تعاریف ارائه شده از سرمایه فکري

مفهوم سرمایه فکري همیشه مبهم بوده و تعاریف مختلفی براي تفسیر این مفهوم مورد استفاده قرار گرفته است. بسیاري تمایل دارند از اصطلاحاتی مانند دارایی­ها، منابع یا محرك هاي عملکرد به جاي کلمه سرمایه استفاده کنند و آنها واژه فکري را با کلماتی مانند نامشهود، بر مبناي دانش یا غیر مالی جایگزین می کنند. بعضی از حرفه ها(حسابداري مالی و حرفه هاي قانونی) نیز تعاریف کاملا متفاوتی مانند دارایی­هاي ثابت غیر مالی  که موجودیت عینی و فیزیکی ندارند، ارائه کرده اند.تا به حال تعاريفي كه از IC ارائه گرديده ناسازگار بوده اند. در سالهاي اخير و بنابر ضرورت احساس شده، بسياري از افراد و گروهها تلاشهاي زيادي را براي ارائه تعريفي واحد از IC نموده اند (نظری^[1]، 2007). وجود تفاوت درتعاريف ارائه شده به سطوح تحليل متفاوت و ماهيت كيفي IC و بعد زماني كه محققان در نظر گرفته اند بر مي گردد. برخي از نويسندگان IC را در سطح فردي در نظر گرفته و آن را منحصر به دانش و مهارتهاي كاركنان دانسته اند. بعنوان مثال اولريخ^[2]سرمايه هاي فكري را تعهد x شايستگي دانسته است. بدين معني، نيروي كاري كه تعهد نداشته يا تعهد كمي داشته باشد IC كمتري خلق خواهد كرد ( ابیساکارا^[3]، 2008). در اين گونه تعاريف IC شركتها برابر با مقدار سرمايه موجود در كاركنان شركت محسوب مي شود . اما در ديدگاههاي ديگر اين سرمايه به صورت گروهي و جمعي ديده شده و آن را چيزي بيشتر از شايستگي هاي انحصاري كاركنان دانسته اند. بعنوان مثال روستوگي^[4](2002)، IC را به عنوان ظرفيت كلي شركت براي مواجه با با چالشها، بهره برداري از فرصتهاي پيش رو و در نهايت جستجو براي خلق ارزش معرفي كرده است. در اين ديدگاه IC نمايانگر دارايي هاي تنيده شده در تار و پود شركت مي باشد. در همين راستا رويكرد مشابهي توسط موريتسون^[5] (2002) و همكاران ارائه شد كه در آن IC بعنوان منبع گسترده دانشي سازمان كه در مجموع بستري براي شايستگي ها ايجاد كرده و سازمان را براي عمل كردن درست در محيط آماده مي سازد در نظر گرفته شد. با كاوش بيشتر در هر دو ديدگاه(فردي و جمعي)، متوجه مي شويم كه اين دو به دليل در نظر گرفتن بعدهاي زماني متفاوت نيز با يكديگر متقاوت مي شوند. گروهي از اين ديدگاهها IC را عمل و يا پتانسيلي دانسته اند كه مي تواند در آينده منجر به خلق ارزش بشود در حالي كه گروهي ديگر IC را نقطه ثقلي براي عملكرد حال شركت دانسته اند چرا كه معتقدند IC في نفسه داراي ارزش در دل خود است(بعبارت ديگر لزومي ندارد كه حتما به چيزي ارزشمندتبديل گردد) بعنوان مثال شاخيس^[6](2004)، IC را تحت عنوان درآمد بالقوه آينده شركت دانسته كه از تركيب سرمايه انساني و پتانسيل موجود در افراد سازمان ناشي مي شود. از سوي ديگر آن دسته از محققاني كه از رويكرد منبع گرايي شركت بعنوان يكي بنياد تئوريكي سود مي جويند، اين دارايي را بعنوان شكلي از سرمايه كه در زمان حال داراي ارزش مي باشد تعريف كرده اند. بعبارت ديگر آنها IC را بعنوان منبعي مي دانند كه خواه در سطح فردي و خواه در سطح جمعي، مي تواند يك منبع ارزشمند تقلي گردد. در اين تعريف، دانش و مهارتها به عنوان منابعي ارزشمند، ناياب و بي مانند تلقي خواهند شد.

 با توجه به آنچه گفته شد، تعاریف مختلفی درمورد سرمایه فکري گفته شده است که در ادامه به تعدادي از آنها اشاره می کنیم:

2-2-2-1- سرمایه فکري از دیدگاه استوارت

استوارت اعتقاد دارد، سرمایه فکري مجموعه اي از دانش، اطلاعات، دارایی­هاي فکري، تجربه، رقابت وسس یادگیري سازمانی است که می تواند براي ایجاد ثروت بکار گرفته شود. در واقع سرمایه فکري تمامی کارکنان، دانش سازمانی و تواناییهاي آن را براي ایجاد ارزش افزوده دربر می گیرد و باعث منافع رقابتیمستمر می شود(قلیچ لی و مشبکی، 1385).

2-2-2-2-  سرمایه فکري از دیدگاه بنتیس

بنتیس سرمایه فکري را به عنوان مجموعه اي از دارایی­هاي نامشهود(منابع، توانایی ها، رقابت) تعریف می کند که از عملکرد سازمانی و ایجاد ارزش بدست می آیند(بنتیس، 1998 به نقل از قلیچلی و مشبکی، 1385).

2-2-2-3-  سرمایه فکري از دیدگاه ادوینسون و مالون

« اطلاعات و دانش بکار برده شده براي کار کردن، جهت ایجاد ارزش » ادوینسون و مالون، سرمایه فکري را تعریف می کنند(واسیله، 2008 به نقل ازدستگیر و محمدي، 1388).

2-2-2-4 سرمایه فکري از دیدگاه بنتیس و هالند

بنتیس و هالند، در مقاله خود در سال 2002، سرمایه فکري را این طور تعریف می کنند : سرمایه فکري ذخیره اي از دانش را که در نقطه خاي از زمان در یک سازمان وجود دارد، نشان می دهد. در این تعریف ارتباط بین سرمایه فکري و یادگیري سازمانی مورد توجه قرار گرفته است(بنتیس و هالند، 2008 به نقل از دستگیر و محمدي، 1388).

2-2-2-5- سرمایه فکري از دیدگاه روس و همکاران

سرمایه فکري دارایی است که توانایی سازمان را براي ایجاد ثروت اندازه گیري می کند. این دارایی ماهیتی عینی و فیزیکی ندارد و یک دارایی نامشهود است که از طریق به کارگیري دارایی­هاي مرتبط با منابع انسانی، عملکرد سازمانی و روابط خارج از سازمان به دست آمده است. همه این ویژگی ها باعث ایجاد ارزش در درون سازمان می شود و این ارزش به دست آمده به دلیل اینکه یک پدیده کاملا داخلی است، قابلیت خریدو فروش ندارد(روس و همکاران، 2005 به نقل از محمدي و دستگیر، 1388).

همان طور که گفته شد از سرمایه فکري تعاریف فراوانی شده است که چند نمونه از آن ارائه شد. با بررسی هاي انجام شده بر روي تعاریف مختلف سرمایه فکري از سال 1987 تاکنون، برخ ی از آنها به صورت منتخب در جدول ذکر شده است. این تعاریف تجزیه و تحلیل شده و اجزاي آن شناسایی شده است.

فرمت ورد قابل ویرایش

تعداد صفحات: 68

فصل دوم مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتری

همراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متن

پیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلی

منابع فارسی کامل

منابع انگلیسی کامل