بطور كلي جريان هاي هوايي مؤثر بر آب و هواي شهرستان بجنورد عبارتند از :

1 ) تودۀ هواي سرد آنتي كسيلكون سيبري كه معمولاً از طريق شمال ( كشور تركمنستان ) و در شهرستان ايجاد مي شود و باعث سرماي شديد در اواخر زمستان مي گردد ؛ بطوري كه برودت هوا در اين شهرستان به 0C 18- نيز مي رسد .

2 ) تودۀ هوايي متشكل از مدار 0 30 اقيانوس اطلس كه از طريق اروپاي شمالي و عبور از روي درياي سياه و درياي خزر و دريافت رطوبت زياد از شمال غرب و غرب وارد شهرستان شده كه باعث ريزش برف هاي سنگين در زمستان مي شود .

توپوگرافي :

دشت بجنورد با ارتفاعي معادل m1100  گودترين و در عين حال وسيعترين محدوده مسطح حوزه آبريز دشت بجنورد مي باشد . اين دشت با وسعتي حدود 100 كيلومتر در بين ترازهاي ارتفاعي 1050 متر تا حدود  1200متر طبقه اصلي براي گسترش افقي شهر بجنورد و حومه آن را فراهم ساخته است . ديواره شمالي اين دشت شامل ديواري بسيار تند و بشدت گسلي ، كوه بابا موسي مي باشد كه تمام حاشيه شمالي را در برگرفته و با ايجاد ديواري بالغ بر 700 متر ارتفاع از كف دشت بجنورد با يك نماي سنگي و مطبق و پرشيب ، منظره زيبايي را ايجاد نموده است .

دما ( T )

ميانگين 35 ساله اطلاعات اقليمي ، معرف وجود دماي ساليانمه معادل 12 درجه سانتي گراد براي مجموعه بش قارداش در يايه ارتفاعي 1200 متري به عنوان يك متوسط پهنه اي بين دشت بجنورد تا تخته اركان است . حداكثر نوسان بين تخته اركان و دشت بجنورد معادل 3/0 درجه سانتي گراد مي باسشد كه علت آن را مي توان نوسان كم توپوگرافي بين اين مناطق دانست .

بارش : ( P ) 

بر حسب نمودار نوسان بارش ساليانه مقدار بارش سالانه از نوسان شديدي برخوردار بوده و از حدود mm 150 ( سال 1990 ) تا  mm 400 ( سال 1979 ) را طي مطالعات اخير نشان مي دهد .

افزايش تقريبي 0C بارش فصلي عمدتاً زمستاني و بعد هم بهاري است . كمترين بارش در دوره تابستان با 5/7% تنها يك احتمال ضعيف بارش را نمايش مي دهد . در حالي كه بارش هاي پاييزي براي تكامل رطوبتي پروفيل خاك ، جبران خشكي تابستان و تحريك و تغذيه مجدد منابع آب يك امر حياتي بشمار مي رود .

رطوبت نسبي :

براساس جدول زير مقدار رطوبت ماكزيمم ماهيانه ، رطوبت ماهيانه ، رطوبت مينيمم ماهيانه و حداكثر مطلق ماهانه را نشان مي دهد ، معرف اين است كه رطوبت نسبي طي پاييز تا دوره اواخر بهار ، حد نياز متابوليكي انسان و گياه را در برگرفته و تامين مي كند ، ولي طي تابستان بشدت از مرز 50 % تنزل مي نمايد . در حالي كه نياز به رطوبت نسبي اين فصل بشدت بالاست ، مقادير حداقل ( ماهيانه به حدود 32 % در ظهر كه وضعيت بياباني است ، تنزل مي كند

تغييرات رطوبت نسبي براي ايستگاه هواشناسي بجنورد :

جهت بادهاي غالب : 

طي سالهاي مشاهده ، آمار جهت وزش بادهاي غالب و فصلي را به شرح جدول ذيل نشان مي دهد . باد غالب عمدتاً باد غربي و تواتر و همراهي باد شمال غربي است . ولي حداكثر وزش باد مديون باد كم تواتر ولي پرقدرت و طوفاني جنوب تا جنوب شرقي و جنوب غربي است .

