مسئولیت بیمه در قبال شروط غیرمنصفانه

تعداد صفحات : 39 با فرمت ورد و قابل ویرایش 

چکیده

امروزه به دلیل تبدیل بیمه به یک صنعت عظیم، شرکتهای بیمه در پی کسب سود بیشتر بوده و تنظیم قراردادهای بیمه بوسیله آنها منجر به عدم رعایت حقوق بیمه گذاران شده است، تاجایی که شرکتهای بیمه گر، با درج شروط غیرمنصفانه در قراردادهای بیمه به دنبال تنظیم قراردادهای می باشند که دارای امتیازات ویژه و سود بیشتری باشند. برای جلوگیری از این شروط و رعایت عدالت و انصاف در حق بیمه گذاران، حقوقدانان، راه مقابله با بی عدالتی ، از جمله مسئولیت های پیش قراردادی بیمه گر را در تعهد ایشان به عدم درج شروطی غیرمنصفانه می دانند. با استناد به اصل عدالت در حقوق ایران، می توان این تعهد را برای طرفین در تمام قراردادها برشمرد. اصل عدالت و انصاف راهگشای بسیاری از معضلات قضایی خواهد بود. در برخی آرای دادگاهها گرایش به انصاف دیده می شود. در این تحقیق تلاش می نماییم ضمن بررسی مفهوم شروط غیرمنصفانه و مصادیق آن در قراردادهای بیمه ، با  استناد به برخی قوانین، راه های پیشگیری و ابطال چنین شروطی را ارائه نماییم.

 

مقدمه                                                                                                                                                   شروط ­غیر منصفانه و مسئولیت‌های مدنی در قبال آن، از مباحث مهم در عرصه صنعت بیمه است. شایع ترین مصادیق شروط غیر منصفانه در قرارداهای استاندارد و قراردادهای الحاقی دیده می شود. علیرغم احساس ضرورت در حقوق ایران قوانین خاص برای مقابله با شروط غیر منصفانه وضع نشده است. از مرتبط ترین مباحث حقوق ایران و حتی حقوق نوشته با شرط غیر منصفانه، مباحث راجع به شرط رفع و با کاهش مسئولیت می باشد. هم چنین در قواعد عمومی قراردادها و در مباحثی همچون رضا و جهت معامله می‌توان به مبانی مقابله با شرط غیر منصفانه دست یافت. تنظیم قراردادهای بیمه به وسیلۀ شرکت‌های بیمه منجر به عدم رعایت حقوق بیمه‌گذاران شده است، به این معنا که بیمه‌گران با درج شروط غیرمنصفانه در قراردادهای بیمه در پی تنظیم قراردادی هستند که امتیازات ویژه‌ای را برای خود کسب کنند. در مبارزه باچنین شروطی، حقوقدانان به عنوان مبارزان اصلی با بی عدالتی از جمله مسئولیت‌های پیش قراردادی بیمه‌گر را تعهد به عدم درج شروط غیرمنصفانه می‌دانند. قانون بیمه و لایحۀ بیمۀ تجاری در این زمینه ساکت است. به نظر می رسد اطلاع رسانی در خصوص شروط استاندارد، در راستای حمایت حداکثری از بیمه گذار است تا وی با اطلاع از جدید ترین شروط در صورت تمایل با بیمه گر توافقات جدیدی بر مبنای شروط مذکور انجام دهد و تمامی بیمه گذاران در یک شاخه از بیمه دارای شرایط و حقوق و تکالیف مشابهی باشند. چنین وظیفه ای در مقررات نظام حقوقی ایران صراحتا پیش بینی نشده است. گرچه غالبا شرایط عمومی قراردادهای بیمه توسط شورای عالی بیمه تنظیم می شود و دارای وحدت است اما در مورد شروطی که بیمه گر خود به صورت ابتکاری برای سایر بیمه گذاران ارائه می دهد و بیمه گذاران قبلی از آن بی اطلاع هستند، پیش بینی وظیفه اطلاع رسانی توسط بیمه گر، می‌تواند مفید واقع گردد.در نظام حقوقی ایران، وظیفه تدار کی اسناد پیش قراردادی به صراحت برای بیمه گر تعیین نشده است اما رویۀ غالب آن است که به جهت تخصص و اطلاعات بیشتر، بیمه گر به تهیه پیش نویس قرارداد بیمه و سایر مدارک مرتبط می پردازد. البته این امر ممکن است گاهی موجبات سوء استفاده بیمه گر را فراهم آورد و در نظام حقوقی ایران مقرره ای برای جلوگیری از سو استفاده احتمالی بیمه گر وجود ندارد. برای روشن شدن موضوع این تحقیق به دنبال بررسی مسئولیت مدنی در قبال  شروط غیر منصفانه در قرارداد های بیمه ایدر حقوق ایران است و تلاش خواهد کرد راهکارهای لازم را برای رفع این معضل ارائه و پیشنهاد نماید.

 

واژگان کلیدی: مسئولیت مدنی، بیمه، شروط غیرمنصفانه، قراردادهای بیمه.