اهميت حوزه نفوذ و برقراري روابط شهر و روستا در ايران. 2

روابط سنتی شهر کرمان و روستا های اطراف.. 3

روش شناخت حوزه های نفوذ و محدوده های آن. 6

حوزه نفوذ شهر کرمان. 6

اهداف سفرهای روزانه به شهر کرمان: 7

اهمیت شبکه حمل و نقل در حوزه نفوذ منطقه. 8

نقش عوامل موثر در روابط شهر و روستا 13

خدمات اداری – سیا سی در شهر و روستا 13

خدمات اجتماعی و فرهنگی در رابطه شهر و روستا 15

خدمات اقتصادی در روابط شهر و روستا 17

خدمات بهداشتی و درمانی در روابط روستا و شهر. 18

حوزه نفوذ کلی شهر. 19

اهميت حوزه نفوذ و برقراري روابط شهر و روستا در ايران

شهرنشینی همیشه مسائل بنیادی و جنبی زیادی با خود همراه داشته است. این پدیده ی زمان با ابعاد تاریخی ، سیاسی ، فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی که تجسم فضایی و تبلور فیزیکی حضور انسان در محیط است. امروزه به یکی از پیچیده ترین کالبدی و عملکردی تبدیل شده است. (رضوانی ، 1382 ، ص 2)

اهمیت حوزه نفوذ در این است که بعضاً نقش شهر را تعیین می کند و به آن شکل می دهد وسعت حوزه نفوذ یک شهر نیز با تعدد نقش و میزان آن رابطه دارد. یعنی هر چه شهر دارای نقش های متعدد باشد به همان نسبت حوزه نفوذ وسیع تری می یابد. و هر قدر توان بیشتری در هدایت ناحیه داشته باشد به همان اندازه منطقه نفوذ وسیع تری خواهد داشت و شعاع پرتو افشانی آن در زمینه های مالی ، حمل و نقل و ارتباطات و سایر خدمات برد بیشتری می یابد. (فرید ، 1375 ، 469)

نقش شهری به عنوان عامل بازدارنده و یا تقویت کننده در تعیین حوزه های نفوذ شهری نیز می شود.با توجه به این حوزه نفوذ بخشی از مجموعه ای اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی است که منطقه را می سازد می توان گفت که از اهمیت سرشاری به ویژه در برنامه ریزی شهری و منطقه ای برخوردار است ، به طوری که شهر می بایست در مجموعه منطقه نفوذش مطالعه و بررسی شود تا تاثیرپذیری متقابل و هم پیوستگی جامعه شهری و جامعه روستایی به عنوان مکان های استقرار در حوزه نفوذ شهری به صورت موازی و همزمان انجام گیرد. زیرا تحقق سیاست های شهری بدون ملاحظه به رویدادها و چگونگی تحول جامعه روستایی و هماهنگی آن با سیاست های روستایی کاری غیر ممکن و ناشدنی است. زندگی روستایی نیز در ذات خود به عنوان عامل توانا در سازمان دهی نواحی نمی تواند نقشی ایفا کند مگر آنکه با شهر در رابطه باشد و همین روستا وقتی شخصیت جغرافیایی می یابد که تولیدات کشاورزی آن در رابطه با شهر مورد مطالعه قرار گیرد.

از لحاظ جغرافیایی شهرهای ایران امروزه با اتکا به مناطق نفوذ خود تکامل می یابند و بیشتر مراکز شهری و روستایی از نظر اقتصادی و اجتماعی به یکدیگر وابسته هستند. این پیوستگی در هر یک از نواحی جغرافیایی ایران با توجه به تنوع شرایط طبیعی و منابع اقتصادی و پیوند

 روابط سنتی شهر کرمان و روستا های اطراف

بعد از فتح ایران به وسیله مسلمین ، طرز تفکر و ایدئولوژی اسلامی در فرهنگ شهرنشینی و نحوه ارتباط روستائیان با شهرنشینان توسعه یافت. در دوران اسلامی برخلاف اختلافات ظاهری در حوه زندگی روستایی و شهری ، به نظر می رسد که شباهت های زیادی در معیشت مردم و وسایل راحتی موجود و عوامل دیگر بین روستا و شهر وجود داشته است.