جهت باد غالب بر حسب تعداد ديدباني ، تعداد باد و جهت اندازه گيري :

باد :

باد يكي از پارامترهاي مهم در آب و هواشناسي بوده كه مقدار و جهت آن در نوع اقليم يك منطقه مؤثر است . طي دوره آماري سال هاي 1997-1992 مربوط به ايستگاه سينوتپيك بجنورد حداكثر فراواني ديده باني شده باد 1/30 درصد از جهت غرب بوده كه مي توان آن را باد غالب منطقه به شمار آورد .                                       

بعد از آن باد جنوب غرب با 1/3 درصد بيشترين درصد فراواني را دارد . همچنين درصد فراواني وقوع هواي آرام 2/57 درصد بوده كه درصد قابل توجهي را به خود اختصاص داده است . بر اساس اطلاعات موجود نحوه توزيع سرعت باد از مجموع 8/42 درصد در سطح شهرستان بجنورد بادهايي كه سرعت آنها 1 تا 3 متر بر ثانيه بوده 11 درصد و با سرعت 3 تا 6 متر بر ثانيه 8/19 درصد و با سرعت بيشتر از 6 متر بر ثانيه 9/21 درصد است .   

بادهاي محلي : بادهاي محلي شهرستان بجنورد عبارتند از :

¨باد گرگان : از جهت غرب ، در تمام فصول و با سرعت ملايم مي وزد و باعث رطوبت و بارندگي مي شود .       

¨باد قبله : از سمت جنوب در فصل هاي پاييز و زمستان وزيده و باعث خشكي هوا مي گردد .                             

¨باد سورتوك : اين باد از جهت شمال و بيشتر در فصل هاي تابستان و زمستان مي وزد و در زمستان باعث سردي هوا و در تابستان باعث اعتدال هوا مي شود .                                                                          

¨باد آيش : اين باد از جهت شرق و شمال شرق در فصل هاي بهار و تابستان مي وزد .                                      

¨باد دولان : اين باد از سمت غرب و شمال غرب در تمام فصول مي وزد و براي كشاورزي منطقه مفيد است

اصول طراحي اقليمي :

اصول طراحي اقليمي به دو دسته تقسيم مي شوند كه عبارتند از :

اصول راهبردي ( مباحث تئوري )  -1

اصول اجرايي ( مباحث كاربردي )  -2

اصول راهبردي :

اصولي هستند كه با توجه به شرايط اقليمي منطقه براي تأمين آسايش پيشنهاد مي شوند .

اصول راهبردي متناسب با اقليم شهرستان بجنورد :

¨كاهش ميزان اتلاف حرارتي  -

¨كاهش تأثير باد  -

¨بهره گيري از انرژي خورشيدي  -

¨افزايش رطوبت هوا  -

¨بهره گيري از شرايط مساعد بيرون  -

¨بهره گيري از نوسانات روزانه  -

¨كاهش ميزان اتلاف حرارتي در ساختمان :  -

¨استفاده از پلان هاي فشرده و متراكم -

¨بهره گيري از عايق هاي حرارتي مناسب در ديوارهاي خارجي  -

¨

كاهش تأثير باد در اتلاف حرارتي در ساختمان :

 - چيدمان بناها به گونه اي كه در سايه باد يكديگر قرار گيرند .

پيش بيني ورودي هاي دوبله يا حياط هاي ورودي  -

استفاده از فضاهاي نظير پاركينگ و يا انباري به عنوان بادشكن  -

قرار دادن ورودي اصلي ساختمان در قسمت پشت به باد  -

استفاده از بام هاي شيبدار و استقرار شيب تند در قسمت رو به باد  -

بالا بردن سطح ورودي اصلي نسبت به كف تمام شده خارجي

بهره گيري از افزايش ميزان رطوبت هوا :  

بهره گيري از نقش رطوبت زايي گياهان در داخل و خارج از ساختمان   -

استفاده از فواره ، آبنما ، حوض و باغچه  -

استفاده از پرده هاي مرطوب براي خنك نمودن ساختمان  -

استفاده از كولر آبي سيستم تهويه مطبوع  -

 - بهره گيري از شرايط مساعد بيرون

- بهره گيري از نواسانات روزانه :

 استفاده از مصالح سنگين ، متراكم با ظرفيت حرارتي زياد -

 بكارگيري عايق هاي حرارتي يكپارچه در سطوح خارجي بنا -

احداث قسمتي از ساختمان در داخل زمين  -

 پوشاندن ديوارهاي خارجي با گل و خاك -

پيش بيني بخشي از فضاهاي زندگي در پناه ديوارهاي سنگين