چکیده:

شکل فضایی و کالبدی کیاشهر مربوط به دوره های مشخص و متمایز از یکدیگر است. هسته اولیه شهر در بخش شرقی شهر و در پایین همان مرکز شهر کنونی شکل گرفت، پس از آن دو بخش دیگر (بالا محله و  میان محله) که در دو قسمت غرب شهرکه رودخانه سفید رود کنونی قرار دارد شکل گرفت در بخش شمال غرب پایین محله شهرک از مهاجران ترک زبان شکل گرفت که در دهه هفتاد شمسی شهرک منظم و شطرنجی در شمال شهر کیاشهر به وجود آمد.  کیاشهر در طول این سال ها به گسترش عرض خود در جهت شرق ادامه داده و روند توسعه فضایی کالبدی شهر اغلب به طرف شمال و در این سالهای مورد مطالعه توسعه یافته و در قسمت جنوبی شهرها، توسعه بسیار اندک بوده است. هدف اصلی در این پژوهش بررسی شهری توسعه فضایی- کالبدی بندر کیاشهر و تعیین عوامل موثر در توسعه شهر در طی این سالها بوده است. سوالی که در مورد  این پژوهش به وجود آمده روند و توسعه فضایی- کالبدی بندر کیاشهر در دو دهه اخیر بوده است. در پژوهش حاضر سعی شده از عوامل موثر بر مساله مورد پژوهش شکافته شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و با روش توصیفی – تحلیلی و از شیوه پیدایش به موضوع پرداخته شده . در پایان این پژوهش به این نتیجه می رسیم که رشد توسعه فضایی کالبدی شهر همان طوری که در طرح هادی ادامه شهر پیش بینی شده بود، بندر کیاشهر به رشد فعلی خود از غرب به شرق ادامه داده و درقسمت شمال شهر توسعه شهری بیشتری در این سالها صورت گرفته. پیشنهاداتی که در این پژوهش شده: مکان یابی صحیح فضا و فعالیت ها در حوزه نفوذ شهر با کمک عوامل گوناگون جغرافیایی، اجتماعی و اقتصادی- تعیین نقاط مناسب برای جذب گسترش بندر کیاشهر در خارج از کالبد شهر فعلی

