هدف ارگونومی آن است که در طراحی ابزارو وسایل کار و سیستمهای فنی و تولیدی نیز در طراحی محیط کار ، نیازها و خصوصیات جسمی وروحی انسانها در نظر گرفته شود تا در عین نیل به افزایش بازدهی تولید ، به سلامت و بهداشت و راحتی انسانها نیز به بیشترین حد توجه شده باشدبرخی مشکلات معمول در صنایع شامل طراحی نامناسب محل کار ، عدم انطباق بین قابلیتهای کارگر و الزامات شغلی، وجود محیط کار و مشاغل زیان آور ، طراحی نا مناسب سیستم انسان –ماشین و برنامه های ضعیف مدیریت می باشد. این مشکلات منجر به ایجاد مخاطرات در محل کار ، ضعف سلامتی کارگران ، صدمات ناشی از کار با تجهیزات ، معلولیتها و در عوض کاهش بهره وری کارگر و کیفیت تولید و افزایش هزینه می شود. کاربرد موثر ارگونومی در طراحی سیستم کاری می تواند تعادلی را بین ویژگی های کارگر و نیازهای شغلی برقرار کند.
این علم ، گستره وسیعی را در زمینه طراحی کار ، ابزار ، تجهیزات ، ماشین آلات ، ایستگاه کار و سیستمها در موارد مختلف صنعتی ، آموزشی ، ورزشی و غیره در بر گیرد.
ارگونومی یا مهندسی فاكتورهای انسانی از دو كلمه یونانی»Ergo« به معنی كار و «Nomos» به معنی قانون و قاعده مشتق شده است و در لغت به معنای قانون و قاعده كار است ارگونومی كوششی است در جهت تناسب كار با انسان هدف اساسی از این علم, بهبود بخشیدن به نحوه كار, روش های كار و وسایل كار و انطباق بخشیدن آنها با خصوصیات روانی و بدن انسان است
اگر این استرس ها در محیط كاری بیش ازاندازه و از حد عادی خود تجاوز كند نتایج نامطلوبی نظیر اشتباهات كاری، ایجاد حوادث و كاهش سلامتی جسمی و روانی افراد خواهد داشت. با رعایت اصول ارگونومی، فشار كار و خستگی های بی مورد كاهش می یابد و كارایی افزایش پیدا می كند. ارگونومی (مهندسی فاكتورهای انسانی) عملی نسبتاً جدید است كه با علوم مختلف در ارتباط است.
ستون فقرات
به طور كلی در كارهای عملی به ویژه درمحیط های كارگاهی و حتی اداری بیشتر ناراحتی های كمر به علت فشاری است كه به روی دیسك پدپد می آید. دیسك مانند بالشی است كه بین دو مهره متوالی ستون فقرات قرار دارد و درون آن مایع روغنی شكلی وجود دارد كه اطراف آن را غشاء محكمی فرا گرفته است. دیسك ها ممكن است شكننده شوند و مایع درون آنها به خارج تراوش كند، این مایع روی نسوج ستون مهره فشار وارد كرده و ایجاد ناراحتی و درد می كند. نشستن غلط و صندلی نامناسب تخریب دیسك ها را تسریع می كند. از دیگر مواردی كه موجب آسیب ستون فقرات و دیسك ها می شود كار كردن غلط است، به ویژه هنگام خم شدن به پهلوها دو اثر مخرب پدپد می آید.
۱- فشار بیشتری به كمر وارد می آید.
۲- دیسكِ بین مهره ها، به طور نامتجانس فشرده می شود (توزیع نامتناسب فشار روی دیسك)
ستون فقرات از۳۳ مهره كه به وسیله مفاصل بین مهره های به همدیگر متصل شده اند تشكیل شده است و شامل۷ مهره گردنی،۵ مهره كمری،۱۲ مهره پشتی،۵ مهره متصل به هم بنام استخوان خاجی و۴ مهره متصل به هم بنام استخوان دنبالچه ای است. فشار روی دیسك (صفحات بین مهره های) هنگامی كه زاویه به۱۰۰ تا۱۲۰ درجه افزایش یابد كم خواهد شد. معمولاً كمر درد انسان به علت های زیر به وجود می آید:
- نشستن غلط به روی صندلی های نامناسب
- بلند كردن اجسام به طریق غلط یا بلند كردن اجسام سنگین و حمل آنها.
- بیماری های ستون فقرات، نارسایی های مادر زادی اندامی، فشارهای روانی- استرسی و فقر حركتی.
كاهش فشار
مواردی كه فشارهای وارده بر ستون فقرات را كاهش می دهد به شرح زیر هستند:
- نشستن همراه با انجام گهگاه حركات ورزشی
- تمرین های ورزشی و تمرین های تعادل بخش ژیمناستیكی
ستون مهره های انسان از بالا به سمت پایین از نظر ابعاد و جسم بزرگتر شده و به ترتیب مهره های پشتی از مهره های گردنی بزرگتر و مهره های كمری از مهره های پشتی بزرگتر هستند. در مركز مهره ها، حفره یا سوراخی وجود دارد كه متحدالمركز بوده و درست به روی هم چیده می شود به نحوی كه تونل یا گذرگاه اختصاصی طناب عصبی یا نخاع را می سازند. توزیع بار بر روی ستون مهره ها به نحوی است كه فشار از بالا به پایین بر روی ستون مهره افزایش می یابد و بیشترین فشار در هنگام بلند كردن بار، بر روی مهره های۴ و۵ كمری به وجود می آید. به همین دلیل است كه بیشترین ضایعات در هنگام بلند كردن بار، روی همین مهره ها ایجاد می شود. در صورتی كه ستون مهره ها در هنگام بلند كردن بار تحت فشار قرار گیرند آسیب های بین مهره ای ایجاد می شود.دیسك های بین مهره ای دو وظیفه عمده را برای حفاظت از ستون فقرات انسان بر عهده دارند:
۱- هنگام وارد شدن ضربه، سبب توزیع ضربه بر روی كل ستون مهره گردیده و سبب تعدیل ضربه می شوند.
۲- هنگام خمیدگی و چرخش ازساییدگی مهره ها جلوگیری به عمل می آورند و چنانچه باری را به روش غلط بلند كنیم، دیسك بین مهره ها آسیب دیده و تخریب می شود.
علل دردهای پشت را می توان به دو عامل آنی و تدریجی تقسیم كرد:
الف - علل آنی:۱- بلند كردن اجسام خیلی سنگین۲- وارد شدن ضربه به ستون مهره ها
ب - علل تدریجی:۱- انقباضات طولانی و خستگی شدید عضلات
۲- كار كردن و قرار گرفتن در حالتی كه ستون مهره ها برای مدت طولانی یا مكرر از وضع طبیعی خارج باشد.
حفظ ستون فقرات
نكاتی از ارگونومی را به منظور حفظ
برچسب ها:
ارگونومی و مهندسی فاکتورهای انسانی در کار و ورزش ارگونومی مهندسی فاکتور انسانی ergonomice ارگونومي چيست ارگونومی و ورزش ارگونومی در کار