دانلود مقاله تاریخ شهرنشینی ایران

تعداد صفحات : 91  با فرمت ورد و قابل ویرایش

قسمتی از متن :

ضرورت و لزوم مطالعه تاریخ:

شناخت ما از هر پدیده ای به درجه شناخت ما از فرآیند تاریخی آن پدیده بستگی دارد.

ادراك درست از شرایط عام که شامل دریافت اوضاع و احوال كلی (مكان و زمان) ویژگیهای اقتصادی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی امكانات و محدودیتها است  و شرایط خاص پدیده مشتمل بر ویژگیهای خود پدیده آنچنانكه هست می گردد.

شرایط عام شامل شناخت چرایی وضع موجود است که به  تخمین دگرگونیهای بعدی و پیش بینی تحولات آینده منجرمی شود.

شناخت شهر ایرانی «شار»

عوامل تعیین كننده وضعیت شهر مشتمل بر سه دسته زیرند:

1. مسایل جهان بینی: که شامل  نوع نگرش به جهان، دین و مذهب، مسلك، فرق متفاوت اجتماعی است چرا که شهر تبلور كالبدی جامعه ای است كه در آن می زید.
2. عامل اقتصادی: شامل مباحثی چون تعریف مادی جهان ،نحوه تولید و توزیع ثروت ومصرف است.همچنین  پدیده غارت – دفاع که گویای تاثیرات جدی مسایل اقتصادی بر سرنوشت و حیات شهرهای ما بوده است .
3. عامل محیط یا اقلیم و ویژگیهای زیست محیطی : که در حیات شهرهاونقشی که عناصر طبیعی برتعیین موقعیت شهرهادر تمدنهای نخستین داشته است .

تقسیم بندی دوره های مختلف شهرسازی در ایران

بر اساس تقسیم بندی بعمل آمده (در کتاب از شار تا شهر)،دوره های شهرسازی در ایران به سه دسته كلی زیر قابل تقسیم اند:

1-     شهرنشینی، شهرگرایی و شهرسازی قبل از اسلام (از قرن 9 قبل از میلادتاقرن 7 میلادی) تا ظهور اسلام از شروع تمدن شهری ایرانی

2-     شهرنشینی، شهرگرایی و شهرسازی بعد از اسلام, استقرار اولین حكومتهای مستقل داخلی در ایران از قرن 7 میلادی تا 1200 هجری قمری( 1165 هجری شمسی -1876 میلادی )از آغاز اسلام تا شروع سلسله قاجاریه

3-     شهرنشینی، شهرگرایی و شهرسازی در دوران معاصر (1200 ه.ق تا 1357 ه.ش – 1979 م) از اول حكومت قاجار تا انقلاب اسلامی

گفتنی است سبكها، شیوه ها و الگوهای بوجود آمده با توجه به سرزمین منشاء پیدایش است. این تقسیمات از مفاهیم سرزمینی پیروی می كنندو از تقسیم بندی های حكومتی و دولتی مرسوم تبعیت نمی كند.

در یك تقسیم بندی ریزترهر یک ازبخشهای سه گانه فوق قابل تفکیک به شرح ذیل است:

1. سیر تحول شهرنشینی ، شهرگرایی و شهر سازی قبل از اسلام (تولد و شكل گیری شار)شامل:

1-1.          ساخت و بافت شاراز قرن نهم قبل از میلاد تا قرن چهارم ق.م (سبك پارسی) نشأت گرفته از تمدن بین النهرین، دوره های ماد و هخامنشی تاحمله اسكندر

1-2.          ساخت و بافت شار در قرن سوم ق.م.تلفیق شار پارسی با دولت شهرهای یونانی (سبک پارسی هلنی) دوره حکومت سلوكی

1-3.          ساخت و بافت شار از اواخر قرن سوم ق.م تا هفتم میلادی(یك هجری) ابداع مجدد مفهوم شار (سبك پارتی)دوره حکومتهای اشكانی و ساسانی

2. سیر تحول شهرنشینی ،شهرگرایی و شهرسازی ودگرگونی مفاهیم بعد از اسلام

2-1. شهر از قرن یكم ه.ق تا قرن 4 ه.ق (11-7 م). دگرگونی مفهوم جدید شار (سبك خراسان) تجدید حیات علمی و ادبی در قرن چهارم تا ظهور دیلمان

2-2. ساخت و بافت شار قرن چهارم ه.ق تا قرن هفتم ه.ق (11 – 14م) .اوج تجدید حیات علمی (سبك رازی)دوره غزنوی، سلجوقی ،خوارزمشاهی

2-3. ساخت و بافت شار از قرن (11-7 ه.ق) (17-14 م) حضیض در آغاز با حمله مغول و احیای سبك آذری در دوره های ایلخانیان- اتابكان – تركمانان – گوركانیان

2-4. ساخت و بافت شار از قرن (اول 13-11 ه.ق: (18-17 م) (مكتب اصفهان) كه خود دارای اوج و حضیض بوده است.

3. سیر تحول شهرنشینی و شهرسازی در دوران معاصر

باز ابداع مفهوم شار تولد مفهوم شهر، قلب مفهوم شار

3-1. پیدایش مفهوم شهر: سبك هندی، سبك تهران از اواسط حكومت قاجار تاكودتای 1299 ه.ش

3-2. شهرسازی در مفهوم جدید از1300تا 1320 ه.ش (1945 – 1920 م)

شكل گیری الگوی تهران متأثر از سبك بین الملل از سوی جنبش نوگرایی جهانی انعكاس الگوی تهران

4-3. شهرسازی از سال 1320 – 1357 ه.ش (1979 – 1941 م)

اشاعه الگوی تهران در شهرسازی و معماری، پیدایش نخستین طرحهای برنامه ریزی شده و دگرگونی در شكل شهر