نوع فایل: word (قابل ویرایش)

تعداد صفحات : 186 صفحه

نظم و امنيت لازمه ادامه حيات هر حکومتي مي باشد و از جمله اهداف اصلي هر حکومتي، استقرار نظم و امنيت در جامعه به منظور پاسداري از هنجارهاي اجتماعي و تامين آسايش فردي وعمومي افراد جامعه است. بنا براين سلاح، يکي از تجهيزات لاينفک می باشد که براي اجراي نظم و امنيت در اختيار پرسنل نیروهای مسلح در اجراي ماموريت هاي ذاتي قرارداده مي شود، و پرسنل وظيفه دارند تا در چار چوب قوانين و مقررات در مصاف با اخلال گران امنيت  با استفاده از آن اقدام  نمايند.درحالت استفاده از سلاح و تيراندازي به سمت افراد و وسايل نقليه،که نتایجی همچون قتل ، جرح و ايراد خسارت را به همراه دارد.اگر مامورتیرانداز رعايت ضوابط و مقررات قانوني را در تيراندازي خود ننماید، مسئوليت هاي کيفري و مدني ناشي از آنرا بايد بپذيرد و در صورتی که برابر ضوابط و مقررات قانوني تيراندازي نمايد از هر گونه مسئوليت کيفري و مدني مبرا خواهد بود، و چنانچه فرد مقتول يا مجروح يا زيان ديده مقصر نباشد. پرداخت ديه و جبران خسارت از بيت المال بر عهده  دولت  و سازمان هاي زيربط مي باشد و اگر چنانچه افراد ديگري مقصر باشند، در اين خصوص مسئول خواهند بود. در حقوق کيفري ايران به منظور حفظ نظم و امنيت از زمان دوره قاجاريه تاکنون قوانين و مقرراتي چند در خصوص برخورد با اخلال گران در نظم و امنيت وضع گرديده و نحوه استفاده از سلاح براي پرسنل مشخص شده ولي در خصوص تعيين مسئوليت دقيق آنان چارچوب دقيق و مشخصي وجود ندارد و محاکم با توجه به کيفيت هر پرونده اتخاذ تصميم مي نمايند. در اين تحقيق با بررسي قوانين ، مقررات ، ديدگاه هاي حقوقي ، آراي محاکم و ديوان عالي کشور و با تطبيق آنها بادرنظرگرفتن اوضاع و احوال موجود، سعي بر آن است تا حدود و ثغور مسئوليت پرسنل تيرانداز رامشخص و با کم رنگ کردن اختلافات فاحش از طريق پيشنهاد، حذف يا اصلاح برخي مواد قانونی،گامي در جهت امنيت قضايي و دستيابي به عدالت اجتماعي برداشته شود.

واژگان كليدي :پرسنل تیرانداز ، سلاح ، امنيت، مسئوليت كيفري

فهرست مطالب

چکیده                                                                                                  1

مقدمه                                                                                                   2

الف)تعریف مساله و بیان اهمیت آن                                                                2

ب)سئوالات تحقیق                                                                                    3

ج)فرضیه های تحقیق                                                                                 3

د)هدفهای تحقیق                                                                                      4

ه)کاربرد تحقیق                                                                                        4

و)پیشینه و ساختار تحقیق                                                                                      5

بخش اول: مبانی نظری مسئولیت پرسنل تیرانداز در حین انجام وظیفه یا به سبب انجام وظیفه         6

فصل اول: مفاهیم اقسام و پیشینه پرسنل تیرانداز و مسئولیت آنان                                7

مبحث اول: مفاهیم و اقسام مسئولیت پرسنل تیرانداز                                              7

گفتار اول: مفهوم مسئولیت و پرسنل و سلاح                                                       7

۱-مفهوم مسئولیت                                                                                     7

۱-۱٫مفهوم لغوی مسئولیت                                                                           7

۲-۱٫مفهوم اصطلاحی مسئولیت                                                                      8

۲-مفهوم مامورین                                                                                      8

۱-۲٫مفهوم لغوی مامورین                                                                            8

۲-۲٫مفهوم اصطلاحی مامورین                                                                       9

۳-مفهوم سلاح                                                                                        9

۱-۳٫مفهوم لغوی سلاح                                                                               9

۲-۳٫مفهوم اصطلاحی سلاح                                                                         9

