فهرست

مقدمه : 2

به دلايل زير پيشگيري بر درمان اهميت دارد : 3

1- اهميت و حساسيت آزمايشات كامل هفته اول دوره پرورشي : 3

1 ـ 1 ـ آنتي بيوگرام : 4

2 ـ 1 ـ ايمني پرندگان : 4

1 ـ 2 ـ 1 ـ ايمني فعال : 4

2 ـ 2 ـ 1 ـ ايمني غير فعال : 5

3 ـ 1 ـ آزمايشات تشخيص مايكوپلاسما ها و سالموند ( SP ، MS ، MG‌ ) : 5

4 ـ 1 ـ آزمايشات HI نيوكاسل و آتفلوانزا : 6

5 ـ 1 ـ آزمايشات سرمي به منظور تشخيص بيماري : 6

آزمایش ممانعت از هماگلوتیناسیون (HI) 7

آزمايش Heamagglutination (HA) 10

آزمایش تیتراسیون معکوس (Back  Titration)  : 12

آزمایش الایزا (ENZYME LINKED IMMUNO SORBENT ASSAY= ELISA) 14

6 ـ 1 ـ استفاده از سرم شناسي ( HI ) به منظور نظارت بر واكسيناسيون : 17

7 ـ 1 ـ تعيين سن واكسيناسيون عليه گامبورو با استفاده از اليزا : 17

8 ـ 1 ـ تشخيص بيماري هاي قارچي با كشت قارچ : 18

مقدمه :

آگاهي از اهميت صنعت طيور به عنوان يكي از مهمترين تامين كننده هاي اصلي پروتئين حيواني مورد نياز انسان موجب افزايش اهميت پرورش طيور در دنياي امروز گرديده است به طوري كه اين اهميت چه از لحاظ رشد جغرافيايي و افزايش مراكز پرورش طيور و چه از لحاظ پيشرفت هاي علمي و تخصص حاصله در اين زمينه كاملاً آشكار است .

پيشرفت هاي علمي و فني با هدف افزايش ميزان توليد ، موجب شده است كه تغييراتي در روش هاي تشخيصي و درماني صورت گيرد و امروزه كنترل بسياري از بيماري ها را آسان نمايد . تنظيم برنامه اي فراگير به منظور پيشگيري از بيماري هاي طيور ( كه در اين ميان استفاده از روش هاي آزمايشگاهي دامپزشكي به منظور كنترل همه جانبه اقدامات پيشگيري كننده نقش بسيار اساسي ايفا مي نمايد )

به دلايل زير پيشگيري بر درمان اهميت دارد :

1 ـ خيلي از عوامل بيماري زا به ويژه ويروس ها به داروهاي موجود حساس نيستند .

2 ـ هرگاه تجويز دارو ها ( آنتي بيوتيك ها ) بر اساس آنتي بيوگرام صورت نگيرد ، درمان به هيچ وجه مؤثر واقع نمي شود به دليل تغيير مصرف آنتي بيوتيك هاي مختلف مقاومت دارويي حاصل مي شود و به دارو هاي موجود مقاوم مي شوند .

1- اهميت و حساسيت آزمايشات كامل هفته اول دوره پرورشي :

دامپزشکی باید برای سلامت مردم و حفظ و حراست از سرمایه تولیدکنندگان حتی با حداقل اعتبارات مورد نیاز به هر طریق وظایف محموله را به نحو احسن انجام دهد تا گزندی به صنعت دام و طیور وارد نشود.

پیشرفت های علمی و فنی با هدف افزایش میزان تولید، موجب شده است که تغییراتی در روش های تشخیصی و درمانی صورت گیرد و امروزه کنترل و پیشگیری منوط به تنظیم برنامه ای فراگیر تشخیصی به منظور پیشگیری از بیماری های دام و طیور است.

با انجام آزمايشات سرم شناسي مي توان به ميزان پادتن هاي سرم و به وضعيت ايمني هومورال پي برد.

2 ـ 2 ـ 1 ـ ايمني غير فعال :

اين نوع ايمني در اثر انتقال پاد تن هاي موجود در سرم مادر از راه زرده جوجه انتقال مي يابد . اين ايمني به طور اختصاصي جوجه را در برابر عواملي كه مادر در معرض آنها قرار گرفته يا عليه آنها واكسينه شده است محافظت مي نمايد . ايمني غير فعال عمدتاً از نوع هومورال و عامل اصلي آن ايمونوگلوبولين G مي باشد .