از بررسی واقع بینانه رابطه شهر و روستا در دوره اسلامی نتیجه می گیریم که :

1- رابطه شهر و روستا چند جانبه بوده و کنش های متعدد و دو سویه ای میان آن وجود داشته است.

2- از نظر فرهنگی هر دو دارای فرهنگ مشترک اسلامی بودند.

3- از نظر اقتصادی جدایی میان کار و دادوستد و کشاورزی از یک سو ، و کار دادو ستد صنعتی از دیگر سوی در اجتماعات شهری و روستایی به طور کامل پدید نیامده و شواهد نشان می دهند که شهرها کارکرد روستایی و برخی روستاها کارکرد شهری داشته اند.

4- در شهرهایی مثل کرمان سکونت و زندگی اکثریت مالکین روستا در شهر و ارتباط و رفت آمد دائمی مالکین به روستا و آمدن روستائیان به شهر برای رفع نیازهای فرهنگی و اقتصادی باعث پیوند نزدیک تر این دو بهم شده است.

روش شناخت حوزه های نفوذ و محدوده های آن

 برای شناخت و تعیین حوزه های نفوذ مستقيم و متقابل شهر با نواحی اطراف از نظر علمی روشهای مختلفی وجود دارد که یکی از این روشها به این شرح می باشد:

- رفت و آمد انواع و سائل نقلیه ای که بین شهر و نواحی اطراف جهان دارد و به سوی نقاط مختلف و با هدف های قضاوت مانند درمان ، آموزش ، تفریح ، کار ، خدمات و امثال آنها در تردد می باشد ، مورد توجه قرار می گیرد.

حوزه نفوذ شهر کرمان

محدوده ای که احتیاجات ساکنان آن به طور روزانه و متناوب در شهر کرمان برآورده می شود. «حوزه نفوذ» شهر کرمان محسوب می شود.

حدود31 روستا در حوزه نفوذ شهر کرمان قرار دارند این روستاها عبارتند از :

1- حجت آباد     11- پشت شيران   21- رحيم آباد

2- سعادت آباد    12- درختتنگان    22- زنگي آباد

اهداف سفرهای روزانه به شهر کرمان:

یکی از اهداف سفر به شهر کرمان هدف تجاری (داد و ستد) است و یکی دیگر از اهداف مردم برای سفر به شهر کرمان براي اشتغال است و همچنین برای بازدید از آثار تاریخی می باشد هدف بیشتر مراجعان برای کارهای اداری و درمانی است.

اهمیت شبکه حمل و نقل در حوزه نفوذ منطقه

ماکسیمیلین سور اهمیت و شکل یابی سیستم حمل و نقل شهری را با زیر ساخت طبیعی سیستم حمل ونقل ناحیه در رابطه می گذارد و عقیده دارد که محورهای ارتباطی منطبق بر داده های فیزیکی ناحیه در

نقش عوامل موثر در روابط شهر و روستا

 خدمات اداری – سیا سی در شهر و روستا

امروزه عملکرد سازمانهای اداری و دولتی از جمله عوامل محسوب می شوند که نه تنها در بافت اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی شهر ها تاثیر می گذارند بلکه روستا های کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده و در ایجاد رابطه بین شهر و روستا نیز نقش عمده ای را ایفا می کنند. در این بین آموزش روستاییان جهت انجام کارهای اداری خود چنین سازمان هایی، ارتباط بیشتر آنان را با شهرها را فراهم آورده و به روابط شهری و روستایی افزایش داده است( رضوانی، 1382،ص139)

 شهرداری کرمان در سال 1300 هجری تاسیس شد. مساحت پارکها و فضای سبز عمومی متعلق به شهرداری 78/1182876 می باشد. مساحت کل فضاهای سبز 42/5442328 متر مربع است.

