آرامش به جای استرس امتحان

تعداد صفحات : 15 صفحه

فرمت : word ( قابل ویرایش )

قسمتی از متن:

خردادماه را همه با نام امتحانات و دانش‌آموزان مي‌شناسند. ماهي كه كسب نتايج يك سال تلاش در عرصه تعليم و تربيت است و برخي از دانش‌آموزان همواره خرداد را با استرس امتحان و نتايج پاياني سال سپري مي‌كنند.

اضطراب و دلهره پيش از امتحان مسئله جديدي نيست و تقريبا نمي‌توان براي از بين بردن نگراني‌هاي قبل از امتحانات پايان سال راه حلي پيدا كرد اما مي‌توان با تدابير خاصي اين استرس را كم كرد. كارشناسان معتقدند كه مثلث والدين، دانش‌آموز و معلمان و مسئولان برگزاري امتحانات نقش موثري دارند كه هر يك بايد به خوبي نقش خود را ايفا كنند. پافشاري خانواده‌ها براي كسب نمره‌اي بيش از توان دانش‌آموزان تعادل ذهني آنها را به هم مي‌ريزد. محيط خانواده و مدرسه نبايد ارزش‌گذاري دانش‌آموز از طريق نمره را به دانش‌آموز القا كند. برخي از معلمان كسب نمره متوسط توسط دانش‌آموزي را كه با علاقه درس مي‌خواند بسيار ارزشمندتر از نمرات عالي دانش‌آموزي مي‌دانند كه از ترس توبيخ شدن در مدرسه و خانه تلاش كند. بايد فرهنگ ارجح بودن يادگيري بر كسب نمره در مدارس و خانواده‌ها نهادينه شود.

آمادگي جسمي دانش‌آموز براي شركت در جلسه امتحان به اندازه آمادگي روحي او اهميت دارد. گرسنگي، خوردن غذاهاي سنگين و حتي پوشيدن لباس‌هايي كه نتواند دانش‌آموز را در مقابل سرما يا گرماي محل امتحان حفظ كند نيز در كاهش توان تحليل علمي و به هم ريختن قواي ذهني و افزايش استرس او در جلسه امتحان موثر است.

استرس افراد به طور معمول داراي منشا مشخصي است اما اضطراب، منبع مشخصي ندارد و در موقعيت امتحان دانش‌آموزان عباراتي مانند «نمي‌دانم چرا دلم آشوب است»، «مي‌ترسم همه چيز يادم برود» و... را بر زبان مي‌آورند در نظام آموزشي حافظه مدار كشور ما دانش‌آموزان بر دانسته‌هاي خود تسلطي ندارند و اين در حالي است كه در بيشتر موارد امتحاني بر حفظيات آنان تاكيد مي‌شود و اين امر عدم تسلط آنان را به دنبال دارد.

بسياري از دانش‌آموزان منطق درست درس خواندن را نمي‌دانند و اين موضوع به يادگيري و تسلط نداشتن آنان دامن مي‌زند، بنابراين معلمان و والدين بايد در رفع عوامل استرس‌زا تلاش كنند. براي يادگيري و حضور مثبت در امتحان، دانش‌آموزان نبايد به اصطلاح شب امتحاني باشند بلكه بايد در طول سال درس خود را مطالعه و مرور نمايند و در شب امتحان تنها نگاهي گذرا به مطالب مهم داشته باشند.

اين در حالي است كه انجمن اوليا و مربيان در خصوص كاهش استرس شب‌هاي امتحان فرزندان خود شرح وظايف مستقيمي ندارند و در اين باره بايد از شيوه‌هاي غيرمستقيم استفاده كرد. مسافرت والدين و تنها گذاشتن دانش‌آموزان در موقع امتحانات آرامش آنها را بر هم مي‌ريزد، بنابراين خانواده‌ها بايد در اين زمان رفتار مهربانانه را جايگزين رفتارهاي خودخواهانه خود با فرزندانشان كنند. همچنين در شب‌هاي امتحان دانش‌آموزان را از شب‌نشيني‌ها و عادات گذشته كه در طول سال تحصيلي انجام مي‌دهند دور نمايند.