3 ـ 1 ـ آزمايشات تشخيص مايكوپلاسما ها و سالموند ( SP ، MS ، MG‌ ) :

مايكو پلاسموز و صدمات اقتصادي :

يكي از بيماري هاي مهم دستگاه تنفس جوجه و معروف به بيماري مزمن دستگاه تنفسي (‌CRD) مي باشد كه با علائم رالهاي تنفسي ، سرفه ، ترشهات بيني و كاهش مصرف دان مشخص مي شود و در صورتي كه با ويروس هاي دستگاه تنفس و يا E . Coli همراه باشد عوارض حاصله خيلي شديد مي باشد .

4 ـ 1 ـ آزمايشات HI نيوكاسل و آتفلوانزا :

از اين آزمايش جهت تشخيص بيماري هاي مهم نيوكاسل و آتفلوانزا استفاده مي شود موارد كاربرد آن در جوجه هاي سنين پايين سنجش ايمني مادري مي باشد . در مورد واكسيناسيون

5 ـ 1 ـ آزمايشات سرمي به منظور تشخيص بيماري :

با استفاده از اين آزمايش ها مي توان دريافت كه آيا طيور مورد بررسي در معرض بيماري قرار گرفته اند يا خير ، در طيور غير واكسينه يا جوجه مبتلا شده از مرغان غير واكسينه وجود تيتر ( پادتن ) در سرم جوجه حاكي از قرار گرفتن در معرض آلودگي يا وجود بيماري در گله مي باشد . در طيور واكسينه شده نيز چنانچه سطوح سرمي با سطوح كلاسيك مشاهده شده سازگاري نداشته باشد ( ميزان پادتن ها بسيار بالاتر از حد معمول باشد )

آزمایش ممانعت از هماگلوتیناسیون (HI)

 آزمایشHI  جهت ارزیابی پاسخ سرمی سیستم ایمنی پرنده به برخی از عفونتها که عامل آن توانایی آگلوتینه کردن گلبولهای قرمز را دارد، استفاده می شود. یکی از رایج ترین موارد استفاده از این آزمایش، محاسبه تیترآنتی بادی علیه ویروسهای آنفلوانزا و نیو کاسل طیور بر اساس log2  رقتهای مورد آزمایش می باشد.

     مواد و وسایل  مورد نیاز :

1) میکرو پلیت 96 خانه با کفU شکل

مراحل آزمایش:      

-         افزودن25 میکرو لیتر سرم فیزیولوژی یا PBS در تمامی گوده های یک ردیف

-         افزودن 25 میکرولیتر سرم مشکوک پرنده در گوده اول و رقت سازی

نکات مهم در هنگام بررسی نتایج:

1.       توصیه می گردد پس از ارزیابی اولیه آنتی ژنها به وسیله آزمایش HA و تهیه رقت مناسب، قبل از انجام هر بار آزمایش  HI، به منظور اطمینان از صحت آنتی ژنها، آزمایش تیتراسیون معکوس در این خصوص انجام گیرد.

5.       توصیه می گردد در صورت انجام آزمایش HI برای ارزیابی پاسخ سرمی بوقلمون و شتر مرغ، از گلبول قرمز این پرندگان بطور اختصاصی استفاده شود.

             تصویر 1: نمونه ای از یک میکروپلت پس از انجام مراحل آزمایش HI: در این میکروپلت

روش  تهیه گلبول قرمز مرغ (RBC) شسته شده:             

-     مواد و وسایل مورد نیاز

 1) سرم فیزیولوژی0.85 در صد

 2) خون کامل مرغ

ابتدا خون اخذ شده از مرغ (پرنده ای که واکسن بیماریهای مورد آزمایش را دریافت نکرده باشد) به نسبت حجمی1 به 5 با سیترات سدیم 4درصد ترکیب شده تا منعقد نگردد و

  آزمايش Heamagglutination (HA)

آزمایش هماگلوتیناسیون (HA) به منظور ارزیابی کمی آنتی ژنهای بدست آمده از کشت سلولی و یا تخم مرغهای جنین دار  و نیز به منظور سنجش عیار آنتی ژن مورد استفاده در آزمایش HI  قبل از انجام آن، اجرا می گردد.

     مواد و وسایل  مورد نیاز :

1) میکرو پلیت 96 خانه با کفU شکل

 2) سرم فیزیولوژی0.85 در صد یا محلولPBS

بررسی نتایج:  log2 رقت آخرین گوده ای که گلبول قرمز در آن آگلوتینه شده است(گلبولها ته نشین نشده اند)، تیتر HA آنتی ژن مورد استفاده می باشد.