خدمات اجتماعی و فرهنگی در رابطه شهر و روستا

 عوامل اجتماعی و فرهنگی هر یک به نوبه خود در تعیین موضع شهر ها نقش دارند. به عنوان مثال مساجد ، زیارتگاه ها ، آتشکده ها ، کلیسا ها ، امام زاده ها ، و قدمگاه ها که هم در شهر ها و روستا ها وجود داشتند از نقاطی محسوب می شدند که ساکنین شهر ها و روستا ها را به سوی خود جلب می کردند و موجب برقراری رابطه بین شهر و روستا می شدند.

تعداد جمعیت با سواد 6 ساله وبیشتر در شهرستان 1385 ، 543531 نفر بوده است که 284249 نفر مرد و 259282 نفر زن بوده است . جمع دانش آموزان شهرستان کرمان در سال 87 -1386 ، 145402 بوده است که 73886 پسر و 71516 دختر بوده است کل کارکنان آموزشی 7302 نفر بوده است.

 خدمات اقتصادی در روابط شهر و روستا

یکی از عوامل موثر در تعیین جایگاه و موضع شهر و روستا و رابطه بین آنها نقش دارد، فعالیتهای اقتصادی است. توان اقتصادی با لقوه نواحی مختلف رابطه نزدیکی با پراکندگی شهر ها داشته و در این رابطه عامل ارتباطات و حمل و نقل نقش مهمی را به عهده داشته است. و نقش ارتباطات در انجام امور تجاری و بازرگانی به عنوان عوامل زیر بنایی توسعه اقتصادی شهری ایران فوق العاده مهم است. زیرا توسعه و تحرک بازار و دسترسی به منابع متعدد اقتصادی و محصولات زراعی فقط با ایجاد تسهیلات ارتباطی حاصل می شود. ( رضوانی ، 1382، 125)

در شهرستان تعداد 1390 چاه عمیق ، 54 چاه نیمه عمیق ، 161 رشته قنات و 60 دهنه چشمه موجود بوده است شهرستان کرمان دارای 301 روستا است که از این تعداد روستا 21855 خانوار دارای برق می باشد ( سالنامه آماری استان کرمان، 1385)

خدمات بهداشتی و درمانی در روابط روستا و شهر

بهداشت عمومی به معنای علم و هنر پیشگیری از بیماریها ، افزایش طول عمر ، ارتقای تندرستی و کارایی افراد از طریق کوشش سازمان یافته جامعه می باشد. شبکه بهداشت و درمان استان کرمان در دو مجموعه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی رفسنجان در محدوده شهرستان رفسنجان و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی کرمان در محدوده سایر شهرستان های استان فعالیت دارد.

 در شهر ستان کرمان 26 مرکز بهداشتی و درمانی وجود دارد که 22 مرکز در نقاط شهری و 4 مرکز در نقاط روستایی موجود هستند و 53 خانه بهداشت در شهر ستان فعال می باشند. (سالنامه آماری استان کرمان ص 13، ص 591)

حوزه نفوذ کلی شهر

حوزه نفوذ کلی شهر در واقع در محدوده ای است که روستاهای درون آن در مجموع بیشترین رابطه را با شهر کرمان به طور روزمره دارند . امروزه همه شهر های بزرگ ایران به روستاهای اطراف خود، به شعاعی در محدوده دسترسی یک ساعته خدمات عرضه می کنند. در مجموع می توان گفت که توسعه راهها و وسایل ارتباطی و به راه افتادن سرویس های منظم برای مسافرت به تقویت مرکز حوزه نفوذ کمک می کند. و توسعه ارتباطات باعث شد که جمعیت روستایی تا 20 سال پیش دور دست محسوب می شد، امروزه به راحتی به شهر آمد و رفت داشته باشند.