استفاده از رژيم غذايي مناسب در موقع برگزاري امتحانات و داشتن آرامش كافي براي دانش‌آموزان يكي از راه‌كارهاي مناسب براي كم كردن استرس خواهد بود و اميد كه اين روش‌ها باعث شود دانش‌آموزان با موفقيت امتحان خود را پشت سر بگذارند.

نقش خانواده ها در كاهش اضطراب امتحان

هر كس نگران است مبادا در نظر دیگران،بی خرد،ناتوان و سراسیمه جلوه كند. درجات كمی از « اضطراب » برای پیشبرد زندگی طبیعی است ولی مقدار زیاد آن مانع پیشرفت بوده و حتی توانایی انجام كار را از فرد مضطرب می گیرد.       

نشانه های جسمانی اضطراب عبارتند از : لرزش،عرق كردن دستها،عرق كردن بدن،افزایش ضربان قلب،كوتاهی تنفس،تنش عضلات . سرخ شدن یا گیج شدن،از دست دادن رشته افكار،ناراحتی گوارشی،صدای لرزان .

اضطراب امتحان هم یكی از انواع آن می باشد كه برای كاهش آن،اولیا،سیستم آموزش و پرورش و خود دانش آموزبا هماهنگی یكدیگر می توانند نقش موثری داشته باشند.

نقش خانواده ها

۱ ـ محیط خانواده و جو عاطفی حاكم بر آن باید دور از تنش های عاطفی و مشاجره باشد.

۲ ـ سعی شود در ایام امتحانات،رفت وآمد و میهمانی های خانوادگی تعطیل یا محدود گردد.

۳ ـ محیط فیزیكی آرام و بی سروصدا برای مطالعه دانش آموزان فراهم نمایید .

۴ ـ به استراحت و خواب دانش آموزان توجه كافی داشته باشید .

۵ ـ وظایف خانگی محوله به دانش آموزان را حذف یا كاهش دهید .

۶ ـ در هنگام امتحانات،دانش آموزان نیاز به حمایت عاطفی و اطمینان بخشی بیشتری دارند. لذا در این زمینه اقدام موثر داشته باشید.

۷ ـ ساعات تماشای برنامه های تلویزیون تا حد امكان كاهش یابد .

۸ ـ از ایجاد ترس و دلهره بی جا در بچه ها خودداری نمایید .

۹ ـ از توقعات بی جا و فشار بیش از حد برای مطالعه خودداری نمائید .

۱۰ ـ در صورتیكه فرزندتان از موفقیت در یكی از امتحانات رضایت خاطر نداشت،مورد حمایت قرار گیرد و از سرزنش نمودن او خودداری كنید.

۱۱ ـ از حبس كردن دانش آموز در اتاق برای مطالعه كردن خودداری شود و به دانش آموز اجازه استراحت و تفریح لازم نیز داده شود.

۱۲ ـ تغذیه دانش آموز مناسب و مقوی باشد .

۱۳ ـ انتظارات بالا و بیش از حد توانایی از فرزندان،می تواند در ایجاد اضطراب و شدت آن موثر باشد،پس انتظارات مذكور را تعدیل نمائید.

۱۴ ـ كمال گرایی بیش از حد والدین و وسواس شدید خانواده نسبت به نمرات بالا باعث ایجاد اضطراب در فرزندان می شود.

۱۵ ـ از مقایسه فرزندان با یكدیگر و با دیگران پرهیز كنید .

۱۶ ـ از تاكید بیش از حد بر درس خواندن اجتناب كنید .

۱۷ ـ ضمن اطمینان بخشی به دانش آموزان در آنان ایجاد انگیزه نموده و با ارائه پاداش و تقویتهای مطلوب آنها را تشویق به مطالعه نمائید.

نقش مدیران

۱ ـ برنامه امتحانی را چند هفته قبل از شروع امتحانات به دانش آموزان اعلام كنید.

۲ ـ فاصله بین جلسات امتحان را باتوجه به سختی یا آسانی دروس تنظیم نمائید.

۳ ـ پس از تهیه برنامه امتحانی تا آنجا كه ممكن است،تغییر جدیدی در برنامه ایجاد نكنید.

۴ ـ از برگزاری امتحانات با وقت بسیاركم اجتناب نمائید .

۵ ـ چند دقیقه قبل از شروع امتحان دانش آموزان به محل برگزاری امتحان بروند.

