فهرست

چکیده. 1

مقدمه. 2

دوزبانگی و تأثیر آن بر فرایند یاددهی و یادگیری در بین  دانش‌آموزان بلوچ‌زبان شهرستان کنارک.. 3

دوزبانگی و تأثیر آن بر اختلال دیکته‌نویسی یک دانش‌آموز بلوچزبان پایه سوم ابتدایی.. 4

توصیه‌های درمانی.. 8

نتیجه‌گیری.. 9

منابع و مأخذ: 10

چکیده

       نظام آموزشی کشور پهناوری ایران با وجود تنوع فرهنگی و زبانی، سالیانه در فرایند یاددهی و یادگیری با مشکلات و معضلات ناشی از عامل دوزبانگی در مناطق مختلف مواجه است. این مقاله به بررسی تأثیر دو زبانگی بر دیکته­ نویسی یک دانش­آموز بلوچ­زبان در یکی از شهرستان­های سیستان و بلوچستان پرداخته و با تجزیه و تحلیل ده نمونه از دیکته­‌های نوشته شده توسط دانش­آموز مورد مطالعه که با اختلال در دیکته­نویسی مواجه است، مشخص شد که 70درصد اشتباهات املایی ارتکابی، ناشی از تأثیر عدم تطابق زبان آموزشی با زبان مادری دانش­آموز است.

مقدمه

یکی از معضلاتی که تعداد زیادی از دانش­آموزان در طول تحصیل خود گرفتار آن می­شوند، اختلالات یادگیري می­باشد. طبق تحقیقات به­عمل آمده و بسته به تعریفی که از اصطلاح ناتوانایی­­های یادگیری ارائه می­شود، حدود 4تا12درصد دانش­آموزان دچار اختلال یادگیری هستند.(تبریزی،1388)

با توجه به تعاریف گوناگون از اختلالات یادگیری، می­توان گفت دانش­آموزی دچار اختلال یادگیری است که:

1. تنها در یک یا چند ماده درسی مشکل داشته باشد نه همه­ی دروس.
2. از نظر هوشی در حد متوسط یا بالاتر از متوسط باشد.
3. از نظر بینایی،شنوایی و مغزی سالم باشد.
4. ازنظر عاطفی و سازگاری اجتماعی مشکل نداشته باشد.
5. بین میزان پیشرفت تحصیلی و توانایی ذهنی و سن تقویمی او تفاوت معنا داری وجود داشته باشد. (تبریزی،1388)

دوزبانگی و تأثیر آن بر فرایند یاددهی و یادگیری در بین  دانش­آموزان بلوچ­زبان شهرستان کنارک

      آموزش خواندن ونوشتن پایه به کودکانی که زبان مادری آنها با زبان منتخب در نظام آموزش رسمی کشور متفاوت است در اغلب نقاط جهان مشکل عمده­ای به شمار می­رود؛ چرا که زبان مادری، اولین زبان آموخته شده توسط فرد است. زبانی که فرد به آن تکلم می­کند، با آن رشد می­یابد و عناصر فرهنگی و اجتماعی محیط خود را توسط آن دریافته، لمس کرده و با آن بزرگ می­شود.

دوزبانگی و تأثیر آن بر اختلال دیکته­نویسی یک دانش­آموز بلوچ­زبان پایه سوم ابتدایی

     دانش­آموزی دارای اختلال دیکته­نویسی است که نتایج دیکته­نویسی وی به­طور قابل ملاحظه­ای پایین­تر از هنجارهای آموزشگاهی یا سن تقویمی او باشد و نیز در تحلیل کمی و کیفی غلط­های املائی نوعی بر جا ماندگی اشتبا­هات ابتدائی مشاهده شود. اشتبا­هاتی مثل درهم­شدگی حروف صامت و مصوت، معکوس سازی، قرینه­نویسی، ناتوانی در بازشناسی تلفظ کلمه­ها،تقطیع اختیاری کلمه­ها و ...(دادستان،1387)

     نکته جالب در مورد واج (ف) است که در زبان بلوچی وجود ندارد واغلب به واج (پ) تبدیل می­شود. دانش­آموزان بلوچ­زبان که در زبان فارسی با واج (ف) آشنا می­شوند، وحتی سایر افراد تحصیل­کرده بلوچ­زبان اکثراً در استفاده از این دو واج دچار نوعی سردرگمی می­شوند و آن­ها را به یکدیگر تبدیل می­کنند. به­طور مثال دانش­آموز مورد مطالعه ما کلماتی مثل(سپس) و (پیش) را علیرغم عدم وجود واج(ف) در زبان مادریش، به ترتیب به­صورت (سفس) و (فیش) نوشته­است.

توصیه­های درمانی

      برای درمان مشکلات دیکته­نویسی دانش­آموزان دوزبانه باید قبل از ورود آن­ها به آموزش رسمی اقدامات پیش­گیرانه­ی لازم صورت گیرد و از طریق آموزش­های پیش­دبستانی و برگزاری دوره­های آمادگی ویژه­ی مناطق دوزبانه به طور جدی و با استفاده از مربیان کارآزموده به مداخله­ی زودرس(دادستان،1387) در فرایند زبان‌آموزی آن­ها اقدام گردد تا دانش­آموزان دو زبانه در فرایند آموزش از دانش­آموزان هم­سن و سال خود که زبان مادری آن­ها همان زبان آموزشی است و گنجینه­ی ذهنی لغات آن­ها زیاد است و مشکل زبان­شناختی خاصی ندارند، عقب نیفتند و به تبع آن دچار افت تحصیلی و کاهش اعتماد به نفس نگردند.

نتیجه­گیری

     با ملاحظه­ی 70درصدی اشتباهات دیکته­نویسی زبیر که ناشی از عامل دوزبانگی است، می­توان نتیجه گرفت که در مناطقی که زبان آموزش غیر از زبان مادری دانش­آموزان است موجب نوعی تعرض و سردرگمی در دانش­آموزان هنگام خواندن و نوشتن و ضعف در سایر مواد آموزشی که به زبان دوم تدوین و تدریس می­شود،

منابع و مأخذ:

- تبریزی،مصطفی(1387).درمان اختلالات دیکته­نویسی.تهران.انتشارات فراروان.

- تبریزی،مصطفی(1388).درمان اختلالات خواندن.تهران. انتشارات فراروان.