بررسی تاثیر ارزش‏های دینی و اخلاقی بر روی بر رفتار شهروند سازمانی

تعداد صفحات :20 و قابل ویرایش

چکیده

در منابع پژوهش‏های فراوانی در خصوص رفتار شهروند سازماني و عوامل تاثیرگذار بر آن موجود است اما تاکنون پژوهشی در مورد تاثیر ارزش‏های دینی و اخلاقی بر روی رفتار شهروند سازمانی صورت نگرفته است لذا در این مقاله به بررسي این تاثیر پرداخته شده است. ابتدا 9 ارزش دینی و اخلاقی جهت بررسی مشخص شد. پس از طراحی پرسشنامه و تایید روایی آن و بدست آوردن پایایی آن داده‏های مورد نظر از جامعه هدف که شامل: کلیه پرسنل آموزشگاه نظامی جوالائمه (ع)، کارکنان شهرداری منطقه 3 تهران بزرگ، کارکنان شرکت برق منطقه‏ایی منطقه 1 تهران بزرگ و کارگران شرکتی خصوصی جمع آوری شد. نتایج نشان داد عامل عدالت و انصاف بر روی وجدان کاری، حالات روحی و اخلاق نیکو بر روی آداب اجتماعی و حالات روحی بر روی نوع‏دوستی بیشترین تاثیر را داشتند.

مقدمه:

در همکاري داوطلبانه افراد سعي، کوشش، انرژي و بصيرت خود را براي شکوفايي توانايي‏هاي خود به نفع سازمان ابراز مي‏کنند. رفتار شهروندي سازماني يک تفکر و ايده است و آن مشتمل بر رفتارهاي متنوع کارکنان نظير، پذيرش و به عهده گرفتن مسووليت هاي اضافي، پيروي از قوانين و رويه‏هاي سازمان، حفظ و توسعه نگرش مثبت، شکيبايي و تحمل نارضايتي و مشکلات در کار است (غلامحسيني و همکاران، 1389). مفهوم رفتار شهروندی سازمانی به صورت مجموعه ای از رفتارهای داوطلبانه و اختیاری که بخشی از وظایف رسمی فرد نیستند، اما با این وجود توسط وی انجام و باعث بهبود مؤثر وظایف و نقشهای سازمان می شوند، تعریف می‏شود (مستبصری و نجابی ،1387). رفتار شهروندی سازمانی اولین بار توسط باتمان و ارگان ارائه شد. ارگان رفتار شهروندی کارکنان را به عنوان اقدامات مثبت، فردی، داوطلبانه و فراتر از الزامات سازمانی جهت بهبود بهره‏وری و ارتقای اثربخشی تعریف کرده است. تعریف ارگان بر سه ویژگی اصلی رفتار شهروندی تأکید دارد: رفتار داوطلبانه، جنبه سازمانی مزایای این رفتار، ماهیت چند بعدی رفتار شهروندی سازمانی (کوهن و کول، ۲۰۰۴). ارگان پنج بعد را برای رفتار شهروندی سازمانی در نظر گرفته است که شامل جوانمردي، نوعدوستي، آداب اجتماعي، وجدان کاري و نزاکت می شود (اپل‏بام و همکاران، ۲۰۰۴). در یک فراتحلیل از تحقیقات مربوط به 15 سال اخیر در این زمینه، میزان تأثیر گذاری تعدادی از متغیرها بر ابعاد مختلف رفتار شهروندی سازمانی ترسیم شدند. متغیرهایی که با رفتار شهروندی سازمانی رابطه همساز داشتند، متغیرهای مرتبط با شغل نظیر رضایت مندی شغلی، یکنواختی شغلی و باز خود شغلی (پادساکوف و همکاران، 2015). ارزشهاي ديني، به ارزشهايي گفته مي شود كه معنويت را وارد حيات بشر مي‏سازند و داراي تقدّس‏اند و از طرف دیگر ارزشهايي كه صورت دستوري دارند و رفتار و انديشه را در جهتي خاص سوق مي دهند ارزشهای اخلاقی هستند (جرج، 1996). ارزش‏های دینی و اخلاقی به معناي زمينه سازي براي شكوفايي استعدادهاي انسان مبتني برآموزه هاي دينی هستند (قهرمانی فرد و قهرمانی فرد،1389). در زمینه رفتار شهروندی سازمانی تحقیقات فراوانی در منابع مشاهده می‏شود، مانند: کیم در سال 2006 تحقیقی بر روی کارکنان دولت کره انجام داد و رابطه‏ایی بین رضایت شغلی و رفتار شهروندی پیدا نکرد. گونزالزو و گارانزو در سال 2005 در پژوهشی بر روی 149 پرسنل هتل در چین دریافتند رابطه‏ی مثبتی بین رضایت شغلی و رفتار شهروندی وجود دارد. همچنین وانکسیان و ویوو در سال 2007 دریافتند رابطه ایی بین پست سازمانی، سن و جنسیت با رفتار شهروندی وجود دارد. همچنین لي پين و جانسون (2002)، ويگودا و همکاران (2007) و قلی‏پور و همکاران (2007) تحقیقات جامعی بر روی مدیریت رفتار شهروندی داشته‏اند. با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه رفتار شهروند سازمانی و همچنین اهمیت و نقش مفهوم ارزش‏های دینی و اخلاقی در سازمان‏ها و زندگی مردم، نبود هیچ تحقیقی در خصوص تاثیر ارزش‏های دینی و اخلاقی بر رفتار شهروند سازمانی در سطح کارکنان نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نزاجا) انجام پژوهشی در این زمینه بسیار ضروری است. در این راستا این مطالعه با هدف بررسی تاثیر ارزش‏های دینی و اخلاقی موثر در محیط کار بر رابطه رفتار شهروندی سازمانی چهار اداره منتخب انجام شده است.