مقدمه

تحولات جامعه‌ي روستايي ايران پس از دهه‌ي 40 به‌لحاظ تغييرات اساسي و زيربنايي در جهت‌گيري‌هاي محور توسعه كه بيشتر متأثر از سياست‌هاي استعمارگرانه‌ي استكبار جهاني بود منجر به اضمحلال روستاها و درنتيجه بروز مشكلات و معضلات اساسي در كشور گرديد اين تحولات نه تنها در كشور ما بلكه در تعداد زيادي از كشورهاي درحال توسعه يا توسعه‌نيافته اتفاق افتاد.

با عنايت به اين كه تحقيق اهداف توسعه‌ي‌ملي مستلزم توجه مجرد به احياء و توسعه‌ي مراكز مناطق روستايي است و از طرفي عدالت اجتماعي و اهداف عالي و سياست‌هاي‌بشردوستانه‌ي انقلاب اسلامي نيز اين توجه و حمايت را تشديد مي‌نمايد. لذا برنامه‌ريزي و رسيدن به روش‌هاي علمي‌تر در بهبود كيفيت سكونت‌گاه‌هاي روستايي و ايجاد محيط زيست سالم‌تر در اين مراكز را بايد جزء وظايف اجتناب‌ناپذير دولت دانست.

شناخت ظرفيت‌ها و پتانسيل‌هاي بالقوه در كليه‌ي زمينه‌هاي اقتصادي و اجتماعي و بالفعل نمودن آن‌ها توسعه‌ي كالبدي، هماهنگي در سياست‌گذاري‌هاي مراكز روستايي، سياست‌هاي منطقه‌اي و... امري است كه در جريان تهيه و اجراي طرح‌هاي هادي روستايي مي‌تواند اتفاق بيفتد.

فهرست مطالب

عنوان                                                     صفحه

مقدمه............................................. 1

معرفي اجمالي شهرستان لنجان........................ 2

موقعيت شهرستان.................................... 3

مرحله‌ي اول مطالعات پايه و تشخيص وضعيت موجود....... 6

1-پيشينه و زمينه................................... 7

1-1-بررسي اجمالي موقعيت سياسي و جغرافيايي روستا.... 7

1-2-بررسي طرح‌هاي فرادست مصوب(طرح جامع توسعه و عمران ناحيه و طرح سامان‌دهي فضا و سكونت‌گاه‌هاي روستايي)............... 8

1-2-1-نقش و جايگاه روستا در طرح فرادست(به‌عنوان مركز مجموعه، حوزه، روستاي مستقل)............................... 8

1-2-2-ارائه‌ي فهرست پيشنهادهاي طرح‌هاي مذكور در مورد خدمات و امكانات پيشنهادي براي روستا....................... 10

1-3-2-معرفي و اولويت‌بندي پروژه‌هاي عمراني مورد نياز روستا كه قابل رفع مي‌باشند....................................... 11

2-شناسايي پايه.................................... 12

2-1-شناسايي پايه در سطح حوزه‌ي نفوذ................ 12

2-1-1-بررسي و تعيين الگوي مراجعه‌ي خدماتي و مبادله‌ي كالا بين حوزه‌ي نفوذ و روستاي مورد مطالعه با استفاده از اطلاعات محلي و نتايج طرح‌هاي فرادست..................................... 12

2-1-2-بررسي و تدقيق محدود حوزه‌ي نفوذ مستقيم روستا با استفاده و تلفيق اطلاعات طرح‌هاي فرادست مصوب و اطلاعات مربوط به برداشت ميداني.................................................. 14

2-1-3-بررسي تحولات جمعيت آبادي‌هاي حوزه‌ي نفوذ شامل(تعداد، بعد خانوار، آموزش،

شاغلين و ...)..................................... 15

2-1-4-بررسي منابع عمده معيشت روستاهاي حوزه‌ي نفوذ براساس اطلاعات محلي و نتايج طرح‌هاي فرادست........................ 21

2-2-شناسايي پايه در سطح روستا..................... 23

2-2-1-بررسي‌هاي محيطي.............................. 23

2-2-1-1-بررسي كليات ويژگي‌هاي محيطي روستا با استفاده از طرح‌ها و اطلاعات موجود و نيز شناخت تفصيلي زمينه‌هاي اصلي و تأثيرگذار نظير توپوگرافي و اقليم................................. 23

