مونوگرافي ايل بختيار (بررسي ساختار فرهنگي- اجتماعي)

كوچ نشيني شيوه اي از زندگي است كه بر مبناي اقتصادي استوار است. در هر گونه تلاش انساني، خواه  تلاش جسماني، ذهني يا معنوي كه به توليد كالاي اقتصادي منتهي شود، كار ناميده مي شود، در زندگي كوچ نشيني عمده فعاليت انسان حول محور تلاش جسماني و دام و مرتع از طرف ديگر اساس و مبناي زندگي كوچ نشين را تشكيل مي دهد مرتع را طبيعت، يعني محيط جغرافيايي، در اختيار انسان كوچ نشين قرار مي دهد.و انسان كوچ نشين با به كارگيري سرمايه (دام) و به كار انداختن نيروي جسماني خود در فرايند توليد قرار مي گيرد. در حقيقت اين نوع زندگي تابع نوعي جبر جغرافيايي است.

فهرست مطالب

موضوع    شماره صفحه

مقدمه:   2

تعاريف ازمردم شناسي        4

روش تحقيق         6

فصل اول: زندگي كوچ نشيني در ايران 

كوچ- ايل عشيره    9

تعريف كوچ نشيني  10

انواع كوچ نشيني- علل كوچ- زمان كوچ  12

چرا قوم بختياري ولي را به اين نام را مي خواندند 21

فصل دوم: كليات   

منطقه بختياري      29

تشكيلات سازماني 37

سلسله مراتب ايلي            39

تقسيمات ايلي      41

جمعيت و ويژگي هاي آن      44

فصل سوم: فعاليت و اشتغال

مباني نظري فعاليت و اشتغال           56

فعاليت ها و مباني تقسيم كار           57

فصل چهارم: كشاورزي و دامداري      

سال- واحد، بهره برداري دامي در ايل بختياري    68

الف- دامداري        69

تعداد دام 69

نگهداري- تعليف و تغذيه دام  70

نگهداري طيور        76

ب: زراعت و باغداري           77

 چگونگي بهره برداري از زمين            80

مالكيت اراضي كشاروزي      86

فصل پنجم: صنايع دستي    

الف: صنايع بافندگي           

1-تكنيك بافت منسوجات

بافت پوشش چادر

چوقا بافي           

مقدمه:

جامعه عشايري كشور سابقه اي طولاني در تاريخ و فرهنگ ايران زمين دارد. از زمانهاي گذشته تاكنون بخشي از مردم در پهنه جغرافيايي ايران نوعي از زندگي را برگزيده اند كه با استفاده از چراگاه هاي طبيعي، به پرورش دام مي پردازند و فعاليت عمده آنها دامداري است. جامعه عشايري كشور در كنار جامعه شهري و روستايي جامعه سومي را به وجود آورده است. اين جامعه با گذشت قرون، در اثر عوامل گوناگون اهميت خود را از دست داده است. قبل از رژيم پهلوي ايلات و عشاير كشور در نقاط پرجمعيت سهم مهمي در اداره مملكت به عهده داشته اند.

به طوري كه ازدوره صفويه به بعد اكثر خاندانهاي شاهي ايران از ايلات برخاسته اند. صفويه، زنديه افشاريه و قاجاريه از جمله سلسله هاي حكومتي ايران هستند كه يكي بعد از ديگري در اثر تفوق بر ساير ايلها و جوامع يكجانشيني اداره كشور را به عهده گرفته اند. بسط و توسعه شهرنشيني و دگرگوني هاي عمده در ساختار اقتصادي و شيوه هاي توليد سبب بر هم خوردن تعادل جامع عشايري شده است. اين تغييرات در اوايل قرن حاضر و آغاز زمامداري سلسله پهلوي در ايران كه بعد از گذشت چند قرن اولين حكومت غير ايلي و عشايري را در كشور به وجود آورده است، بيشتر از هميشه در ايجاد تحول در جامعه عشايري موثر بوده است.

