مبانی نظری بهزیستی اجتماعی

یكی از اركان سلامت همگانی جامعه بهزیستی اجتماعی^[1] است كه در كنار ابعاد روانی و جسمی افراد به ارزیابی فعایت­های اجتماعی شهروندان جامعه می­پردازد. بر این اساس بهزیستی اجتماعی یعنی: 1- اعمال افراد همراه با  تطبیق كامل که در این وضعیت افراد در شرایط هماهنگی و تعادل کامل با جامعه به سر می برند. 2- این واژه بیشتر به دنبال سازگاری، موافقت و همراهی است. به این معنا كه وجود بهزیستی اجتماعی در جامعه حالت توازن را برقرار می كند و شهروندان را برای حفظ نظم و امنیت اجتماعی پایدار ترغیب و تشویق می نماید. 3- در این نوع توازن و جود یكسری از شبكه­های اجتماعی فرد با آنان احساس راحتی می­كند و می­تواند از عهده مسئولیت­های اجتماعی خود در جامعه بر آید مورد نظر می باشد (هزارجریبی، 1391).

بلوك و برسلو^[2] برای اولین بار در سال 1972 در پژوهشی به مفهوم بهزیستی اجتماعی پرداختند. آنها مفهوم بهزیستی اجتماعی را با "درجه عملكرد اعضاء جامعه" مترادف كرده و شاخص بهزیستی اجتماعی را ساختند. آنها تلاش كردند تا با طرح پرسش های گوناگون در ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی سلامت فردی، به میزان فعالیت و عملكرد فرد در جامعه برسند. این مفهوم را چند سال بعد " دونالد^[3]" و همكارانش در سال 1978 مطرح كردند و استدلال آنها این بود كه سلامت امری فراتر از گزارش علایم بیماری، میزان بیماری­ها و قابلیت­های كاركردی افراد است. بر اساس برداشت آنان بهزیستی اجتماعی در حقیقت هم بخشی از اركان وضع سلامت محسوب می­شود و هم می­تواند تابعی از آن باشد. سنجش محتوای بهزیستی اجتماعی از ابتدا از طریق تمركز بر "فرد" و در رابطه با تعاملات فردی^[4] (مثلاً ملاقات با دوستان) و مشاركت اجتماعی^[5] (مانند عضویت در گروه ها) مورد سنجش قرار گرفت و در اندازه گیری آنان اركان عینی (مثلاً تعداد دوستان) و ذهنی ( مانند كیفیت روابط دوستانه) هر دو تعریف منظور شده بود (کالاگان، 2008). بهزیستی اجتماعی از سال­های 1995 به بعد علاوه بر نگرش كلی و عامی كه بر كیفیت سلامت در میان تمام افراد دارد، در كشورهای صنعتی گرایش خاصی در دو بعد سلامت روانی و بهزیستی اجتماعی آغاز كرده است» (جین، 1384). مفهوم  بهزیستی اجتماعی و عاطفی در زمینه­های گسترده تری مانند؛ اهمیت تعلق به زمین، فرهنگ، معنویت،        اصل و نسب، خانواده و جامعه، و چگونگی تاثیر متقابل آنها بر افراد را شامل می­شود (کلیلند، 2007).