مجرمين كم سن و سال(جرم شناسي)

مقدمه

يكي از مسائل پيچيده و ناراحت كننده فعلي كه توجه بسياري از محققين ، جامعه شناسان ، جرم شناسان و روانشناسان و متخصصين امر را به خود معطوف داشته موضوع مجرمين كم سن و سال يا اطفال و نوجوانان بزهكاري مي باشد كه روز به روز هم گسترش بيشتري مي يابد و مخصوصاً بايد افزود كه اين تزايد و گسترش غالباً در كشورهايي بخ چشم مي خورد كه از لحاظ اقتصادي در سطح كاملاً پيشرفته اي قراردارند .

با توجه به وضع موجود اولين سؤالي كه مطرح مي شود اين است كه آيا اقدامات كشورهاي مختلف در زمينه مبارزه با جرائم اطفال و نوجوانان بزهكار ،‌ مبتني بر اصول صحيح و درستي استوار ديده است يا خير ؟

آمار هاي انتشار يافته نشان مي دهد كه علي رغم بهبود وضع زندگي و معيشتي و علي رغم ازدياد سريع موسسات و خدمات كه اكثر كشورهاي جهان جرائم ارتكابي اطفال و نوجوانان با سرعت و آهنگ بيشتري افزايش مي يابد .

از طرف ديگر مي توان گفت كه قرن حاضر ، قرن اضطراب و سرعت است و اطفال و نوجوانان عجله دارند تا هرچه سريعتر خود را به مقصد خيالي و مورد نظر برسانند هرچند كه در اين راه ، قواعد ومقررات و قوانين در هم شكسته شوند .

در چنين موقعيت ناراحت كننده ي است كه به اغلب كشورهاي جهان درصد چاره جوئي برآمده و سعي نموده اند كه علت ارتكاب جرائم اطفال و نوجوانان را دريافته متناسب با آن به تغييرات اساسي در قوانين خود بپردازند . در قوانين جديد اطفال و نوجوانان بزهكار، موضوع قوه تميز خوب از بدوخير ازشد و اعمال مجاز اتماي عقوبتي و پاداشي به كنار گذاشته شده ،‌چرا كه با مجازات و تنبيه ديگر نمي توان از بزهكاري و ارتكاب جرم آنان پيشگيري به عمل آورد . چون هدف تعليم و تربيت ، اصلاح اطفال و نوجوانان بزهكار است لذا محققين اكثر كشورها اولاً دادگاههاي خاصي بنام «دادگاه اطفال و نوجوانان بزهكار» پيش بيني نموده كه صلاحيت رسيدگي به جرائم اطفال و نوجوانان زير سن 18 سال را دارد . ثانياً هدف تصميمات دادگاه تعليم و تربيت ، اصلاح درمان و بازسازي اطفال و نوجوانان بزهكار است . ثالثاً محل نگهداري اطفال بزهكار نيز مكان جداگانه اي است كه بنام « كانون اصلاح و تربيت » خوانده مي شود .

روشهاي اتخاذي در اين كانون ،‌همگي جنبة اصلاح و تربيت دارد .

بيان مسأله (تعريف موضوع تحقيق)

تعريف انحراف و كجروي :

زندگي اجتماعي انسان تحت حاكميت قواعد يا هنجارهاي اجتماعي است كه اگر ما قواعد و بعضي رفتارها را در زمينه هاي محيطي مناسب و بعضي ها را نامناسب تعريف كرده اند پيروي نكنيم فعاليتهايمان دستخوش هرج و مرج ميگردد لذا همانگونه كه در جوامع ارزش ها و هنجارهاي اجتماعي شكل دهنده رفتاراعضاي آن جامعه است هميشه در حاشيه نيز افرادي خلاف اين حركت كنند به گونه اي ناهنجار عمل مي كنند و اين امر است كه پيچيدگي حوزه تحليل جامعه شناسي انحرفات را نشان مي دهد بنابراين آنچه كه در دوران يك جامعه يا محيط فرهنگي در زمان و مكان معيني طبيعي است همين عمل در يك جامعه ديگر يك رفتار انحرافي تلقي مي شود . پس رفتار انحرافي را بايد با توجه به ارزش ها و هنجارهاي اجتماعي مورد پسند آن جامعه توجيه كرد .

بنابراين انحراف يا كجروي را مي توان ناهمنوايي با هنجارها يا مجموعة هنجارهاي معيني تعريف كرد كه توسط تعداد قابل ملاحظه اي از مردم در اجتماع يا جامعه پذيرفته شده است .

