مقدمه:این نوشتار عهده دار معرفی ادوات جدید سیستم های مدرن انتقال انرژی میباشد که تحول زیادی را در بهرهبرداری و کنترل سیستمهای قدرت ایجاد خواهد کرد.
با رشد روز افزون مصرف، سیستمهای انتقال انرژی با بحران محدودیت انتقال توان مواجه هستند. این محدودیتها عملاً بخاطر حفظ پایداری و تامین سطح مجاز ولتاژ بوجود میآیند. بنابراین ظرفیت بهرهبرداری عملی خطوط انتقال بسیار کمتر از ظرفیت واقعی خطوط که همان حد حرارتی آنهاست، میباشد.این امر موجب عدم بهره برداری بهینه از سیستمهای انتقال انرژی خواهد شد. یکی از راههای افزایش ظرفیت انتقال توان،احداث خطوط جدید است که این امر هم چندان ساده نیست ومشکلات فراوانی را به همراه دارد.
با پیشرفت صنعت نیمه هادیها و استفاده آنها در سیستم قدرت، مفهوم سیستم های انتقال انرژی انعطافپذیر (FACTS) مطرح شد که بدون احداث خطوط جدید بتوان از ظرفیت واقعی سیستم انتقال استفاده کرد.
پیشرفت اخیر صنعت الکترونیک در طراحی کلیدهای نیمه هادی با قابلیت خاموش شدن و استفاده از آن در مبدل های منبع ولتاژ در سطح توان و ولتاژ سیستم قدرت علاوه بر معرفی ادوات جدیدتر، تحولی در مفهوم FACTS بوجود آورد و سیستمهای انتقال انرژی را بسیار کارآمدتر و موثرتر خواهد کرد.
برای درک بهتر و شناساندن مشخصات برجسته این ادوات در قدم اول لازم است مشکلات موجود سیستم های انتقال انرژی شناسائی شوند. آنگاه راه حل های کلاسیک برای رفع آنها بیان می شوند.مبدلهای منبع ولتاژ، که ساختار کلیه ادوات جدید FACTS بر آن استوار است در بخش بعدی مورد بحث قرار می گردد و در خاتمه نسل جدید ادوات FACTS معرفی می شوند.
فهرست مطالب:فصل اول: پيشگفتار 1-1 مقدمه
1-2 محدوديت هاي انتقال توان در سيستم هاي قدرت
1-2-1 عبور توان در مسيرهاي ناخواسته
1-2-2 ضرفيت توان خطوط انتقال
1-3 مشخصه باپذيري خطوط انتقال
1-3-1 محدوديت حرارتي
1-3-2 محدوديت افت ولتاژ
1-3-3 محدوديت پايداري
1-4 راه حلها
1-4-1 كاهش امپدانس خط با نصب خازن سري
1-4-2 بهبود پرفيل ولتاژ در وسط خط
1-4-3 كنترل توان با تغيير زاويه قدرت
1-5 راه حلهاي كلاسيك
1-5-1 بانكهاي خازني سري با كليدهاي مكانيكي
1-5-2 بانكهاي خازني وراكتوري موازي قابل كنترل با كليدهاي مكانيكي
1-5-3 جابجاگر فاز
فصل دوم: آشنايي اجمالي با ادوات FACTS 2-1 مقدمه
2-2 انواع اصلي كنترل كننده هاي FACTS
2-2-1 كنترل كنندههاي سري
2-2-1-1 جبران ساز سنكرون استاتيكي به صورت سري (SSSC)
2-2-1-2 كنترل كنندههاي انتقال توان ميان خط (IPFC)
2-2-1-3 خازن سري با كنترل تريستوري (TCSC)
2-2-1-4 خازن سري قابل كليدزني با تريستور (TSSSC)
2-2-1-5 خازن سري قابل كليد زني با تريستور (TSSC)
2-2-1-6 راكتور سري قابل كليد زني با تريستور (TSSR)
2-2-1-7 راكتور با كنترل تريستوري (TCSR)
2-2-2 كنترل كنندههاي موازي
2-2-2-1 جبران كننده سنكرون استاتيكي(STATCOM)
2-2-2-2 مولد سنكرون استاتيكي (SSG)
2-2-2-3 جبران ساز توان راكتيو استاتيكي (SVC)
2-2-2-4 راكتور قابل كنترل با تريستور (TCR)
2-2-2-5 راكتور قابل كليدزني با تريستور (TSR)
2-2-2-6 خازن قابل كليدزني با تريستور (TSC)
2-2-2-7 مولد يا جذب كننده توان راكتيو (SVG)
2-2-2-8 سيستم توان راكتيو استاتيكي (SVS)
2-2-2-9 ترمز مقاومتي با كنترل تريستوري (TCBR)
2-2-3 كنترل كننده تركيبي سري- موازي
2-2-3-1 كنترل كننده يكپارچه انتقال توان (UPFC)
2-2-3-2 محدود كننده ولتاژ با كنترل تريستوري (TCVL)
2-2-3-3 تنظيم كننده ولتاژ با كنترل تريتسوري (TCVR)
2-2-3-4 جبرانسازهاي استاتيكي توان راكتيو SVC و STATCOM
2-3 مقايسه ميان SVC و STATCOM
2-4 خازن سري كنترل شده با تريستور GTO (GCSC)
2-5 خازن سري سوئيچ شده با تريستور (TSSC)
2-6 خازن سري كنترل شده با تريستور (TCSC)
فصل سوم: بررسي انواع كاربردي ادوات FACTS 3-1 مقدمه
3-2 منبع ولتاژ سنكرون بر پايه سوئيچينگ مبدل
3-3 كنترل كننده توان عبوري بين خطي (IPFC)
3-4 جبرانگر سنكرون استاتيكي سري (SSSC)
3-5 جبرانگر سنكرون استاتيكي (STATCOM)
3-6 آشنايي با UPFC
3-6-1 تاثير UPFC بر منحني بارپذيري
3-6-2 معرفي UPFC
3-7 آشنايي با SMES
3-7-1 نحوه كار سيستم SMES
3-7-2 مقايسه SMES با ديگر ذخيره كننده هاي انرژي
3-8 آشنايي با UPQC
3-8-1 ساختار و وظايف UPQC
3-9 آشنايي با HVDCLIGHT
3-9-1 مزاياي سيستم HVDCLIGHT
3-9-2 كاربرد سيستم HVDCLIGHT
3-9-3 عيب سيستم HVDCLIGHT
3-9-4 بررسي اضافه ولتاژهاي داخلي در خطوط انتقال قدرت HVDC
3-10 مقايسه SCC و TCR از ديدگاه هارمونيك هاي تزريقي به شبكه توزيع
3-11 SVC
3-12 مبدل هاي منبع ولتاژ VSC
فصل چهارم: نتيجه گيري منابع