چكيده:

يكي از بهترين ابزارهاي مديريتي، دادن اسكور بدني است كه براي توليد كنندگان به عنوان عاملي براي توليد، ارزيابي سلامت و وضعيت غذايي قلمداد مي شود. اين روش كمك مي كند تا يك گروه يا گله گاو از نظر ذخاير بدن به ويژه چربي و ماهيچه ارزيابي شود. اسكور بدني در تمام مراحل چرخه توليد، تغذيه و مديريت ممكن است تغيير كند. اسكور بدني هر گاو، نشان دهنده قابليت توليد شير، توليدمثل و طول عمر اقتصادي گاو در گله مي باشد. تشخيص و اسكور بدني شاخصي براي بررسي مقدار انرژي ذخيره شده در بدن است و تغييرات آن در مراحل متفاوت شيرواري ديده مي شود. به طور معمول گاوهاي تازه زا كه در اوج توليد شير هستند به دليل تعادل منفي انرژي دچار كاهش وزن مي شوند. اين در حالي است كه گاوهايي كه در اواخر دوره شيردهي هستند و گاوهاي خشك در تعادل مثبت انرژي بوده و وزن آنها افزايش مي يابد. اسكور بدني مناسب براي حفظ سلامت و بهبود توليد شير و توليدمثل ضروري است. توليد شير گاوهاي لاغري كه اسكور بدني آنها پايين است، بيش از اندازه كاهش مي يابد. گاوهاي بسيار چاق هم دچار سخت زايي، كبد چرب، مشكلات توليدمثلي و اختلالات متابوليكي مي شوند.در این بررسی سعی بر این شد که تاثیرات اسکور بدنی بر ميزان توليد شير، برخی فاکتور های تولید مثلی و بروز برخی بیماری های تولیدمثلی در گاوداری صنعتی در استان چهارمحال و بختیاری ارزیابی شود. تمامی گاو های تحت بررسی در سه مرحله ی قبل از خشکی، بعد از زایش و تلقیح اول به روش اسکور دهي پنج نقطه اي اسكور داده شدند و شاخصهاي مورد مطالعه مورد آناليز و تحليل قرار گرفتند. بر اساس آزمايشات انجام شده متوجه شديم كه اسكور بدني در زمان خشكي بر تعداد تلقيح موثر، وضعيت رحم، شير تصحيح شده و… مي تواند تاثيرگذار باشد.

