سنايي غزنوي

فرمت فایل : ورد- word

قابل ویرایش

تعداد صفحات :   6   صفحه

بخشی از متن :

زندگی نامه

ابوالمجد مجدودبن آدم سنايي غزنوي، شاعر و حكيم و عارف بزرگ قرن پنجم و اوايل قرن ششم در سال 467 در غزنه به دنيا آمد.

دوران كودكي و جواني او در غزنين گذشت و در همين شهر به تحصيل علوم و معارف زمانه پرداخت و در تمامي ميدان‌هاي معرفت عصر، از ادبيات عرب گرفته تا فقه و حديث و تفسير و طب و نجوم و حكمت و كلام به درجه والايي رسيد و اين مقام علمي او را از خلال يك‌يك آثار او مي‌توان به روشني دريافت. خاندان سنايي از خاندان‌هاي اصيل غزنه بودند و پدرش آدم، مرد با بهره از معرفت بود و به احتمال قوي، در تعليم و تربيت فرزندان رجال عصر، صاحب مقام و اعتبار.

سنايي در جواني، هنگامي كه هنوز پدرش زنده بود، يك چند به بلخ سفر كرد و اين مسافرت گويا براي پيدا كردن شغلي و ممر معيشتي بود. بعد از اين سفر، سنايي سفري ديگر به نواحي دورتر خراسان از جمله سرخس و نيشابور و هرات كرد و بيشترين اقامت او در سرخس بود. در اين شهر با محمدبن منصور سرخسي از صوفيان و علماي عصر كه خانقاه مشهوري در سرخس داشت، آشنا شد و يك چند مقيم آن خانقاه بود، معلوم نيست كه توجه سنايي به مشرب عرفان و صبغة عرفاني گرفتن شعر وي تا چه حد متأثر از محيط سرخس و اقامت در اين خانقاه بوده است. ظاهراً سال‌ها قبل از سفر به سرخس وي در شعر عرفاني سرودن پايگاه ممتازي به دست آورده بوده است.

سنايي پس از مدتي اقامت در سرخس و پس از گردش در هرات و نيشابور، در سال‌هاي پاياني عمر، دوباره به غزنين بازگرديد و به جمع‌آوري آن دسته از شعرهاي عرفاني و اخلاقي خويش كه در قالب مثنوي سروده شده بود، پرداخت و قصد داشت كه منظومه‌اي مركب از فصول متنوع در باب اخلاق و عرفان به نام « فخري‌نامه» يا « حديقه‌الحقيقه» فراهم سازد و آن را تقديم محضر بهرامشاه غزنوي ( 551 ـ 548) پادشاه عصر خويش كند كه اين پادشاه سلطاني فرهنگ ‌دوست و ادب شناس بود و در حق سنايي عقيدتي تمام داشت و بارها كوشيده بود او را به دربار خويش بكشاند و سنايي در بازگشت از سفرهاي خويش، ظاهراً، از پذيرفتن دعوتهاي پادشاه دوستانه سرباز زده بود و حتي پيشنهاد سلطان مبني بر ازدواج با خواهر وي نپذيرفته بود. هنوز كار جمع‌آوري و تنظيم ابواب و فصول « حديقه» به پايان نرسيده بود كه در شب يكشنبه يازدهم شعبان سال 529 هجري قمري در خانه­ی عايشه نيكو در محلة نوآباد غزنين زندگي را بدرود گفت.

خاكجاي سنايي در غزنه، از همان روزگار درگذشت او تا عصر ما، همواره زيارتگاه اهل ذوق عرفان بوده است.

آثار سنايي

سنايي علاوه بر ديوان قصايد و غزليات و رباعيات و مقطعات، كه شامل حدود چهارهزار بيت است، چند اثر منظوم ديگر دارد كه عبارتند از:

1- حديقه‌الحقيقه، يا الاهي نامه يا فخري نامه: از مهمترين مثنوي‌هاي سنايي است كه در ايجاد منظومه‌هايي از قبيل « تحفه العراقين» خاقاني و «مخزن‌الاسرار» نظامي اثر مستقيم داشته است. تعداد ابيات حديقه در نسخه‌هاي مختلف متفاوت است از حدود پنج‌هزار بيت تا حدود دوازده هزار بيت.

2- سيرالعباد الي المعاد: منظومه‌اي است رمزي و عرفاني كه در آن نوعي سفر به عالم روحانيات بيان شده و متجاوز از هفتصد بيت است.

3-كارنامه بلخ يا مطايبه نامه: منظومه كوتاهي است در حدود پانصد بيت كه سنايي به هنگام اقامت در بلخ سروده و در آن به گوشه‌هايي از زندگي خويش و پدرش و بعضي از معاصرانش پرداخته است.

4- تحريمه‌القلم: مثنوي كوتاهي است در حدود صد بيت كه خطاب به قلم سروده و سپس وارد بعضي از مسائل عرفاني مي‌شود.

5- مكاتيب سنايي: مجموعه‌اي است از آثار منثور سنايي.

اما مثنوي‌هاي، طريق‌التحقيق، عقلنامه، عشقنامه و سنايي‌آباد و ... كه منسوب به سنايي پنداشته مي‌شد، امروزه مشخص شده است كه نمي‌تواند از آثار سنايي باشد.