عنوان                                                                                                  صفحه

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه 2

1-2- بیان مسأله اساسي.. 3

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقيق: 6

1-4- اهداف تحقیق.. 8

16............................................................................................ 1-4-1- اهداف اصلی تحقیق

1-4-2-اهداف فرعی تحقیق.. 8

1-5- سوالات تحقیق.. 9

1-5-2- سوالات فرعی تحقیق.. 9

1-6-فرضیات تحقیق.. 10

1-6-1- فرضیات اصلی تحقیق.. 10

1-6-2- فرضیات فرعی تحقیق.. 10

1-7- تعاریف متغیرها 11

1-7-1 تعاریف مفهومی متغیرها 11

1-7-2- تعاریف عملیاتی متغیرها 12

1-8-  قلمرو تحقیق.. 13

1-9 متغیرهای تحقیق.. 13

فصل دوم: ادبیات تحقیق

2-1- بخش اول مبانی رفتار شهروندی.. 16

2-1- 1- رفتار شهروندی سازمانی.. 16

2-1-  ویژگی های کلیدی رفتار شهروندی.. 17

2-1-3- عناصر رفتار شهروندی.. 18

2-1-4- مؤلفه های رفتار شهروندی سازمانی.. 19

2-1-5- عوامل تاثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی.. 22

2-1-6- پیامدها و نتایج رفتار شهروندی سازمانی.. 23

2-2- بخش دوم: مبانی نظری تسهیم دانش... 24

2-3- بخش سوم: مبانی نظری خلاقیت شغلی.. 34

2-3-3- تعریف خلاقیت... 36

2-3-4- ضرورت و اهمیت خلاقیت... 36

2-3-5- مدل های خلاقیت... 37

2-3-6- ویژگی های افراد خلاق.. 37

2-3-7- تاثیر خلاقیت فردی روی سازمان. 43

2-3-8- کارهای لازم برای ایجاد خلاقیت و نوآوری گروهی.. 44

2-3-9- اصول مديريت براي نوآوري: 45

2-3-10- شرايط ايجاد خلاقيت و نوآوری: 45

2-3-11- روشهاي افزايش خلاقيت... 46

2-3-12- مدیریت تقویت خلاقيت در سازمان: 47

2-4- بخش چهارم: پیشینه تجربی.. 47

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه. 58

3-2- روش انجام تحقیق.. 58

٣-3-  فرآیند تحقیق.. 60

3-4-  جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 61

3-5- ابزار جمع آوری داده ها 62

3-6-روش تحلیل آماری ..................................................................................................65

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1 توصیف داده‌ها 68

ب- بررسی توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سن.. 69

پ- بررسی توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس تحصیلات... 70

ج- بررسی توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سابقه کار. 72

4-1-2 توصیف کمی متغیرهای تحقیق.. 73

4-1-3 توصیف کیفی متغیرهای تحقیق.. 74

4-2 بررسی فرض نرمال. 77

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه: 92

5-1- نتیجه گیری.. 92

5-2- بحث: 93

۵-2-۱- فرضیه اصلی اول تحقيق: 93

۵-2-2- فرضیه اصلی دوم تحقيق: 94

۵-2-3- فرضیه فرعی اول تحقيق: 95

۵-2-4- فرضیه فرعی دوم تحقيق: 95

۵-2-5- فرضیه فرعی سوم تحقيق: 96

۵-2-6- فرضیه فرعی چهارم تحقيق: 96

۵-2-7- فرضیه فرعی پنجم تحقيق: 97

3-5- محدودیت های تحقیق.. 97

4-5- پیشنهادات تحقیق.. 98

1-4-5- پیشنهادات مبتنی بر نتایج تحقیق.. 98

2-4-5-  پیشنهادها برای تحقیق در آینده 100

منابع انگلیسی: 105

پیوست ........................................................................................................................................118

فهرست بندی جداول

عنوان                                                                                                  صفحه

جدول 3-1. محتوای پرسشنامه تسهیم دانش... 64

جدول 4-2 توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سن.. 69

جدول 4-3 توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس تحصیلات... 70

جدول 4-5 توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سابقه کار. 72

جدول 4-6 مقادیر شاخص‌های توصیف کمی متغیرهای تحقیق (181=n) 73

جدول 4-7 توزیع فراوانی تسهیم دانش... 74

جدول 4-8 توزیع فراوانی خلاقیت سازمانی.. 75

جدول 4-10 نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن  توزیع داده ها 78

