چکیده:

تلاش برای ارتقاء بهره وری منابع انسانی و استفاده بهینه از آنها یکی از برنامه‌های حیاتی سازمان‌ها می‌باشد. مدیریت عملکرد به عنوان یک مفهوم نظري تأثیر زیادي بر اثر بخشی و ابتکار سازمانی دارد. با اجراي  برنامه‌های مدیریت عملکرد، کارکنان در کنترل و انجام وظایف، انعطاف پذیري بیشتري پیدا کرده و موانع را برطرف ساخته، و در نتیجه توانمند می‌شوند. بي گمان امروزه توانمند سازی کارکنان، به ویژه در بخش مالی دولت می‌تواند نقش مهمي در بهبود كيفيت خدمات ارائه شده، داشته و کاهش فساد مالی واداری را به بار می‌آورد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر نظام مدیریت عملکرد بر توانمند سازی کارکنان دستگاه‌های مالی اجرایی، استان آذربایجان غربی انجام گردید. که بدین منظور هفت فرضیه طراحی شد و اطلاعات مورد نیاز جهت تحلیل فرضیه‌های تحقیق از طریق، دو پرسشنامه بدست آمد. پایایی پرسشنامه‌ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ به ترتیب برای پرسشنامه اول 78/0 و پرسشنامه دوم 83/0 برآورد گردیده است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از روش توصیف همبستگی در آن استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه کارکنان دستگاه‌های مالی استان آذربایجان غربی است، که از بین کل ادارات مالی استان، به روش مدل مثلث تصمیم در انتخاب نمونه 3 اداره، که بالغ بر 1404 نفر نیروی انسانی دارند، به صورت موردی انتخاب شدند. حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله‌ای و بر اساس فرمول کوکران 309 نفر محاسبه شد و براي تجزيه و تحليل و آزمون فرضیه‌ها از آزمون رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مدیریت عملکرد، بر توانمندسازی کارکنان و فرضیات فرعی مربوط به آن (تفویض اختیار، غنی سازی شغلی، مشارکت، آموزش، انگیزش، تشکیل تیم‌های کاری و رضایت شغلی) تأثیر به سزایی دارد.                            

واژگان کلیدی: منابع انسانی، مدیریت عملکرد، توانمند سازی، ارزیابی، کنترل، کارکنان دستگاه‌های مالی اجرایی       

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                            صفحه

چكيده ............................................................................................................................................. أ

فصل اول: كليات                                                        

1-1.مقدمه   ..................................................................................................................................... 2

1-2. بيان مساله.................................................................................................................................. 4

1-3. اهداف تحقیق ......................................................................................................................... 6 

1-4.سؤال آغازین تحقیق  ............................................................................................................... 7

1-5.ضرورتهای انجام تحقیق ............................................................................................................ 7

1-6. چارچوب نظري   ..................................................................................................................... 8

1-7. مدل عملیاتی تحقیق............................................................................................................... 10

1-8. فرضیه‌های تحقیق   ................................................................................................................ 12

1-9.قلمرو تحقیق............................................................................................................................ 12     

1-10.محدودیت های تحقیق ........................................................................................................  12 

1-11.نوع روش تحقیق................................................................................................................... 13 

1-12.تعریف مفهومی متغییرها ......................................................................................................... 14

فصل دوم : ادبيات و پيشينه تحقيق

(بخش اول)

2-1-1 مقدمه ..................................................................................................................................20

2-1-2.تاریخچه ارزیابی عملکرد در خارج  ..................................................................................... 22

2-1-3. تاریخ مدیریت ارزیابی عملکرد در ایران  ............................................................................ 23

2-1-4. مدیریت عملکرد چیست ......................................................................................................24

2-1-5. اصول مدیریت عملکرد…………..…………………....................................................  31

2-1-6. مراحل پیاده سازی و استقرار نظام مدیریت عملکرد...............................................................32

2-1-7. مراحل طراحی و اجرای یک نظام مدیریت عملکرد ............................................................ 37

2-1-8. استانداردهای عملکرد ………………………………..…………................................ 42

2-1-9 .مزایای مدیریت عملکرد ...........……………………….……………............................ 43

2-1-10. ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی  ……...…………………......................................46

2-1-11. سنجش عملکرد ………...……………………………………………….................. 57

2-1-12. جری ال هاربر (1949 ) گامهای کلی زیر برای ایجاد یک سیستم سنجش عملکرد تعریف نموه... است ……………................................................................................................................     59

2-1-13. هدف نهایی از ارزیابی عملکرد…………………………………………...................   60

2-1-14. گامهای موثر در بهبود اثر بخشی نظام مدیریت عملکرد....................................................... 61

2 -1-15  روبرت بکال در بحث مدیریت عملکرد، سه راه برای طول هم قرار گرفتن اهداف کارمندان..   و اهداف نهایی سازمان مطرح می‌کند ………………………………........................................ 63