گفتار دوم: اقسام مسئولیت                                                                           10

۱-مسئولیت کیفری                                                                                   10

۲-مسئولیت مدنی                                                                                     10

۳- مسئولیت قراردادی                                                                               11

۴- مسئولیت اخلاقی                                                                                 12

گفتار سوم: اقسام پرسنل  تیرانداز                                                                   12

۱-مامورین مسلح نظامی                                                                             13

۲-مامورین مسلح غیر نظامی                                                                         14

گفتار چهارم:وجه افتراق تیراندازی مامورین در حین انجام وظیفه و یا به سبب انجام وظیفه   14  

مبحث دوم:پیشینه تقنینی مسئولیت مامورین تیرانداز در حین انجام وظیفه و یا به سبب انجام وظیفه        15

گفتار اول: قوانین و مقررات قبل از انقلاب اسلامی                                                        15

۱-قانون تشکیل ایالات و ولایات و دستورالعمل حکام مصوب ۱۴ ذیقعده ۱۳۲۵ ه.ق                   15

۲-نظامنامه اداره نظمیه هیات وزرای نظام دولت مصوب ۱۳۳۳ ه.ق                             17

۳-لایحه قانونی راجع به تشدید مجازات سارقین مسلح که وارد منزل یا مسکن اشخاص

 می شوند مصوب ۲۵ خردادماه ۱۳۳۳ ه.ش                                                        17

۴- ماده واحده قانون اجازه حمل و استعمال اسلحه به نگهبان بانکها مصوب ۱۳۵۰ ه.ش      18

۵- قانون تشکیل گارد صنعت نفت مصوب ۱۳۵۱ مجلس شورای ملی                          19

گفتار دوم: قوانین و مقررات پس از انقلاب اسلامی                                               20

۱-آیین نامه پاسداری نیروهای مسلح مصوب ۱۳۶۰                                               20

۲-آیین نامه قانونی و مقررات اجرای سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور

مصوب ۱۳۶۴                                                                                          21

۳-قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰                                                            21

۴-قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح  مصوب ۱۳۷۱                                           21

۵-قانون بکارگیری سلاح توسط نیروهای مسلح در موارد ضروری مصوب ۱۳۷۳              21

۶-دستورالعمل خدمتی گارد محیط زیست مصوب ۱/۱/۱۳۷۵                                    22

۷-آیین نامه اجرایی موضوع ماده ۱۵ قانون بکارگیری سلاح توسط مامورین نیروهای

مسلح در موارد ضروری مصوب ۱۳/۶/۱۳۷۹ هیات وزیران                                                22

۸-آیین نامه اجرایی بند ۵ ماده ۳ قانون بکارگیری سلاح توسط مامورین نیروهای مسلح

 در موارد ضروری مصوب ۳۰/۴/۱۳۸۱ هیات وزیران                                             22

۹-قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب ۹/۱۰/۱۳۸۲                                     23

۱۰-آیین نامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور مصوب ۱۳۸۴

ریاست قوه قضائیه.                                                                                    24

گفتار سوم: مقررات و اصول حاکم بر تیراندازی                                                    25

۱-اصول ضرورت تیراندازی                                                                        25

۲-اصل تحذیر یا دادن هشدار لازم                                                                  26

۳-اصل تناسب در تیراندازی در حین انجام وظیفه                                                 28

فصل دوم-مباحث و ویژگیهای مربوط به سلاح مامورین تیرانداز                                30

مبحث اول: انواع سلاح،ویژگی و شرایط استفاده از آن                                            30

گفتار اول- انواع سلاح                                                                               30

۱-سلاح سرد جنگی                                                                                 31

۲-سلاح شکاری                                                                                      31

گفتار دوم-حق یا تکلیف بودن استفاده از سلاح                                                   33

۱-بیان مقررات قانونی                                                                               33

۲-حق یا تکلیف بودن موضوع                                                                       34

گفتار سوم- شرایط لازم جهت بکارگیری سلاح                                                  35

۱-سلامت جسمانی و روانی متناسب با ماموریت محوله                                          35

۲-فراگرفتن آموزشهای لازم در راستای ماموریت محوله                                          36

۳-تسلط کامل در بکارگیری سلاح واگذار شده                                                   36

