برنامه ریزی

برنامه ریزی^[1] عبارت است از فرآیندی دارای مراحل مشخص و بهم پیوسته برای تولید یک خروجی منسجم در قالب سیستمی هماهنگ از تصمیمات برنامه ریزی فکر کردن راجع به آینده یا کنترل آن نیست بلکه فرآیندی است که می تواند در انجام این امور مورد استفاده قرار گیرد.

برنامه ریزی، تصمیم گیری در شکل معمول آن نیست بلکه از طریق فرآیند برنامه ریزی، مجموعه ای از تصمیمات هماهنگ اتخاذ می شود برنامه ریزی می تواند برای زمان حال یا آینده انجام شود.

برطبق این تعریف، تصمیم گیری های مقطعی و ناپیوسته و اتخاذ سیاستها برای پیشبرد سازمان در زمان حال یا آینده برنامه ریزی نیستند. برنامه ریزی متکی بر انتخاب و مرتبط ساختن حقایق است. حقایق مفاهیم واقعی، قابل آزمون و اندازه گیری هستند. دیدگاهها، عقاید، احساسات و ارزشها به عنوان حقایقی تلقی می شوند که فرآیند برنامه ریزی بر اساس آنها سازمان داده می شود. همانطور که اشاره شد برنامه ریزی صرفاً یک فرآیند تصمیم گیری نیست بلکه فرآیندی شامل روشن ساختن و تعریف حقایق و تشخیص تفاوت بین آنهاست یا به عبارتی گونه ای فرآیند ارزیابی است که در پایان آن، در انتخاب حقایق ارزیابی شده تصمیم گیری می شود]2[.

برنامه بیانی روشن، مستند و مشروح از مقاصد و تصمیمات است. برنامه خروجی فرآیند برنامه ریزی است اما برنامه ریزی یک فرآیند پیوسته است که پیش از اتخاذ هر تصمیمی آغاز شده و پس از اجرای آن تصمیم ادامه می یابد]19[.

2-2-2 استراتژی

استراتژی^[2] را به اعتبار معنی کلمه می توان سوق دادن، گسیل داشتن، فرستادن،بردن و پاییدن بیان کرد. گمان می رود این کلمه را در خصوص عطف به دانش و هنر یک ژنرال قدیمی یونانی به نام« استراتگوس^[3]» بکار برده شده است. مفهوم استراتژی سال های سال بعنوان یک مفهوم نظامی به کار برده شده است بنابراین استراتژی در یک جنگ برای رسیدن به نتیجه، علم و هنر آرایش و استقرار سپاه یکی از طرفین متخاصم است. استفاده از مفهوم استراتژی در حیطه سازمان و مدیریت این معنا را حمل می کند که تنظیم کننده روابط بین سازمان و محیط خود به منظور فراهم آوردن امکان برتری یافتن بر رقبایش منابع خویش را به حرکت وا می دارد]5[.

هیل و همکارانش استراتژی را در اصطلاح عملکردی اش به این صورت تعریف می کنند:" فعالیتی که شرکت برای رسیدن به عملکرد والای خود انجام می دهد."]19[.

از دیدگاه آقای هانگر و ال. ویلن نیز استراتژی عبارت است از "طرح جامع و مادر شرکت که نشان می دهد شرکت چگونه به سمت ماموریت و اهداف حرکت می کند."]1[.

در تعریفی دیگر از آقای چندلر استراتژی به عنوان " تعیین آماج و هدفهای دراز مدت در سازمان و برای تحقق پذیری این آماج تخصیص دادن منابع مورد نیاز و آماده نمودن برنامه های فعالیتی مناسب " عنوان شده است]4[.

2-2-3 مدیریت استراتژیک

می توان مدیریت استراتژیک^[4] را بدین گونه تعریف کرد : "هنر و علم تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیمات وظیفه ای چندگانه که سازمان را قادر می سازد به هدف های بلند مدت خود دست یابد."]3[.

دکتر علیرضا امیر کبیری در کتاب خود با عنوان مدیریت استراتژیک نیز این واژه را اینگونه تعریف می کند " تصمیمات و فعالیت های یکپارچه در جهت توسعه استراتژی های موثر، اجرا و کنترل با ارزشیابی نتایج آنها است"]5[.

 2-2-4  برنامه ریزی استراتژیک

در کتاب آقای دکتر سید مهدی الوانی برنامه ریزی استراتژیک^[5]، فرآیندی عنوان شده است که ضمن آن اهداف و خطوط کلی فعالیت ها و ماموریت های سازمان در دراز مدت تعیین می شود. در این نوع برنامه ریزی خصوصیاتی دیده می شود که مورد اتفاق نظر صاحب نظران قرار گرفته و ذیلا اشاره ای به آن خواهیم داشت.

الف) برنامه ریزی استراتژیک ارزش های حاکم بر جامعه، همچنین جهان بینی، اعنقادات و سنت های جامعه می باشد. جهان بینی ها، اعتقاد ها، و سنت های جامعه در برنامه ریزی جامع منعکس می شوند.

ب) برنامه ریزی استراتژیک معطوف به سوالات اصلی و مسائل اساسی سازمان است، در برنامه ریزی استراتژیک سوالاتی از قبیل، برنامه های امروز سازمان چیست؟ برنامه آتی چه باید باشد؟ امروز کجا هستیم و جهت گیری های آینده چیست؟ امکانات و منابع سازمان در آینده چه وضعیتی دارند و باید مصروف چه اهدافی گردند؟ مطرح می شوند.

ج) برنامه ریزی استراتژیک چهارچوبی برای برنامه ریزی و تصمیم گیری عملیاتی فراهم می آورد، در این نوع برنامه ریزی، مدیران به کمک خطوط تعیین شده قادر به اخذ تصمیمات سریع و صحیح در جهت اهداف اصلی سازمان می شود.

د) برنامه ریزی استراتژیک دارای دید بلند مدت بوده و افق های دورتری را در سازمان مطرح می نماید، و در این نوع برنامه ریزی به آینده های دور اشاره می شود تا موقعیت سازمان در بلند مدت ترسیم شود.

ه) برنامه ریزی استراتژیک در سطح عالی سازمان شکل می گیرد زیرا در این سطح است که تقریبا بطور همه جانبه ای اطلاعات لازم در مورد امکانات، منابع ، سازمان و انتظارات و توقعات در آن متمرکز است.  

و) برنامه ریزی استراتژیک عملیات و اقدامات سازمان را در دوره های زمانی طولانی هماهنگ نموده و به آنها پیوستگی و انسجام می بخشد.

ز) برنامه ریزی استراتژیک فراگیر بوده و برنامه ریزی عملیاتی سازمان را در بر می گیرد و به آنها جهت می بخشد]13[.

برنامه ریزی استراتژیک فرآیندی رسمی با مجموعه ای از فرآیندهاست که برای تعیین استراتژی های یک سازمان بکار گرفته می شود]19[.

برایسون بر اساس نظرات السون و ایدی برنامه ریزی استراتژیک را تلاشی منظم در جهت اتخاذ تصمیم ها و انجام اقدامات بنیادینی تعریف می کند که موجب آن اینکه یک سازمان چه می کند و چرا اموری انجام می دهد مشخص خواهد شد]6[.

فرمت ورد قابل ویرایش

تعداد صفحات: 66

فصل دوم مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتری

همراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متن

منابع فارسی کامل

منابع انگلیسی کامل