تحقیق آشنایی با تاریخچه غزل فارسی و غزل سرایان مشهور

فرمت فایل : ورد- word

قابل ویرایش

تعداد صفحات :   9   صفحه

بخشی از متن :

غزلیات فارسی و تاریخچه غزل

تاریخچه غزل به اوایل قرن ششم بازمی گردد که قصیده از رونق افتاد و غزل جای آن را گرفت . موضوع اصلی غزل بیان عواطف و احساسات، ذکر زیبایی و کمال معشوق و شکوه از روزگار است.

غزل

غزل در لغت به معنای عشق بازی و سخن گفتن با زنان است و در اصطلاح، غزل قالبی از شعر فارسی است. در غزل مصراع نخست با مصراع های زوج غزل هم قافیه است. شعر غزل معمولاً بین 5 تا 14 بیت دارد و ابیات غزل فارسی از لحاظ مضمون دارای استقلال اند. در آخرین بیت غزل شاعر نام شعری یا تخلص خود را می آورد.

شعر غزل

غزل" در لغت به معنی "حدیث عاشقی" است. در قرن ششم که قصیده در حال زوال بود "غزل" پا گرفت و در قرن هفتم "غزل"رسماً قصیده را عقب راند و به اوج رسید.

در قصیده موضوع اصلی آن است که در آخر شعر "مدح" کسی گفته شود و در واقع منظور اصلی "ممدوح" است اما در غزل "معشوق" مهم است و در آخر شعر غزل شاعر اسم خود را می آورد و با معشوق سخن می گوید و راز و نیاز می کند. این "معشوق" گاهی زمینی است اما پست و بازاری نیست و گاهی آسمانی است و عرفانی.

تاریخچه غزل

غزل، یکی از قدیمی ترین قالب های شعر فارسی است که شاید اگر در ادبیات جهان دنبالش بگردیم شکل هایی نزدیک به همین قالبی که در زبان فارسی وجود دارد را بتوانیم بیابیم.

وقتی انواع ادبی را تقسیم می کنند، یکی از گونه های ادبیات که نوع اصلی نیز محسوب می شود، تغزل است؛ که باید خود را در قالبی نشان داده، محملی برای ارائه خود داشته باشد که ادبیات فارسی این را به عهده شعر نهاده است. یعنی هنر کلامی که تغزل را حمل می کند، شعر است غزل چون توانسته است تغزل را با خود حمل کند، پیشینه ی بسیار دوری دارد؛ حتی در مراجعه به اوایل شکل گیری شعر فارسی نیز با غزل مواجه می شویم.

درواقع، بعد از سروده های شهید بلخی، شعر غزل وارد ادبیات ایران می شود. با تقسیم بندی های دوران شعر فارسی، دقیقاً همراه با شکل ویژه‌ای که حکومت بر رعایای خود داشت، غزل فارسی هم شیوه خاصی را برای خودش در نظر گرفته است، وقتی می شود راحت و بدون پرده پوشی صحبت کرد، می بینیم که غزل فارسی از عناصری استفاده می کند که عناصری با نظایر بیرونی هستند که این امر در اشعار شاعرانی مانند فرخی، انوری و … که متعلق به سبک خراسانی هستند، مشاهده می شود.

 بعد از حمله مغول که نمی شد خیلی از حرف ها را بیان کرد، غزل فارسی این وظیفه شاعران را به عهده می گیرد و هنگام سخن گفتن از شاهد، می و سرو، جای یک کاراکتر ساده در شعر، سعی به تبدیل کردن نماد دارد که بتواند معانی مختلفی را با خود حمل کنند. این امر در سبک عراقی بیشتر دیده می شود.

 در سیر سیاسی و حالات اجتماعی ایران می بینیم که هر قدر حکومت ها خردتر می شوند، از همه آموزه ها در کنار هم استفاده می‌شود. به عنوان مثال در دوره ای، شاعرانی که قبلاً در حکومت های وقت جایگاه مشخصی داشتند و آن جایگاه را در حکومت های بعدی از دست می دهند، در کشورهای همسایه استقبال می شوند و شاعران سبک هندی به مضمون پردازی در ابیات شعر غزل می‌پردازند که افراط بیش از حد باعث می شود این شیوه کارکرد جذاب خود را از دست بدهد.

بعد از این دوره، شاعران در دوره قاجار به طرزهای سابق غزل بازگشت می کنند که این امر تا دوران مشروطه و آشنا شدن قاطبه روشنفکران ایرانی با ادبیات فرنگی یا اروپایی و پیدایش شعری که نیما آن را تثبیت کرد، ادامه داشت.

 در این دوره نگاه جدیدی به شعر تزریق و پنجره جدیدی به شعر باز می شود و غزل جزو معدود قالب هایی است که خود را تثبیت کرده، بعد از نیما سعی می کند از این تحولی که اتفاق افتاده است، تأثیر گرفته، شکل دیگری بیابد و سعی می کند اجتماعی شود.

غزل سرایان بلند آوازه

از جملۀ غزل سرایان بلندآوازه در ادبیات عرفانی کهن می توان سعدی، مولوی، حافظ، عراقی، و خواجوی کرمانی را نام برد.