۴-آشنایی کامل به قانون و مقررات مربوط به بکارگیری سلاح                                   36

مبحث دوم: جایگاه پرسنل تیرانداز در حین انجام وظیفه یا به سبب انجام وظیفه در

 قلمرو عوامل موجهه جرم                                                                            38

گفتار اول-تکالیف فرماندهان و مامورین                                                           38

۱-تکالیف فرماندهان در قبال مامورین                                                              38

۲-تکالیف پرسنل تیرانداز در قبال فرمانده                                                                    41

گفتار دوم-حکم قانون و امر آمر قانونی                                                            42

۱-حکم قانون                                                                                        44

۲-امر آمر قانونی                                                                                               46

۳- مسایل مربوط به غیر قانونی بودن آمر و اوامر غیر قانونی                                             47

گفتار سوم- دفاع مشروع                                                                             51

۱-شرایط تجاوز یا تعرض به شخص مورد تجاوز                                                53

۲-شرایط دفاع                                                                                       54

بخش دوم: مبانی عملی مسئولیت مامورین تیراندازدر حین انجام وظیفه و یا به سبب انجام وظیفه            56      

فصل اول: شرایط اختصاصی و موارد مجاز تیراندازی  توسط پرسنل در حین انجام وظیفه    57

مبحث اول: تیراندازی در دفاع از خود و دیگران و دستگیری مجرمین                          57

گفتار اول-دفاع از خود در برابر مهاجمین مسلح و غیر مسلح                                    57

۱-دفاع از خود در برابر مهاجمین مسلح                                                           58

۲-دفاع از خود در برابر مهاجمین غیر مسلح                                                       58

گفتار دوم- دفاع از دیگران در برابر مهاجمین                                                      59

۱-دفاع از جان دیگران در برابر مهاجمین                                                          59

۲-دفاع از مال و عرض و ناموس و یا آزادی تن دیگران                                         59

گفتار سوم- تیراندازی بمنظور دستگیری مجرمین                                                  60

۱-دستگیری سارق                                                                                    60

۲- دستگیری قاطع الطریق                                                                            60

۳-دستگیری عامل ترور                                                                              60

۴-دستگیری عامل تخریب                                                                            61

۵-دستگیری عامل انفجار                                                                             62

مبحث دوم: تیراندازی بمنظور استقرار نظم و امنیت، توقف وسایل نقلیه و توقیف زندانیان متواری      64

گفتار اول- تیراندازی بمنظور استقرار امنیت و نظم                                                64

۱-تیراندازی برای حفظ اماکن انتظامی                                                              64

۲-تیراندازی برای حفظ سلاح مامور                                                                65

۳-تیر اندازی برای حفظ اماکن حیاتی و حساس                                                  66

۴- تیراندازی برای جلوگیری از تردد غیر مجاز از مرزها                                        68

۵- بکارگیری سلاح در راهپیمایی های غیر قانونی و شورش غیر مسلحانه                      70

۶-بکارگیری سلاح در راهپیمایی ها و ناآرامی ها وشورش های مسلحانه توسط پرسنل تیرانداز         73

گفتار دوم-تیراندازی بمنظور توقف وسایل نقلیه                                                  75

۱-قراین معتبر                                                                                        77

۲-دلایل معتبر                                                                                        77

۳- اطلاعات موثق                                                                                     78

۴- شرایط تیراندازی بمنظور متوقف کردن وسایل نقلیه                                           79

۱-۴٫وسیله نقلیه مسروقه باشد                                                                      79

۲-۴٫وسیله نقلیه حامل افراد متواری باشد                                                          79

۳-۴٫وسیله نقلیه حامل اموال مسروقه باشد                                                                   81

۴-۴٫وسیله نقلیه حامل قاچاق باشد                                                                  81

۵-۴٫وسیله نقلیه حامل مواد مخدر باشد                                                            83

۶-۴٫وسیله نقلیه حامل سلاح و مهمات غیر مجاز باشد                                            85

گفتار سوم-تیراندازی به منظور توقیف زندانیان و بازداشتی های متواری                         91

۱-زندان،بازداشتگاه و انواع آن                                                                      91

۲-مقررات و شرایط مربوط به این تیراندازی                                                       92

نتیجه گیری                                                                                             99

فصل دوم: وظایف و پیامدهای تیرندازی مامورین مسلح                                          100