واژگان کلیدی: روند، توسعه ، فضا، کالبد، شهر

فهرست مطالب

عنوان                                               صفحه

Contents

فصل اول:كليات طرح تحقيق

1-1- بیان مسئله 2

1-2-سوالات تحقیق 4

3-1-اهداف تحقیق 4

1-4-اهمیت وانگیزه تحقیق – ضرورت تحقیق 4

1-5-فرضیه تحقیق 4

1-6- روش و ابزار تحقیق 5

1-6-1- جامعه آماری 5

1-7-محدوده مورد مطالعه ومقطع زمانی : 5

1-8- جامعه آماری تحقیق: 8

1-9- مفاهیم و واژه های تحقیق 8

1-9-1- توسعه 8

1-9-2-توسعه فیزیکی 9

1-9-3-توسعه کالبدی 9

1-9-4-مفهوم شهر 9

فصل دوم:مباني نظري تحقيق

2-1-مبانی نظری تحقیق 12

2-1-1-نظریات موجود در ارتباط باشکل گیری وگسترش شهرها 12

2-1-2- شهرهای تولیدی بازرگانی 13

2-1-3- شهرهای اداری سیاسی 13

2-1-3- شهرهای مذهبی 14

2-1-4-شهرهای نظامی 14

2-2- ساخت قطاعی شهر 15

2-3- انواع اشكال و نقشه هاي شهر 16

2-3-1- شهر خطي يا كريدوري 16

2-3-2- شهر گسترده (شطرنجي) 16

2-3-3- شهر در مدل كهكشان 17

2-3-4- شهر مدل حلقه اي 17

2-3-5- شهرهاي اقماري 18

2-3-6- شهرهاي ستاره اي (شعاعي) 19

فصل سوم: بررسي وضعيت جغرافيايي و طبيعي و انساني بندر كياشهر طي دو دهه اخير

3-1- موقعيت بندر كياشهر 23

3-1-1- موقعیت جغرافیایی بندر کیاشهر 25

3-1-2- زمین شناسی منطقه 26

3-1-3-اوضاع آب و هوایی 26

3-2-توده های هوایی موثر بر اقلیم منطقه 27

3-3-بررسی پارامترهای اقلیمی بندر کیاشهر 28

3-3-1- بارندگی 28

3-3-3 – دما( درجه حرارت) 34

3-3-2- بادها 29

3-3-4-منابع آب منطقه 36

3-3-4-1-منابع آب زیرزمینی شهر 36

3-3-4-1-1- رودخانه سفيد رود 36

3-3-4-1-2- تازه رود يا رودخانه سالار چوب 37

3-4- خاک و پوشش گیاهی 37

3-4-1- جنس خاک 37

3-4-1-1- زیر گروه خاک های شن ساحلی 38

3-4-1-2- زیر گروه خاک های رسوبی 38

3-4-1-3- زیرگروه خاکهای هیدرومورفی 38

3-4-1-4- خاک های شبه چمنی 38

3-4-1-5-خاک های چمنی مرطوب 38

3-5-مطالعات وضعیت پوشش گیاهی 39

3-5-1- گیاهان آبزی 39

3-5-1-1- گیاهان حاشیه ای 39

3-5-1-2- گیاهان بن در آب 39

3-5-1-3-گیاهان غوطه ور 40

3-5-1-4- گیاهان شناور 40

3-5-2- گیاهان خشکی زی 40

3-6-جمعیت و شهر نشینی 41

3-6-1- جمعیت کیاشهر در طی سالهای 65-58 41

3-6-2-جمعیت و رشد آن در طی سالهای بعد از سال 1365 42

3-6-3- تراکم جمعیت 43

3-6-4- ساخت جنسي جمعیت در طی سالهای 1365-1385 49

3-6-5- ساخت سنی جمعیت 51

3-6-ترکیب نوع خانوار 53

3-6-1- جمعیت و خانوار 53

3-6-2- جابجایی جمعیت 54

3-6-2-1-مهاجرتها در منطقه 54

3-6-2-2-جمعیت مهاجر منطقه در مقطع 1368 به بعد 55

3-6-2-3- امکانات و تسهیلات 56

3-6-3-بررسی وضعیت اقتصادی 57

3-6-3-1- منابع اقتصادی 57

3-6-4- عمده فعالیت ها 58

3-6-5- کشاورزی منطقه 59

3-6-5-1- وسعت اراضی حاصلخیز 59

3-6-6- دامداری 59

3-6-7- صنعت 59

3-6-8-خدمات 60

3-7-جمع بندی 67

فصل چهارم:بررسي وضعيت كالبدي بندر كياشهر طي دو دهه اخير

4-1- عوامل موثر بر توسعه فيزيكي شهر 69

4-1-1- عوامل طبيعي و جغرافيايي محدود كننده توسعه شهر 69

4-1-2-عوامل تسهيل كننده توسعه شهر 70

4-1-2-1-اقتصاد 70

4-1-2-2-بازارهاي ادواري (هفتگي) شهر 71

4-2-بررسی وضعیت کالبدی بندر کیاشهر طی دو دهه اخیر(1358-1365) 71

4-2-1-وضعیت شبکه معابر 73

4-3- وضعیت تردد و حمل و نقل در شهر 76

4-4-ساختار محله ها یا نواحی بندر کیاشهر 78

4-5- بررسی موانع و امکانات و حدود منطقی شهر توسعه شهر و برآورد کمبودها و نیازهای عمرانی و خدماتی شهر 80

4-6-2- کاربری آموزشی 83

4-6-3-کاربری اداری و نظامی 83

4-6-4- کاربری تجاری 84

4-6-5- کاربری فرهنگی ، مذهبی 84

4-6-6- کاربری ورزشی 84

4-6-7-کاربری بهداشی درمانی 84

4-6-8- کاربری فضای سبز عمومی 85

4-6-9- کاربری صنایع و کارگاهها 85

4-6-10- کاربری حمل و نقل انبارها 85

4-6-11- کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری 85

4-7- وضع مسکن و کیفیت ساختمانی شهر بندر کیاشهر 85

4-7-1-نوع مصالح 86

4-7-2- تراکم مسکونی 87

4-7-3 تراکم طبقاتی 88

4-7-4- نمای ساختمان بندر کیاشهر 88

4-8-بررسی تجهیزات شهر شامل کشتارگاه، غسالخانه و گورستان – آتش نشانی و حمل و دفن زباله 89