كلمات كليدي: اسكور بدني، گاو شيري، توليد شير

فهرست مطالب

عنوان شماره صفحه

فصل اول- مقدمه 6

فصل دوم- کلیات 8

٢-١- نمره‌ي وضعيت بدني 8

٢- ١-١- تاريخچه ارزيابي نمره‌ي وضعيت بدني 8

۲-١-۲ -نحوه‌ي ارزيابي نمره‌ي وضعيت بدني 10

۲-۱-۳ -تاييد نمره‌ي وضعيت بدني با استفاده از اندازه گيري هاي اولتراسونيک 17

2-2- نمره‌ي وضعيت بدني و تغذیه 18

2-۳- تغييرات نمره‌ي وضعيت بدني در طول دوره ي شيردهي 19

٢- ۴- اثر نمره‌ي وضعيت بدني بر توليد شير 21

٢- ۵- اثر نمره‌ي وضعيت بدني بر تركيبات شير 25

٢- ۶- اثر نمره‌ي وضعيت بدني بر فاصله ي زايمان تا اولين تلقيح 26

٢- ٧- اثر نمره‌ي وضعيت بدني بر ميزان گيرايي از اولين تلقيح 26

٢- ٨- اثر نمره‌ي وضعيت بدني بر روز‌هاي باز ٢7

٢- ۹- اثر نمره‌ي وضعيت بدني بر تعداد تلقيح به ازاي هر آبستني 28

٢- ١٠- اثر نمره‌ي وضعيت بدني بر ناهنجاري هاي متابوليكي 29

فصل سوم – مواد و روش کار 31

۳- ١- مشخصات گله تحت مطالعه 31

۳- ٢- جمع آوري اطلاعات ۳2

۳- ۳- موارد تحت بررسي 34

۳- ۴- آناليز آماري ۳5

فصل چهارم – نتایج 36

۴- ١- بررسی یافته های (میانگین ± خطای معیار) در اسكور بدني در زمان خشكي ۳7

۴- ٢- بررسی یافته های (میانگین ± خطای معیار) در اسكور بدني در زمان زايش 37

۴- ۳- بررسی یافته های (میانگین ± خطای معیار) در اسكور بدني در زمان تلقيح اول 37

۴- ۴- بررسي نتايج در زمان هاي مختلف 40

۴- ۴- ١- بررسي اسكور بدني با اسكور حركتي 40

۴- ۴- ۲- بررسي اسكور بدني با شير 305 روز 41

۴- ۴- ۳- بررسي اسكور بدني با وضعيت تخمدان 42

۴- ۴- ۴- بررسي اسكور بدني با وضعيت رحم 44

۴- ۴- ۵- بررسي اسكور بدني با طول دوره خشكي 45

۴- ۴- ۶- بررسي اسكور بدني با روز شيردهي 47

۴- ۴- ۷- بررسي اسكور بدني با تعداد تلقيح موثر 48

۴- ۴- ۸- بررسي اسكور بدني با روزهاي باز 50

۴- ۴- ۹- بررسي اسكور بدني با فاصله زايش تا اولين تلقيح(DFS) 51

۴- ۴- ١٠- بررسي اسكور بدني با شير زمان خشكي 53

۴- ۴- ١۱- بررسي اسكور بدني با میزان وقوع ورم پستان در دوره شيرواري قبلي 54

۴- ۴- ۱۲- بررسي اسكور بدني با میزان وقوع ورم پستان در دوره شيرواري فعلي 56

۴- ۴- ۱۳- بررسي اسكور بدني با تعداد شکم زایش 57

فصل پنجم – بحث 60

منابع 65

مقدمه

گاو شیری از دیرباز نقش مهمی در تامین برخی مواد مغذی مورد نیاز انسان داشته است. ارزش غذایی بالای شیر برای انسان، قرن هاست كه شناخته شده و مورد تمجید قرار گرفته است. امروزه بخش اعظم شیر تولیدی در جهان از گاو حاصل می­شود. افزایش تولید شیر هر گاو نتیجه­ی اصلاح نژاد، تغذیه صحیح­تر و مدیریت بهینه است.

داشتن نمره‌ی وضعیت بدنی مناسب در موقع خشك كردن، زایمان و مراحل مختلف شیردهی منجر به افزایش تولید شیر خواهد شد. نمره وضعیت بدنی یك روش ذهنی و دیداری برای ارزیابی مقدار انرژی ذخیره شده به صورت چربی در بدن حیوان زنده می­باشد (بدون توجه به اندازه و وزن بدن).

با افزایش سطح تولید شیر، نمره‌ی وضعیت بدنی اهمیت بیشتری می‌یابد. موقعی كه گاوها تولید شیر بالایی دارند، باید خوراك بیشتری در اوایل شیردهی مصرف كنند تا كل انرژی مورد نیاز آن‌ها تامین شود اما به دلیل كاهش مصرف ماده خشك در اوایل شیردهی، تامین این نیاز بالا از خوراك مصرفی ممكن نیست و بیان شده است كه نیازهای انرژی گاوهای شیری در طول اوایل شیردهی می ­تواند توسط مصرف خوراك و جا به ­جایی ذخایر بدن تامین گردد[85]. این ذخایر شامل چربی و پروتئین است كه به وسیله تجزیه آن­ها، چربی و پروتئین مورد نیاز برای سنتز شیر در دسترس دام قرار می‌گیرد. به خصوص بافت چربی نقش مهمی در تنظیم انرژی مورد نیاز دام ایفا می‌كند. در گاوهای شیری، قبل از زایمان بافت چربی به افزایش میزان تجزیه لیپید سازگار می‌شود[64]. و بعد از زایمان، تجزیه لیپید موجود در بافت چربی به صورت چشم­گیر افزایش می­یابد[67،64]. یك برنامه منظم ارزیابی نمره‌ی وضعیت بدنی می ­تواند به تشخیص مشكلات سلامتی بالقوه قبل از آن كه بتوانند به طور معنی­داری تولید شیر را كاهش دهند كمك كند. كاهش زیاد نمره‌ی وضعیت بدنی بعد از زایمان ممكن است با وقوع بیماری‌های متابولیكی ارتباط داشته باشد[41].

افزایش توانایی ژنتیكی گاوها برای تولید شیر در نتیجه بهبود تغذیه و مدیریت، علی رغم افزایش تولید شیر منجر به كاهش عملكرد تولیدمثلی شده است. كاهش عملكرد تولیدمثلی گاوهای شیری بیش از چند دهه است كه به مسئله­ جدی در صنعت پرورش گاوهای شیری تبدیل شده است[82،76،۱3]. تعدادی از مطالعات نشان داده‌اند كه بین نمره‌ی وضعیت بدنی در موقع زایمان و اوایل شیردهی با عملكرد تولیدمثلی ارتباط وجود دارد[63،58،54،42،41]. اهداف این طرح شامل بررسی اثر نمره‌ی وضعیت بدنی در زمان زایمان بر فاصله زایمان تا اولین تلقیح، میزان گیرایی از اولین تلقیح، روزهای باز، تعداد تلقیح منجر به ازای هر آبستنی و نسبت آبستنی، ارزیابی اثر اسكور بدنی بروز برخی بیماری‌های تولید­مثلی در گاوهای شیری، ارزیابی اثر اسكور بدنی بر میزان تولید شیر در گروه­های مذكور در زمان زایمان می‌باشد.

تعداد صفحه : 88