2-1-16.آثار ناشی از اجرای ساز و کارهای مدیریت عملکرد  ..…………...................................... 63

(بخش دوم )

2-2-1.توانمند سازی  ….……………………………............................................................... 65

2-2-2. تعاریف مفهومی واژه توانمند سازی  ………………………..………............................. 66

2-2-3. اهمیت و ضرورت توانمند سازی کارکنان در سازمانها ……………...……….....................67

2-2-4. دلایل توانمند سازی ………………....……………………………….........................67

2-2-5. اهداف توانمند سازی کارکنان……………….................................................................. 69

2-2-6. فرایند توانمند سازی………………………...……………………… ........................  69

2-2-7. مدیریت فرایند توانمند سازی…………………………………………….................... 70

2-2-8. سطوح توانمند سازی ……………………………………............................................. 71

2-2-9. کلید توانا سازی منابع انسانی ………………………………………………................ 73

2-2-10. اصول توانمند سازی      ................................................................................................. 75

2-2-11. مرزهای توانا سازی        .................................................................................................. 76

2-2-12. استراتژی‌های توانمند سازی       .......................................................................................78

2-2-13.استراتژی‌های ده‌گانه مایکل مارکوارت برای توانمند سازی افراد.......................................  78

3-2-14. رویکردهای توانمند سازی  ............................................................................................81

2-2-15. برنامه‌های توانمند سازی ................................................................................................. 83

2-2-16. عوامل موثر بر موفقیت برنامه‌های توانمند سازی ........................................................... 84

2-2-17. الزامات برنامه‌های توانمند سازی .................................................................................... 88

2-2-18. عوامل موثر بر توانا سازی کارکنان .................................................................................89

2-2-19. رهبری تحول آفرین و توانمند سازی ............................................................................ 92

2-2-20 . توانمند سازی و سازمان ...............................................................................................  93

2-2-21 . علائم توانمند سازی ......................................................................................................95

2-2-22 . دام‌های توانمند سازی ............................................................................................... 97

2-2-23 . چالش‌های موجود در توانمند سازی کارکنان .............................................................. 100

2-2-24 . شاخص‌های توانا سازی ............................................................................................  102

2-2-25 . دستاوردهای برنامه‌های توانمند سازی .......................................................................  103

(بخش سوم)

2-3-1 تحقیقات انجام گرفته در داخل کشور .............................................................................. 105

2-3-2 تحقیقات انجام گرفته در خارج از کشور ............................................................................ 108

فصل سوم: روش شناسي تحقيق

3-1. مقدمه .................................................................................................................................  112

3-2.روش تحقیق ......................................................................................................................... 113

3-3. جامعه آماری تحقیق .............................................................................................................113

3-4 . نمونه آماری و تعیین حجم نمونه  .........................................................................................114

3-5 . ابزارهای جمع آوری داده‌های تحقیق  ............................................................................... 115

3-6 . روایی ابزار اندازه گیری تحقیق .........................................................................................  117

3-7 . پایایی ابزار اندازه گیری تحقیق .......................................................................................... 118

3-8 . روش تجزیه و تحلیل داده‌ها  ............................................................................................  119

فصل چهارم:

(بخش اول)

4-1 . مقدمه ................................................................................................................................. 121

(بخش سوم)

4-3-1 . بررسی نرمال بودن داده‌ها ............................................................................................. 128

4-3-2 . مدیریت عملکرد و مشارکت کارکنان ............................................................................... 129

4-3-3 . مدیریت عملکرد و آموزش کارکنان ................................................................................ 130

4-3-4 . مدیریت عملکرد و غنی سازی شغلی ................................................................................ 132

4-3-5 . مدیریت عملکرد و رضایت شغلی ..................................................................................... 133

4-3-6 . مدیریت عملکرد و انگیزش کارکنان ................................................................................ 135

4-3-7 . مدیریت عملکرد و تشکیل تیم‌های کاری ......................................................................... 136

4-3-8 . مدیریت عملکرد و تفویض اختیار به کارکنان ................................................................... 138

4-3-9 . مدیریت عملکرد و توانمند سازی کارکنان ........................................................................139

فصل پنجم:

5-1 . مقدمه ................................................................................................................................. 143

5-2 . نتایج توصیفی حاصل از بررسی پاسخهای سوالات فرضیات و اهداف موارد مطرح شده .........  144

5-3. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌های تحقیق و تفسیر آنان ...........................................................146

5-4. بحث و نتیجه گیری ............................................................................................................. 149

5-5 . پیشنهادهای کاربردی و مدیریتی حاصل از تحقیق .................................................................152

5-6 . پیشنهاد برای محققین آینده ................................................................................................. 154

5-7 . محدودیتهای که در طی پژوهش محقق با آن مواجه شده است ............................................ 155

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                                                    صفحه

فصل دوم :

(بخش دوم)