4-9- نتیجه گیری 91

فصل پنجم: جمع بندي و نتيجه گيري

5-1- جمع بندی و نتیجه گیری 93

5-3- ارائه پیشنهاد ها- راهکارها 101

منابع و ماخذ 102

فهرست جداول

عنوان                                                      صفحه

جدول شماره 3-1- میانگین متوسط دمای روزانه ایستگاه بندر انزلی (1996تا 2005) 34

جدول شماره 3-2- میانگین ماهیانه حداقل دما ایستگاه بندر انزلی (1996 تا 2005) 35

جدول شماره 3-3-  مساحت پارکهای جنگلی طبیعی،فضای سبز و ذخیره گاههای جنگل (بر حسب هکتار) 39

جدول شماره 3-4- جمعیت شهر در سالهای 65تا 85 و رشد آن 41

جدول شماره 3-4- جمعیت شهر در سالهای 65تا 85 و رشد آن 41

جدول3-6- تراکم نسبی جمعیت در طی سالهای 85-65 43

جدول 3-7-  جمعیت تراکم ناخالص هر یک از حوزه های آماری شهر کیاشهر در سال 1385 44

جدول شماره 3-8-جمعیت و تراکم ناخالص هر یک از حوزه های آماری شهر کیاشهر در سال 1385 (بدون احتساب مساحت کاربری کشاورزی) 46

جدول شماره 3-9-جمعیت و تراکم ناخالص هر یک از حوزه های آماری شهر کیاشهر در سال 1385 48

جدول شماره 3-10- دسته بندی حوزه های شهر کیاشهر بر حسب تراکم ناخالص جمعیت (نفر در هکتار) 49

جدول شماره 3-11- دسته بندی حوزه های شهر کیاشهر بر حسب تراکم ناخالص جمعیت (نفر در هکتار) (بدون احتساب مساحت کاربری کشاورزی) 49

جدول شماره 3-12- دسته بندی حوزه های شهر کیاشهر بر حسب تراکم ناخالص جمعیت (نفر در هکتار) 49

جدول شماره 3-13 نسبت جنسی بندر کیاشهر سال 1365-1385 با کل کشور و استان گیلان 50

جدول شماره 3-14- جمعيت شهر كياشهر در سالهاي مورد مطالعه و رشد آن 51

جدول شماره 3-15 درصد جمعیت در گروه های عمده سنی در شهر کیاشهر در سال 85-65 51

جدول شماره 3-16- تعداد جمعیت و بعد خانوار در بندر کیاشهر در طی سالهای 85 تا 1365 54

جدول شماره 3-17-توزیع جمعیت شهر کیاشهر برحسب محل تولد در سال 1358 55

جدول شماره 3-18- توزیع مهاجران دوره ده ساله 85-65 شهر کیاشهر برحسب آخرین اقامت قبلی در محدوده تقسیمات کشوری 55

جدول شماره 3-19-توزیع جمعیت شهر کیاشهر بر حسب محل تولد در سال 1385 56

جدول شماره 3-20-میزان تسهیلات خانواده های ساکن در بندر کیاشهر در طی سال 85-65 56

جدول شماره 3-21-وسعت اراضی حاصلخیز بندر کیاشهر و وسعت اراضی 59

جدول شماره 4-1-درصد تردد وسیله نقلیه محورهای دروازه ای بندر کیاشهر. خروحی و ورود وسیله نقلیه از شهر 78

جدول شماره 4-2- جدول کاربریهای سالهای مورد مطالعه 1385-1365 82

جدول شماره 4-3- میزان بهره وری و نوع امکانات شهر کیاشهر طی سالهای مورد مطالعه 86

جدول شماره 4-4 نوع مصالح مورد استفاده در بندر کیاشهر طی دو دهه اخیر 1385-1365 (به درصد) 87

جدول شماره 4-5- توزیع واحدمسکونی وشاخص تراکم نفر و نوار در احد مسکونی بندر کیاشهر طی سالهای 1385-1365 87