جدول 4-11 ضریب همبستگی بین تسهیم دانش و رفتار شهروندی.. 79

جدول 4-12 ضریب همبستگی بین خلاقیت سازمانی و رفتار شهروندی.. 81

جدول 4-13 ضریب همبستگی بین انتقال خبره و رفتار شهروندی.. 82

جدول 4-14ضریب همبستگی بین انتقال پنهان و رفتار شهروندی.. 84

جدول 4-15 ضریب همبستگی بین انتقال آشکار و رفتار شهروندی.. 85

جدول 4-16 ضریب همبستگی بین انتقال استراتژیک و رفتار شهروندی.. 87

جدول 4-17 ضریب همبستگی بین انتقال سریالی و رفتار شهروندی.. 88

جدول 4-18 خلاصه مدل. 90

جدول 4-19 تحلیل واریانس... 90

جدول 4-20 ضرایب... 90

فهرست بندی نمودارها

عنوان                                                                                                  صفحه

نمودار ۳-۱. فرايند تحقيق.. 60

نمودار 4-1 توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس جنسیت... 68

نمودار 4-2 توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سن.. 69

نمودار 4-4 توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس تاهل.. 71

نمودار 4-5 توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سابقه کار. 72

نمودار 4-6 نمودار پراکندگی تسهیم دانش و رفتارشهروندی.. 80

نمودار 4-7 نمودار پراکندگی خلاقیت سازمانی و رفتارشهروندی.. 81

نمودار 4-8 نمودار پراکندگی انتقال خبره و رفتارشهروندی.. 83

نمودار4-9 نمودار پراکندگی انتقال پنهان و رفتار شهروندی.. 84

نمودار4-10 نمودار پراکندگی انتقال آشکار و رفتار شهروندی.. 86

نمودار4-11 نمودار پراکندگی انتقال استراتژیک و رفتار شهروندی.. 87

نمودار4-12نمودار پراکندگی انتقال سریالی و رفتار شهروندی.. 89

چکیده

 هدف این تحقیق بررسی رابطه بین تسهیم دانش و خلاقیت سازمانی با رفتار شهروندی در کارکنان ادارات آموزش و پرورش شهرستان بندرعباس می باشد. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق عبارت است از کلیه کارکنان ادارات آموزش و پرورش بندرعباس که تعداد آنها در سال 1393 به 402 نفر بالغ گردیده است. از جامعه آماری مزبور نمونه ای به حجم 181 نفر براساس فرمول کوکران تعیین گردیده است که به روش طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. در این پژوهش از سه پرسشنامه که، شامل پرسشنامه 21 گویه ای تسهیم دانش بر اساس مدل نانسی دیکسون(2000)، 15 گویه ای رفتار شهروندی( اورگان) و 30 گویه ای خلاقیت سازمانی( رندسیپ)  برای گردآوری داده ها استفاده شد. داده ها بعد از گردآوری به کمک آماره‌های توصیفی و آمار استنباطی همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه آنالیز شدند. نتایج پژوهش نشان داد که بین تسهیم دانش و رفتار شهروندی رابطه معنادار وجود دارد، همچنین بین خلاقیت سازمانی و رفتار شهروندی رابطه معنادار وجود دارد و بین ( انتقال سریالی، خبره، نزدیک، دور و استراتژیک) و رفتار شهروندی رابطه معنی داری دیده شد.

کلید واژه: تسهیم دانش، انتقال سریالی، انتقال پنهان، انتقال آشکار، انتقال استراتژیک، انتقال خبره، خلاقیت سازمانی و رفتار شهروندی

فصل اول:

کلیات تحقیق

1ـ1ـ مقدمه

     هر چند اولین بار واژه رفتار شهروندی سازمانی بوسیله اورگان و همکارانش در سال 1983 به کار گرفته شد ولی قبل از او افرادی همچون کتز و کاهن با تمایز قایل شدن بین عملکرد نقش و رفتارهای نوآورانه و خود جوش در دهه هفتاد و هشتاد میلادی و قبل از انها چستر برنارد با بیان مفهوم تمایل به همکاری در سال 1938 میلادی این موضوع را مورد توجه قرار دادند. اورگان رفتار شهروندی کارکنان را به عنوان اقدامات مثبت بخشی از کارکنان برای بهبود بهره وری و همبستگی و انسجام در محیط کاری می داند که ورای الزامات سازمانی است (مقیمی، 1384)، همچنین معتقد است که رفتار شهروندی سازمانی رفتار فردی و داوطلبانه است اما با این وجود باعث ارتقای اثربخشی و کارایی عملکرد سازمان می شود( اسلامی و سیار، 1386).

