چکیده

تعلیم و تربیت در دنیای کنونی، خواه ناخواه متأثر از دگرگونی های پرشتابی است که در دانش تجربی نو، سبک زندگی، تغییر نگرش ها و پیشرفت های فناوری بوجود آمده است. در چنین موقعیتی بدیهی است نظام تعلیم و تربیت کشور ما که؛ مترصد حفظ استقلال، هویت دینی و ملی است و بر اندیشه ها و آرمانها و مبانی تربیت اسلامی و ملی تأکید دارد با تهدیدها و چالش هایی مواجه باشد. تمام سعی نظام آموزش و پرورش در جمهوری اسلامی بر آن است که تربیت دانش آموزان ماهیتی دینی داشته باشد اما گاهی این تلاش با دشواری ها روبروست که البته این موضوع در استان ها و شهرستان های مختلف متغیر است. این مقاله سعی دارد به بررسی بخشی از موانع، دشواری ها و چالش های پیش روی معاونین و مربیان تربیتی به عنوان «سربازان انقلاب» در دستگاه آموزش و پرورش بپردازد.

یکی از برنامه های مهمی که در راستای تربیت و امور تربیتی می بایست سرلوحه کار قرار گیرد، تدوین سند راهبردی معاونت پرورشی و تربیت بدنی است که علاوه بر چارچوب کاری و ماموریت ها، جداول عملکردی معاونت برای یک دوره مشخص تدوین و برای اجرا آماد می شود، بطوری که انتظار می رود که شاخص های آن، مبنای ارزیابی های کمی قرار گرفته، دنبال و پیاده گردد. می بایست که این سند در مراجع کلان، مورد ارزیابی قرار گرفته و مصوب شود تا در تغییرات مدیریتی، دچار ناپایداری های برنامه ای نباشیم.

امور تربیتی در سه دهه گذشته در انجام رسالت و کارکردهای خود، از هیچ کوششی فروگذار نکرده و تلاش گسترده ای در جهت رفع کاستی ها و پرورش مذهبی و انقلابی دانش آموزان به انجام رسانده است.

این نهاد با بیش از ۳۰ سال تلاش از لحاظ مأموریت و ساختار تشکیلاتی همواره مورد نقد و نظر بوده و دائماً این دغدغه وجود داشته که ، راهکارها و راهبردهای مناسب تری برای تحقق رسالت های تربیتی نظام آموزش و پرورش جستجو شود.

در این سال ها رویکردهای مختلفی در راستای تحقق رسالت ها و مأموریت های تربیتی و تشکیلات ساختاری آن ارائه شده است، که می توان از حذف «امور تربیتی» و پس از آن «احیاء معاونت پرورشی» را در این جهت دانست.در حال حاضر هر چند فعالیت های امور تربیتی استمرار این فعالیت ها‌ست و تقویت نیز شده اما بررسی و شناخت وضع موجود نشانگر این است که در انجام مأموریت ها و برنامه های جاری یک سری موانع و ضعف ها در پیش رو وجود دارد که باید مورد مداقه و راهکارهای برون رفت از آن مورد کنکاش قرار گرفته و راهبردها ارائه شوند.

در مقاله حاضر ابتدا  به تحلیل ساختار امور تربیتی و ارائه الگوی مطلوب بر اساس سند تحول بنیادین و تبیین چشم انداز امور تربیتی می پردازیم و سپس به نقد و تبیین برنامه ها و فعالیت های معاونت پرورشی فرهنگی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و بررسی نقش تشکل های غیر رسمی دانش آموزان در تربیت دانش آموزان می پردازیم.در نهایت نقش مشارکت معلمان در فعالیت های پرورشی آموزشگاه  را مورد بررسی قرار می دهیم.

کلیدواژه : امور تربیتی،معاون پرورشی،مدرسه،سند تحول بنیادین،تشکل غیر رسمی