 نحوه محاسبه تعداد واحد HA مورد نیاز آنتی ژنهای نیوکاسل و آنفلوانزا برای استفاده در آزمایش HI:

به منظور تهیه 4 واحد آنتی ين ND و 8 واحد آنتی ژن AI، از آخرین گوده ای که در آن آگلونیتاسیون صورت گرفته است، تعداد 2 گوده در ND و 4 گوده در AI به عقب برگشته و رقت

آزمایش تیتراسیون معکوس (Back  Titration)  :

مواد و وسایل مورد نیاز :

1)      میکرو پلیت

مراحل انجام این آزمایش کاملاً مشابه آزمایشHA می باشد ولی با این تفاوت که در مرحله افزودن آنتی ژن، از آنتی ژن رقیق شده (به عنوان مثال آنتی ژن دارای 4 واحد در ND و یا 8 واحد در AI) استفاده می شود

مواد و وسایل مورد نیاز :

 1)آنتی ژن رنگی

  2) پلت

-         مشاهده نتایج

در نتایج مثبت، واکنش آگلوتیناسیون به وضوح دیده می شود و به منظور اطمینان و اعلام نتیجه قطعی این آزمایش باید مجدداً با رقت 1:8 سرم تکرار گردد.

نکات مهم:

-         در آزمایش آگلوتیناسیون سریع، امکان ایجاد نتایج منفی و مثبت کاذب وجود دارد که یکی از دلایل نتایج مثبت کاذب، بالا بودن دمای آزمایش می باشد.

آزمایش الایزا (ENZYME LINKED IMMUNO SORBENT ASSAY= ELISA)

مواد و ابزار مورد نیاز الیزا(روش غیر مستقیم)

-          کیت تجاری

-          سرم

هر کیت شامل موارد ذیل است:

1.       میکرو پلیتهایی از جنس پلاستیک پلی استیرن یا پلی وینیل و 96 خانه که ظرفیت هر حفره 350 میکرولیتر است و توسط آنتی ژن مورد نظر پو شانیده شده

مراحل آزمایش

بطور کلی پرتکل اجرایی آزمایش ELISA ممکن است بسته به دستورالعمل شرکت سازنده، در هر کیت متفاوت باشد ولی اساس کلی اجرای مراحل این آزمایش به قرار زیر است:

1. افزودن 100 میکرولیتراز سرم کنترل منفی را در خانه شماره 1 ردیفA و100 میکرولیتردر خانه شماره 1 ردیفB

تفسیر نتایج آزمایش الایزا

میانگین تیترهای بدست آمده، مؤلفه اصلی در تفسیر نتایج می باشد که به دو صورت حسابی (AMT) و هندسی (GMT) محاسبه می گردد. تفسیر سطوح مختلف تیترها نیز بسته به نوع کیت تجاری مورد استفاده، متفاوت بوده و بدین منظور باید از رهنمای تفسیر نتایج شرکت سازنده کیت استفاده گردد. ی

6 ـ 1 ـ استفاده از سرم شناسي ( HI ) به منظور نظارت بر واكسيناسيون :

هدف اصلي از انجام آزمايشات سرمي به منظور نظارت بر واكسيناسيون ، تعيين عيار متوسط در سطح گله و ضريب تغيير عيار گله مي باشد و به عبارت ديگر آيا واكسيناسيون انجام شده توانسته است كه ايمني لازم را در جوجه ها بوجود بياورد يا خير زيرا كه در صورت وجود تيتر (‌داشتن پادتن ها )

7 ـ 1 ـ تعيين سن واكسيناسيون عليه گامبورو با استفاده از اليزا :

جوجه ها همانگونه كه ذكر گرديد در اثر انتقال پادتن هاي مادري از طريق زرده تخم مرغ داراي يك سطحي از ايمني غير فعال هستند ، پس مهمترين مشكلي كه

زمان مناسب براي واكسيناسيون عليه گامبورو به دو عامل بستگي دارد :

1 ـ نوع ويروس وحشي ، كلاسيك باشد يا فوق حاد باشد .

2 ـ عيار پادتن هاي مادري در جوجه 3 ـ 1 روزه ، چون در 3 روز اول زندگي جوجه عيار پادتن ها كاهش نمي يابد و ثابت است و كاهش پادتن هاي مادري بعد از روز سوم آغاز مي شود

8 ـ 1 ـ تشخيص بيماري هاي قارچي با كشت قارچ :

آسپرژيلوز و ساير بيماري هاي قارچي ديگر كه بسيار