       آداب اجتماعی، وجدان کاری و نوع دوستی به عنوان مولفه های کمک کننده فعال و مثبت در رفتار شهروندی مطرح شده اند. آداب اجنماعی به عنوان رفتاری است که توجه به مشارکت در زندگی اجتماعی سازمانی را نشان می دهد، وجدان کاری رفتاری است که فراتر ازالزامات تعیین شده بوسیله سازمان در محیط کار می باشند. نوع دوستی عبارت است از کمک کردن به همکاران در عملکرد مربوط به وظایفشان، جوانمردی و نزاکت مولفه های هستند که بیانگر اجتنا ب  از وارد نمودن خسارت به سازمانند. جوانمردی عبارتست از تمایل به شکیبایی در مقال مزاحمت های اجتنا ب ناپذیر و اجحافهای کاری بدون این که گله و شکایتی صورت پذیرد. در حالیکه نزاکت درباره اندیشیدن به این است که چطور اقدامات افراد بر دیگران تاثیر می گذارد(حقیقی، 1389).

   اما سازمان ها باید محیطی برای اشتراک، انتقال و تبادل دانش در میان اعضا به وجود آورند و افراد را در جهت مفهومی کردن تعاملات خویش آموزش دهند. با توجه به افزایش پیچیدگی و سرعت تغییرات محیطی سازمان ها، ایجاد تفکر سیستمی و بینش مشترک در سازمان و همچنین برقرای یادگیری سازمانی و تبدیل یادگیری فردی به سازمانی احساس می شود، از این رو اگر بتوان مجموعه هایی از عناصر از قبیل ساختارها، روش ها، راهبردها، فرایندها، و منابع انسانی را با الگوی مطلوب یادگیری سازمانی تطابق و سازگاری داد، بهتر می توان در مقابل رقابت های سازمانی از خود واکنش نشان داد(قلتاش، جاودانی و سینا، 1390).

       بعلاوه سازمان ها برای بقای محیط متلاطم امروز که تنها تغییر را در خود ثابت می بینند، باید نوآور باشند و به کسب یا حفظ برتری بپردازند و برای کسب این برتری باید سریع عمل کنند(انوری،2007). خلاقیت در هر سازمانی مبتنی بر نظم منطقی و تابعی از خلاقیت افرادی است که نظام از آنها تشکیل شده است.  برای شکوفایی خلاقیت نیاز به فضای مناسب برای پرداختن و ایجاد ایده های نودر کارکنان آن می باشند( طارق خلیلی، 1383). شاید بتوان یکی از موانع خلاقیت در سازمان عدم به اشتراک گذاری دانش بین کارکنان یک سازمان دانست. زیرا تامین اهداف سازمان ها یه میزان مطلوب، مستلزم استفاده صحیح از قابلیت ها و توانمندی های نیروی انسانی وهمچنین فراهم نمودن امکانات برای پرورش استعداد ها و در نهایت افزایش بهره وری سازمان می شود(طبرسا و اورمزدی، 1387).

        اهمیت اشتراک و خلق دانش جدید، در رفتار شهروندی کارکنان در سازمان ها و شرکت ها بر  اهمیت سرمایه گذاری وسیع در این زمینه تاکید می کند، و این اشتراک دانش نه فقط در حیطه های علمی و فنی، بلکه در حوزه منابع انسانی نیز بسیار مفید واقع شده است. دانش در این شرکت ها به عنوان یک منبع قدرت و مدیریت دانش در جهت پیوند آنهایی که سئوال دارند، و آن هایی که جواب این سئوالات را در اختیار دارند، مورد توجه قرار گرفته است.   مدیریت دانش، ایجاد بسترهای خلاقانه و نوآورانه را برای این شرکت ها به همراه داشته است(پیرویسیانی، 1389).