جدول شماره 4-6- درصد طبقات ساختمانی در سالهای مورد مطالعه 1385-1365 بندر کیاشهر 88

جدول شماره 4-7- مشخصات کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری 90

فهرست نمودار

عنوان                                                    صفحه

نمودار شماره 3-1- جهت وزش باددر فصل زمستان – ایستگاه بندر انزلی (1996-2005) 30

نمودار شماره 3-2- سرعت وزش باد در فصل زمستان (متر بر ثانیه) ایستگاه بندر انزلی (1996-2005) 30

نمودار شماره 3-3 جهت وزش باددر فصل تابستان – ایستگاه بندر انزلی (1996-2005) 31

نمودار شماره 3-4- سرعت وزش باد در فصل تابستان (متر بر ثانیه) ایستگاه بندر انزلی (1996-2005) 31

نمودار شماره 3-5- جهت وزش باددر فصل پاییز – ایستگاه بندر انزلی (1996-2005) 32

نمودار شماره 3-6- سرعت وزش باد در فصل پاییز (متر بر ثانیه) ایستگاه بندر انزلی (1996-2005) 32

نمودار شماره 3-7- جهت وزش باددر فصل بهار – ایستگاه بندر انزلی (1996-2005) 33

نمودار شماره 3-8-سرعت وزش باد در فصل بهار (متر بر ثانیه) ایستگاه بندر انزلی (1996-2005) 33

نمودار شماره 3-9- میانگین ماهیانه متوسط دما روزانه ایستگاه بندر انزلی (1996 تا 2005) 35

نمودار شماره 3-10 مقایسه نرخ رشد جمعیت با افزایش جمعیت کیاشهر در دوره های مختلف 42

نمودار شماره 3-11- هرم سني 1365 كياشهر 52

نقشه شماره 3-12- هرم سني كياشهر 1385 53

فهرست نقشه ها

عنوان                                                       صفحه

نقشه 1-1- نقشه استان گیلان به تفکیک شهرستان 3

نقشه شماره1-2- شهرستان آستانه اشرفیه به تفکیک بخش و دهستان (1365) 6

نقشه شماره 1-3- تقسیمات شهرستان آستانه اشرفیه 7

نقشه شماره 3-1-موقعیت عوامل عمده طبیعی در  محدوده یندر کیا شهر 24

نقشه شماره 3-2- تراکم ناخالص هر یک از حوزه های آماری شهر کیاشهر در سال 1385 45

نقشه شماره3-3- تراکم بدون ناخالص از حوضه های اماری شهر کیاشهر در سال 1385 (بدون احتساب مساحت کاربری) 47

نقشه شماره 3-4-تراکم خالص هر یک از حوزه های آماری شهر کیاشهر در سال 1385 48

نقشه شماره 3-5- پراکنش و شعاع عملکردی درمانی 61

نقشه شماره 3-6-پراكنش و شعاع عملكردي فضاي سبز 62

نقشه شماره 3-7- پراكنش و شعاع عملكردي ورزشي در سطح منطقه. 63

نقشه شماره 3-8- پراكنش و شعاع عملكردي ورزشي در سطح محله 64

نقشه شماره 3-9- پراكنش و شعاع عملكردي فرهنگي 65

نقشه شماره 3-10- كاربري اراضي بندر كاشهر 66

نقشه شماره 4-1- نقشه محلات 72

نقشه شماره 4-2- نقش كاركردي معابر شهر کیاشهر 74

نقشه شماره 4-3- درجه بندی معابر شهر کیاشهر 75

نقشه شماره4-4 ساختار اصلی شهر 79

نقشه شماره 4-4 کاربری اراضی 81

نقشه شماره 5-1- روند توسعه شهر 99

فهرست اشكال

عنوان                                                            صفحه

شکل 5-1- پل ارتباطی ولایت بندرکیاشهر و زیبا کنار 94

شکل 5-2- عدم پیوستگی کالبدی بین دو محله شهر 95

شکل 6-3- پل ارتباطی رودخانه سفید رود 96

شکل 5-4- شریانهای اصلی شهر 97

شکل 5-5- جهت شمالی شهر  98