و يا اينكه انحراف را عبارت از رفتاري كه هنجارهاي اجتماعي مهمي را نقض كرده و در نظر تعداد زيادي از مردم قابل نكوهشي است تعريف كرد بزهكاري ترجمة واژه peinqency و معني خطا كردن و نفي هنجارهاي قانوني و اجتماعي است كه معمولاً افراد 12 تا 18 ساله را در بر مي گيرد . در جمهوري اسلامي ايران بزهكار به فردي اطلاق مي شود كه مرتكب عملي گردد كه قانون يا شروع ارتكاب آنرا منع كرده و يا ترك عملي كه انجام آنرا واجب و لازم دانسته كه در صورت ارتكاب جرم به دستور حاكم شرع مجتهد جامع الشرايط تأديب و تغريز مي گردد .

اما جامعه شناسان بزهكاري و جرم را اقدام به عملي مي دانند كه برخلاف موازين ، مقررات و معيارهاي ارزشي فرهنگي يك جامعه باشد و كساني كه مرتكب چنين اعمال خلافي مي گردند مجرم يا بزهكار ناميده مي شوند . همچنانكه دور كنيم جامعه شناسي فرانسوي جرم و بزهكار را اقدام به عملي مي داند كه وجدان جمعي را مي آزارد و اجتماعي نسبت به مرتكبين آن واكنش نشان مي دهند و آنها را مجازات مي كنند .

جامعه شناسان معتقدند كه بافت اجتماعي شهرهاي بزرگ و پيچيدگي هاي روزافزون آنها مي تواند متبر مساعدي براي ارتكاب جرايم و بزه هاي نوجوانان باشد .

اهميت موضوع تحقيق

يكي از دلايل مهم و اساسي در كسب دانش ،‌ كشف حقايق ، حل مسائل ، بيان نظريه هاي جديد و بالاخره شناخت بهتر محيط اطراف است . با درك همبستگي ميان متغيرها ، شناخت تفاوتهايي كه آنها ايجاد مي نمايند ، علل رويدادها و پديده ها و بالاخره پاسخ به « چراها » مي توانيم آينده را از حال ، پيش بيني نمائيم . با كسب دانش ، بر محيط خويش مسلط مي شويم . انسان از طريق كسب تجارب ، درك ديدگاههاي نظري ، يادگيري مهارتها ،‌رسانه هاي جمعي و بسياري امور ديگر ، كسب دانش مي نمايد ، محيط اطراف را مي شناسد و بالاخره براي آينده خويش ،‌برنامه ريزي مي كند .

رويكرد حقوقي جرم

اگر بپذيريم كه بزه ، تخطي از نظام هنجاري جاري در جامعه است كه از طريق قانون جزا مي تواند قابل پيگرد باشد ، مي توان بزه راهر عملي تعريف كرد كه توسط قانون موجب اعمال كيفر از طرف مقام قضايي است. پيروان اين رويكرد هر عملي را كه خلاف اخلاق و عدالت اجتماعي باشد جرم مي نامند و هدف از تدوين قوانين كيفري را جلوگيري از رفتارهايي مي دانند كه به نحوي به جامعه و افراد آن آسيب مي رساند و نظم اجتماعي را مختل مي كند .

رويكرد جامعه شناختي

رويكرد جامعه شناختي بزه عمدتاً برنظريات دوركهيم استوار است . اگر چه اين نظريات عمدتاً پيچيده هستند اما تأثير آن ها در جرم شناسي ،‌غيرقابل انكار است . براساس اين نظريه همانطور كه قبلاً نيز توضيح داده شد « جرم پديده طبيعي است و از فرهنگ ،‌تمدن و فضاهاي هر اجتماعي ناشي مي شود » سير تكاملي فرهنگ ها باعث مي شود مفهوم بزه ، نوع و كيفيت آن نيز دگرگون شود و تجدّد گرايي نيز در اين ميان نقش مهمي پيدا كند به همين علت اين رويكرد در تعريف بزه به هنجارهاي اجتماعي توجه مي كند و عملي را جرم مي داند كه بر خلاف هنجارهاي جامعه باشد و احساسات و و جدان گروهي يا جمعي را متأثير كند .

رويكرد جرم شناسي

از ديدگاه جرم شناسي ، ناسازگاري افراد و عمل ضد اجتماعي ، جرم ناميده مي شود . جرم شناسان نه تنها هر عملي را طبق قانون براي آن مجازات قائل  شده اند جرم مي نامند ، بلكه معتقدند كه اعمالي كه در قوانين كيفري براي آنها مجازاتي پيش بيني نشده ولي براي جامعه مضر است ، نوعي جرم مي باشد و نياز به بررسي دارد . ديدگاه كلي اين رويكرد در تعريف بزه به فعل يا ترك فعل كه براي جامعه خطرناك باشد اعتقاد دارد ، مانند اعتياد به عنوان فعل و يا عدم رعايت مقررات رانندگي به عنوان ترك فعل .