۶ ـ محل برگزاری امتحان دارای تهویه مناسب،نور كافی،دمای مناسب و صندلی مناسب باشد. در سالن یا نزدیكی آن،آب آشامیدنی در دسترس باشد.

۷ ـ در حد ممكن از نیمكت ها و یا صندلی های سالم در جلسه امتحان استفاده نمائید.

۸ ـ محل برگزاری امتحان،عاری از هرگونه عوامل مزاحم از قبیل سروصدا باشد.

۹ ـ با دانش آموزان به صورت اطمینان بخش و امیدواركننده در كلاس و جلسه امتحان برخورد كنید.

۱۰ ـ قبل از شروع جلسه فاصله افراد رعایت شده باشد تا در حین برگزاری جلسه نیازی به جابجایی و حركت نباشد.

۱۱ ـ در شروع جلسه آیاتی از كلام الله مجید قرائت شده و چند جمله دعای مناسب بیان گردد.

۱۲ ـ بعد از شروع جلسه امتحان دانش آموزان را جابجا نكنید .

۱۳ ـ در جلسه امتحان،دبیر مربوط به درس حتما حضور داشته باشد و با جملات اطمینان بخش دانش اموزان را آرام نماید.

۱۴ ـ مراقبین در حین برگزاری جلسات با یكدیگر صحبت نكنند .

۱۵ ـ سعی شود مراقبین بالای سر دانش آموزان زیاد توقف نكنند .

۱۶ ـ اگر مراقبین مشاهده كردند كه دانش آموز جواب را اشتباه نوشته،او را سرزنش نكنند.

۱۷ ـ از برخورد شدید با دانش آموزان خاطی اجتناب شود .

۱۸ ـ مراقبین با تبسم و بیان مطلبی نشاط انگیز،تنش های احتمالی دانش آموزان را كاهش دهند.

۱۹ ـ در ابتدای جلسه امتحان راهنمایی و توضیح كافی پیرامون آن آزمون داده شود ودر حین جلسه از توضیح اضافی كه موجب حواس پرتی آنان می شود اجتناب نمائید.

۲۰ ـ سوالات امتحانی،خوانا و از كیفیت بالا و مناسب برخوردار باشد .

۲۱ ـ با دانش آموزان در حین انجام امتحان گفتگو نشود .

۲۲ ـ در صورت نیاز،پیش نویس در اختیار دانش آموزان قرار داده شود .

نقش معلمین

۱ ـ جلسه امتحان دادگاه حسابرسی نیست و امتحان انتقام نیست .

۲ ـ قبل از اتمام كلاسها و شروع امتحانات به دانش آموزان اطمینان بدهید و آنها را از امتحان نترسانید.

۳ ـ به دانش اموزان بگویید كه سوالات از كتاب درسی آنهاست و آنها فقط با مطالعه كتابهای درسی خود به راحتی می توانند به سوالات پاسخ دهند.

۴ ـ قبل از امتحانات اصلی از امتحانات مستمر و خود آزمایی به منظور آشناكردن دانش آموزان با سوالات و نحوه امتحان استفاده گردد.

۵ ـ از ایجاد رقابت ناسالم در میان دانش آموزان اجتناب شود .

۶ ـ هدف امتحان باید ارزیابی دانسته های دانش آموزان باشد،نه ندانسته های آنان .

۷ ـ از انتظار و توقع بیش از حد در طرح سوالات امتحان اجتناب نمایید .

۸ ـ در طرح سئوال،اصول سنجش و اندازه گیری خصوصا سطح دشواری سوالات را رعایت نمائید.

۹ ـ در ارزشیابی میزان یادگیری دانش آموزان نباید فقط نمره امتحان را ملاك و معیار قرارداد و از دیگر شیوه های ارزشیابی نیز استفاده كنید و سعی نمایند. سوالات دشوار را در شماره های آخر قرار دهید.

نقش دانش آموزان

كنترل اضطراب قبل از امتحان و هنگام مطالعه :

۱ ـ اگر نسبت به درسی مطالعه بی میل هستید تسلیم بی میلی خود نشوید به مرور زمان به مطالعه و درس علاقه مندی شوید.

۲ ـ از همین حالا وقت خود را با برنامه امتحانی تنظیم كنید .

۳ ـ به جای اضطراب امتحان،كتابتان را به چند بخش تقسیم كنید و هر زمان روی بخشی از آن كار كنید،می بینید موفق شدن آنقدرها هم دور از دسترس نیست .