2-2-1 ویژگی‌های رفتاری کارکنان توانمند شده در مقایسه با کارکنان توانمند نشده ............................................. 95

2-2-2 شاخص‌های توانمند سازی ....................................................................................................................... 103

فصل سوم:

3-1 پرسشنامه سنجش مدیریت عملکرد................................................................................................................. 116                                                                                                                                                         

3-2 پرسشنامه توانمند سازی................................................................................................................................. 117  

3-3 مقدار آلفای کرونباخ با استفاده از نرم افزار spss به تفکیک هر سازه .............................................................. 119

فصل چهارم:

(بخش اول)

4-1-1 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت ............................................................................................. 122                                          

4-1-2 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن ................................................................................................... 123

4-1-3 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات ..................................................................................124

4-1-4 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سابقه خدمت ..................................................................................... 125    

(بخش دوم)     

4-2-1 آمارهای توصیفی مربوط به متغیرهای تحقیق ............................................................................................ 126

(بخش سوم)

4-3-1 نتایج آزمون کولموگروف – امیرنف برای برازندگی توزیع نرمال ............................................................. 128

4-3-2 آزمون پیرسون برای تعیین همبستگی مدیریت عملکرد و مشارکت کارکنان ................................................129

4-3-3 توصیف مدل ........................................................................................................................................... 130

4-3-4 ANOVA  .............................................................................................................................................. 130

4-3-5 آزمون r  پیرسون مدیریت عملکرد و آموزش کارکنان ............................................................................. 131

4-3-6 توصیف مدل ............................................................................................................................................131

4-3-7  ANOVA ...............................................................................................................................................131

4-3-8 آزمون r پیرسون مدیریت عملکرد و غنی سازی شغلی ...............................................................................132

4-3-9 توصیف مدل ........................................................................................................................................... 133

4-3-10 ANOVA  ........................................................................................................................................... 133

4-3-11 آزمون r پیرسون مدیریت عملکرد و رضایت شغلی ................................................................................. 134

4-3-12 توصیف مدل ......................................................................................................................................... 134

4-3-13 ANOVA  ............................................................................................................................................134

4-3-14 آزمون r پیرسون مدیریت عملکرد و انگیزش کارکنان ............................................................................ 135

4-3-15 توصیف مدل ......................................................................................................................................... 136

4-3-16 ANOVA  ........................................................................................................................................... 136

4-3-17 آزمون r پیرسون مدیریت عملکرد و تشکیل تیم‌های کاری .................................................................... 137

4-3-18 توصیف مدل ......................................................................................................................................... 137

4-3-19 ANOVA  ........................................................................................................................................... 137

4-3-20 آزمون r پیرسون مدیریت عملکرد و تفویض اختیار کارکنان ....................................................................138

4-3-21 توصیف مدل ......................................................................................................................................... 139

4-3-22 ANOVA  ........................................................................................................................................... 139

4-3-23 آزمون r پیرسون مدیریت عملکرد و توانمندسازی کارکنان ...................................................................  140

4-3-24 توصیف مدل ..........................................................................................................................................140

4-3-25 ANOVA  ............................................................................................................................................140

فصل پنجم:

5-1 سوالات، فرضیه‌ها، اهداف و نتایج آزمون فرضیه‌های تحقیق .........................................................................  144

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                                                                  صفحه

فصل اول:

1-1 EFQM .......................................................................................................................................................... 8  

1-2 مدل توانمندسازی لیتگو .................................................................................................................................. 9

1-3 مدل عملیاتی تحقیق .............................................................................................................................. 10 و 11

فصل دوم :

(بخش اول)

2-1-1 ارتباط چرخه مدیریت عملکرد با دیگر ابعاد مدیریت نیروی انسانی ...............................................................26

2-1-2 چرخه مدیریت عملکرد .............................................................................................................................. 27

2-1-3 چرخه دمینگ .............................................................................................................................................30

2-1-4 مدل کنترل و ارزیابی ............................................................................................................................... 48

2-1-5 EFQM .................................................................................................................................................... 55

2-1-6 سنجش عملکرد مستلزم تفاوت بر اساس سطح سازمان است ...........................................................................58

( بخش دوم )

2-2-1 مدل توانمندسازی باون و لاولر ...................................................................................................................87

2-2-2 مدل توانمندسازی لیتگو .............................................................................................................................88

2-2-3 مدل رهبری تحول آفرین ......................................................................................................................... 93

2-2-4 ارتباط ابعاد توانمندسازی ........................................................................................................................... 94

فصل چهارم:

4-1-1 درصد پاسخهای نمونه آماری به سوال جنسیت ......................................................................................... 122

4-1-2 درصد پاسخهای نمونه آماری به سوال سن ............................................................................................... 123

4-1-3 درصد پاسخهای نمونه آماری به سوال سطح تحصیلات .............................................................................. 124

4-1-4 درصد پاسخهای نمونه آماری به سوال سابقه خدمت ................................................................................. 125