مبحث اول: وظایف مامورین مسلح                                                                  100

گفتار اول- وظایف مامورین قبل از تیراندازی                                                      100

۱-گزارش بیماری جسمانی یا روانی خود به فرمانده                                              100

۲-گزارش عدم آموزش یا ضعف آموزش به فرمانده                                               100

۳-احراز حق تیراندازی مطابق قانون                                                                 101

۴-احراز ضرورت تیراندازی مطابق قانون                                                          101

۵-دادن ایست و اخطار                                                                              101

گفتار دوم- وظایف مامورین هنگام تیراندازی                                                      102

۱-رعایت اصل تناسب در تیراندازی                                                                102

۲-هدف قرار دان پا در هنگام تیراندازی                                                            102

۳-مراقبت در جهت عدم آسیب رساندن به اشخاص ثالث                                        103

گفتار سوم- وظایف مامورین پس از تیراندازی                                                     103

۱-مواظبت و مراقبت از حال مجروحین                                                            103

۲-حفظ صحنه                                                                                       103

۳-تنظیم صورتجلسه در خصوص ماوقع                                                            104

مبحث دوم: پیامدهای حقوقی تیراندازی                                                            104

گفتار اول- مسئولیت مدنی مامورین                                                                 104

۱-مسئولیت مدنی مامورین از منظر قوانین                                                          104

۲-مسئولیت مدنی مامورین از منظر آراء محاکم دیوان عالی کشور                               106

۳-مسئولیت مدنی مامورین از نظر دیدگاه های حقوقی                                            107

گفتار دوم- مسئولیت کیفری مامورین                                                               114

۱-مسئولیت کیفری مامورین از منظر قوانین                                                         114

۱-۱٫تیراندازی غیر قانونی عمدی                                                                   114

۲-۱٫تیراندازی های غیرقانونی شبه عمدی                                                          121

۳-۱٫تیراندازی های غیر قانونی خطای محض                                                      123

۲-مسئولیت کیفری مامورین تیرانداز از منظر آراء محاکم دیوان عالی کشور                     124

۱-۲٫تیراندازی های غیر قانونی عمدی                                                              124

۲-۲٫تیراندازی های غیرقانونی شبه عمدی                                                          125

۳-۲٫تیراندازی های غیر قانونی خطای محض                                                      126

۳-مسئولیت کیفری مامورین تیرانداز از منظر دیدگاه های حقوقی                                127

۱-۳٫دیدگاه های حقوقی در تیراندازی های غیر قانونی عمدی                                   127

۲-۳٫دیدگاه های حقوقی در تیراندازی های غیر قانونی شبه عمدی                              130

۳-۳٫دیدگاه های حقوقی در تیراندازی های غیر قانونی خطای محض                          134

گفتار سوم- زوال مسئولیت مامورین و تحقق مسئولیت دولت و مراجع ذیربط و دیگران     135

۱-زوال مسئولیت مامورین از منظر قوانین                                                          135

۱-۱٫قانون مجازات اسلامی                                                                           135

۲-۱٫قانون بکارگیری سلاح در موارد ضروری                                                     136

۳-۱٫قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح                                                          137

۲-زوال مسئولیت مامورین تیرانداز از منظر آراء محاکم و دیوان عالی کشور                              137

۱-۲٫زوال مسئولیت مامورین تیرانداز و زوال مسئولیت دولت و مراجع ذیربط                 137

۲-۲٫زوال مسئولیت مامورین تیرانداز و تحقق مسئولیت دولت و مراجع ذیربط                137

۳-۲٫زوال مسئولیت مامورین تیرانداز و تحقق مسئولیت دیگران                                  138

۳-زوال مسئولیت مامورین تیرانداز و تحقق مسئولیت دولت و مراجع ذیربط و دیگران از منظر دیدگاههای حقوقی   139

۱-۳٫زوال مسئولیت مامورین                                                                         139

۲-۳٫زوال مسئولیت مامورین تیرانداز و تحقق مسئولیت دولت و مراجع ذیربط                141

۳-۳٫زوال مسئولیت مامورین تیرانداز و تحقق مسئولیت دیگران                                 142

نتیجه گیری                                                                                           145

پیشنهادات                                                                                            148

پیوست ها                                                                                              150

منابع و ماخذ                                                                                           185