۴ ـ وقتی می بینید اضطراب مانع تمركز حواستان می شود و شدت آن به اندازه ای است كه مفهوم یك جمله را هم درك نمی كنید،خودتان را بیازمایید. كتاب را بسته و جمله را تكرار كنید. دوباره كتاب را باز كنید و مطلب را با صدای بلند بخوانید سپس كتاب را ببندید. این بار خواهید توانست مطلب فراگرفته را به خاطر بیاورید. تمرین و جدیت شما نیرویی عظیم تراز نیروی اضطراب است .

۵ ـ این جمله را با خود بگویید و آنرا تكرار كنید : « شروع هر كاری در ابتدا آنطور كه باید خوشایند نیست،وقتی كه پیشرفت كردم انگیزه بیشتری پیدا خواهم كرد. »

۶ ـ اگر در حین مطالعه نگرانید و حواستان پرت می شود،چند دقیقه استراحت به خود بدهید و حواستان را از رویاها و تخیلات به محیط اطراف خود پرت كنید و محیط اطراف را توصیف نمائید و پس از استراحت مجددا به مطالعه بپردازید. فقط مطالعه كنید. این ترفند شما را از حواس پرتی و خیالبافی در حین مطالعه نجات خواهد داد.

۷ ـ توجه داشته باشید كه یكی از عوامل موثر و جدی در اضطراب امتحان،انباشته شدن درسها برای شب امتحان است . ضمنا فراموش كنید شب امتحان زمان یادگیری درس نیست بلكه زمان مرور درس است .

۸ ـ اضطراب،نوعی احساس فریب انگیز است كه به شما القا می كند از پس هر كاری كه قرار است انجام دهید برنمی آیید. پس در شرایط اضطراب دست از تلاش و كوشش برندارید و به مطالعه درس امتحانی مشغول شوید و اجازه ندهید اضطراب،زمام شما را دردست بگیرد.

۹ ـ اگر اضطراب امتحان دارید،اولا : آن را بیان كنید . ثانیا : آن را یك اختلال جزئی قلمداد كنید و باور داشته باشید كه می توانید اضطراب امتحان را كنترل كنید.

۱۰ ـ شبهای امتحان به اندازه كافی استراحت كنید . غذای ساده صرف نموده و وسایل مورد نیاز را آماده نمایید.

۱۱ ـ همیشه و خصوصا در ایام امتحانات در حفظ سلامت خود كوشا باشید .

۱۲ ـ هیچگاه به خود نگویی اضطراب تمام هوش و حواسم را مختل می كند و از پس امتحان برنمی آیم . متوجه باشید كه اضطراب می تواند ایجاد نگرانی كند و كمی شما را برنجاند ولی نمی تواند شما را از هدفتان باز دارد.

۱۳ ـ آرامش روحی و روانی تاثیر زیادی در موفقیت شما دارد . لذا سعی كنید محیط آرام و به دور از تشنج و درگیری برای خود و خانواده و دوستان داشته باشید.

۱۴ ـ قبل از شروع امتحان سعی كنید از همدیگر سوال نكنید .

۱۵ ـ سعی كنید با لباس مناسب و تغذیه كافی سرجلسه حاضر شوید .

۱۶ ـ توجه داشته باشید كه شما توان ذهنی و هوش كافی جهت پاسخ به سوالات را دارید و می توانید از پس از امتحانات خود برآئید.

۱۷ ـ روی صندلی محل امتحان نشسته و چند نفس عمیق بكشید .

۱۸ ـ عضلات بدن خود را رها كنید و اكسیژن را به تمام بدنتان برسانید و به نفسهایتان توجه كنید.

۱۹ ـ از بیان جملات منفی بپرهیزید مانند : « من حتما قبول نمی شوم » و به خودگویی مثبت بپردازید و بگویید : من در امتحان موفق خواهم شد. »

۲۰ ـ انرژی خود را قبل از جلسه امتحان با بحثهای بی مورد در باره سوالات امتحانی از بین نبرید.

۲۱ ـ ابتدا به سوالات آسانتر پاسخ دهید سپس سوالات دیگر را بخوانید و پاسخ دهید.

۲۲ ـ در تحویل برگه امتحانی به مراقبین عجله نكنید و یك بار مرور كنید .