عدم دسترسي دولت مركزي و فقدان نظارت آن بر جامعه عشايري در آغاز زمامداري رضاخان و نيز ناتواني دولت در اعمال قدرت در اين جامعه سبب اعمال روش هايي براي دگرگوني در اين جامعه شده است. بدين منظور اعمال يكجانشيني اجباري (تخته قاپو) بين سال هاي 1314 تا 1320 به دستور رضاخان و به منظور استقرار سيطره حكومت مركزي در اقصي نقاط كشور از جمله اهداف دولت مركزي در مورد جامعه عشايري كشور بوده است. 

 روش تحقيق:

همان طور كه مي دانيم در مطالعات علوم اجتماعي دو روش وجود دارد:

1-         روش پهنانگر كه عبارت است از مشاهده جوامع گسترده يا يك سلسله از اجتماعات. هدف اين روش به دست آوردن خصوصيات عمومي جامعه است.

2-         روش ژرفانگر كه در آن جامعه خاصي كه از وسعت و قلمرو محدود و مشخص بر خوردار است به طور دقيق به تحليل مورد مشاهده و مطالعه قرار مي گيرد.

اين روش از جمله فنون مربوط به تحقيقات مردم شناسي است كه ويژگي اساسي آن مشاهده و مشاركت در زندگي مردم است و با فنون و روش هاي ديگر تحقيق مي توان جامعه محدود و مشخصي را بررسي كرد. تاكيد بر محدود و مشخص بودن جامعه از آنروست كه در مردم شناسي هر چه قوم و قبيله كم جمعيت تري گزينش شود دستيابي به هدف و نتايج لازم زودتر و دقيقتر خواهد بود و به علاوه نتيجه كار اطمينان و اعتماد بيشتري در پي خواهد داشت. بنابراين نخستين شرط در مطالعات مردم شناسي رفتن به محل واقامت در آن جاست. بدين ترتيب ارتباط بين محقق و جامعه مورد مطالعه برقرار مي گردد و همه زمينه هاي ذهني كه مي تواند محقق را وادار به پيشداوري نمايد از بين برود. (رضي 1357، صفحه 3)

فصل اول: كليات

منطقه بختياري

منطقه بختياري در جنوب غربي ايران در امتداد رشته كوه هاي زاگرس مياني واقع شده است اين منطقه از شرق به استان اصفهان از شمال به استان اصفهان ولرستان، از جنوب به كهگيلويه و بوير احمد و از غرب به استان خوزستان محدود است. طوايف بختياري از ديرباز در آن سر مي برند. بختياري ها مشتمل بر شهرستان هاي داران و فريدونشهر (از استان اصفهان) اليگودرز از استان لرستان و شهرستان هاي دزفول- انديمشك- مسجد سليمان- ايذه و شوشتر از استان خوزستان و شهرستان هاي برجن- لردگان و فارس از استان چهار محال بختياري است كه در آن ايل بختيراي زندگي مي‌كند. منطقه به دو قسمت ييلاق و قشلاق تقسيم مي شود. قسمت ييلاقي عبارت است از شهرستان هاي فارسان- بروجن- الردگان- اليگودرز- داران وفريدونشهر وقسمت قشلاقي عبارت است از شهرستان‌هاي ايذه- دزفول- انديمشك- مسجد سليمان و شوشتر- وسعت منطقه بختياري 39900 كيلومتر مربع برآورد و محاسبه شده است. 

آب و هوا:

منطقه بختياري به جهت ويژگي هاي اقليمي در پستي و بلندي در هر يك از قسمت هاي ييلاق و قشلاق خود آب و هواي جداگانه اي دارد.

مقدمه:

جامعه عشايري كشور سابقه اي طولاني در تاريخ و فرهنگ ايران زمين دارد. از زمانهاي گذشته تاكنون بخشي از مردم در پهنه جغرافيايي ايران نوعي از زندگي را برگزيده اند كه با استفاده از چراگاه هاي طبيعي، به پرورش دام مي پردازند و فعاليت عمده آنها دامداري است