3-2- بررسي و نحوه‌ي توزيع خدمات زيربنايي (تأسيسات و تجهيزات عمومي)و رفاهي(اجتماعي و اقتصادي)در سطح روستا و تعيين شعاع عملكرد هر يك از آن‌ها در مقياس درون روستايي يا                       برون روستايي...................................... 24

4-2- شناخت و تعيين كاربري اراضي در روستا اعم از مسكوني، آموزشي، بهداشتي و ... و محاسبه‌ي سطح سرانه‌ي آن‌ها........... 27

5-2- تحليل خدمات پيشنهاد شده در طرح‌هاي فرادست در مورد روستاهاي حوزه‌ي نفوذ و ارزيابي اجراي پيشنهادهاي يادشده در تغيير الگوي مراجعه و يا تغيير محدوده‌ي حوزه‌ي نفوذ تا سال افق طرح 34

مرحله‌ي دوم تحليل و استنتاج بررسي‌هاي وضع موجود و تدوين چشم‌اندازها.................................................. 37

2-تحليل و استنتاج مطالعات مربوط به روستا.......... 38

2-1-ارزيابي ويژگي‌هاي محيطي موجود در روستا به ويژه در زمينه‌ي منابع آب شرب و كشاورزي و تحليل كلي ميزان تأثيرگذاري آن در توسعه‌ي آتي روستا تا سال افق طرح.......................... 38

2-2-ارزيابي و اولويت‌بندي خطر بروز سوانح طبيعي در روستا و امكان‌سنجي كاهش پيامدهاي سوانح طبيعي............... 39

2-3-تحليل ويژگي‌ها و برآوردهاي جمعيتي روستا........ 39

2-3-1-تحليل روند تحول جمعيت و ميزان مهاجر فرستي و مهاجر‌پذيري براساس اطلاعات محلي................................ 39

2-3-2-ارزيابي پيش‌بيني طرح فرادست در مورد جمعيت آتي روستا و تعداد شاغلين............................................ 41

3-4- تحليل تغيير و تحول منابع درآمدي روستاييان و فعاليت‌هاي اقتصادي (كشاورزي، صنعت و خدمات) و تدوين چشم‌انداز آتي آن‌ها    42

3-5- تعيين محدوديت‌ها و امكانات توسعه كالبدي روستا و جهات و حدود منطقي توسعه و اولويت‌بندي آن تا سال افق طرح........ 43

3-6- ارزيابي كمبودهاي خدماتي موجود سرويس‌دهنده به روستا و حوزه‌ي نفوذ آن........................................... 45

مرحله‌ي سوم تعيين و اولويت‌بندي پروژه‌هاي پيشنهادي... 47

1-تعيين برنامه‌ها، پروژه‌هاي پيشنهادي............... 48

1-1-نيازسنجي برنامه‌ها و پروژه‌هاي مورد نياز در سطح روستا با توجه به نتايج طرح‌هاي فرادست، ديگاه روستاييان و مطالعات مرحله‌ي دوم 48

1-2-اولويت‌بندي برنامه و پروژه‌هاي پيشنهادي با توجه به نيازهاي اساسي در سطح روستا................................ 48

1-2-2-تعيين و اولويت‌بندي برنامه‌ها و پروژه‌هاي زيست محيطي مرتبط با طرح سيستم جمع‌آوري آب‌هاي سطحي و دفع فاضلاب.......... 49

1-2-3-تعيين و اولويت‌بندي برنامه‌ها و پروژه‌هاي اقتصادي با تأكيد به برنامه‌هاي اشتغال‌زايي و امكان افزايش درآمد روستاييان 50

1-2-4-ارائه‌ي پيشنهادهاي لازم جهت تقويت و نهادينه شدن فعاليت‌هاي مشاركتي روستاييان در ابعاد اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و فني و اجرايي جهت بهره‌وري بيشتر و مداوم طرح‌هاي عمراني روستا 51

1-2-5-تعيين اولويت‌بندي پروژه‌هاي اجتماعي و فرهنگي.. 52

1-2-6-تعيين و اولويت‌بندي پروژه‌هاي خدماتي-رفاهي.... 53

1-3-اولويت‌بندي برنامه‌ها و پروژه‌هاي پيشنهادي در كليه‌ي زمينه‌ها باتوجه به نيازهاي اساسي در سطح روستا.............. 53