانی(رگرسیون چند متغیری به روش ورود هم زمان) Error! Bookmark not defined.

جدول 4-14خلاصه مدل رگرسیون برای مولفه های تفکر سازنده Error! Bookmark not defined.

جدول 4-15 نتایج  اماری تحلیل واریانس جهت ازمون معناداری مدل ارائه شده Error! Bookmark not defined.

جدول 4-  16 :ضرایب Bومقادیر  t  و سطح معناداری برای مولفه های استرس شغلی در مدل فراوانی فرسودگی هیجانی(رگرسیون چند متغیری به روش ورود هم زمان) Error! Bookmark not defined.

جدول 4-17خلاصه مدل رگرسیون برای مولفه های استرس شغلی Error! Bookmark not defined.

جدول 4-18 نتایج  اماری تحلیل واریانس جهت ازمون معناداری مدل ارائه شده Error! Bookmark not defined.

جدول 4-  19: ضرایب B و مقادیر  t  و سطح معناداری برای مولفه های متغیرهای پیش بین در مدل فراوانی فرسودگی هیجانی(رگرسیون چند متغیری به روش ورود هم زمان) Error! Bookmark not defined.

جدول 4-20:رخلاصه مدل رگرسیون برای مولفه های پیش بین تحقیق Error! Bookmark not defined.

جدول 4-21: نتایج  اماری تحلیل واریانس جهت ازمون معناداری مدل ارائه شده Error! Bookmark not defined.

جدول 4-  22 :ضرایب Bومقادیر  t  و سطح معناداری برای مولفه های تعهد سازمانی  در مدل شدت فرسودگی هیجانی(رگرسیون چند متغیری به روش ورود هم زمان) Error! Bookmark not defined.

جدول 4-23: خلاصه مدل رگرسیون برای مولفه های تعهد سازمانی Error! Bookmark not defined.

جدول 4-24: نتایج  اماری تحلیل واریانس جهت ازمون معناداری مدل ارائه شده Error! Bookmark not defined.

جدول 4-  25: ضرایب B و مقادیر  t  و سطح معناداری برای مولفه های تفکر سازنده  در مدل شدت فرسودگی هیجانی(رگرسیون چند متغیری به روش ورود هم زمان) Error! Bookmark not defined.

جدول 4-26خلاصه مدل رگرسیون برای مولفه های تفکر سازنده Error! Bookmark not defined.

جدول 4-27 نتایج  اماری تحلیل واریانس جهت ازمون معناداری مدل ارائه شده Error! Bookmark not defined.

جدول 4-  28 :ضرایب Bومقادیر  t  و سطح معناداری برای مولفه های استرس شغلی در مدل شدت فرسودگی هیجانی(رگرسیون چند متغیری به روش ورود هم زمان) Error! Bookmark not defined.

جدول 4-29خلاصه مدل رگرسیون برای مولفه های استرس شغلی Error! Bookmark not defined.

جدول 4-30نتایج  اماری تحلیل واریانس جهت ازمون معناداری مدل ارائه شده Error! Bookmark not defined.

جدول 4-  31 :ضرایب Bومقادیر  t  و سطح معناداری برای مولفه های متغیرهای پیش بین در مدل شدت فرسودگی هیجانی(رگرسیون چند متغیری به روش ورود هم زمان) Error! Bookmark not defined.

جدول 4-32خلاصه مدل رگرسیون برای مولفه های پیش بین تحقیق Error! Bookmark not defined.

جدول 4-33 نتایج  اماری تحلیل واریانس جهت ازمون معناداری مدل ارائه شده Error! Bookmark not defined.