چکیده :

صائب تبریزی در دیوان خود از صنعت ادبی نظیر استعاره، تشبیه، کنایه، مبالغه و ایهام استفاده نموده است. این مسله زیبایی شعر صایب را دو چندان نموده است. هدف از این تحقیق کاربرد صنعت ادبی از دیدگاه زیبایی شناسی در شعر صائب می باشد.  تحقیق حاضر از نوع پژوهش های توصیفی – تحلیلی است. ابزار گرداوری اطلاعات  فیش برداری می باشد. محقق با مطالعه کتب ، رساله ها و نیز مقالات و نشریات علمی و معتبر سعی در گرداوری اطلاعات داشته است. این پایان نامه در 5 فصل به نگارش در امده است. در فصل اول به کلیات تحقیق اشاره شده است. در فصل دوم به  طور مختصر به زندگی نامه صایب تبریزی پرداخته شده است. فصل سوم این رساله به موضوع صنعت تشبیه و زیبایی شناسی شعر صائب اختصاص دارد. در فصل چهارم به موضوع استعاره در میان غزلیات صایب پرداخته شده است. در فصل پنجم نیز به آرایه های  ادبی در شعر صایب پرداخته شده است. در انتهای رساله نیز جمع بندی و نتیجه گیری ذکر شده است.

کلیدواژه ها: صایب تبریزی ، آرایه ادبی ، تشبیه ،استعاره

Abstract:

Saeb Tabrizi Court of literary industry, such as metaphor, simile, metaphor, hyperbole, and opacity is used. This issue has double Saeb beautiful poem. This study investigates the use of literary industry Saeb poetry is an aesthetic perspective. This study is a descriptive - analytic study. Information is collected Tools Plug shoot. Achieved by studying books, treatises and articles in prestigious scientific journals and has been trying to gathering information. The thesis is written in five chapters. The first chapter is an overview of the research. The second chapter briefly discusses biography Saeb Tabrizi. The third chapter of this thesis is devoted to the subject Saeb simile poetry and aesthetics. In the fourth chapter discusses the issue of metaphors in the lyrics Sabean. The chapter also discusses Saeb array of literary poetry. Summary and conclusions of the thesis are listed.

Keywords: Saeb Tabrizi, an array of literary, simile, metaphor

تقدیر و تشکر

حمد و ستایش بر پروردگار یکتا باد          که مرا شوق یادگیری وتحصیل علم داد

حمد وسپاس پروردگار یکتا را که ثمره بی همتای آفرینش را هستی بخشید واو رااز نعمتهای بی شمارخویش بهره مند ساخت. توانایی که آسمان نیلگون را برافراشت و صورت خوب و سیرت زیبا آفرید و انسان را به تکاپو و کاوش در کهکشان بی انتهای علم برانگیخت تا رشد و بالندگی اندیشه او ممکن گردد. ایزد دانا و توانا عجز و ناتوانی او را چه نیکو دریافت و این بار نیز بنده نوازی کرده و در این مسیر پر فراز و نشیب، اما شیرین و معنی دار یاریش نمود. نیز به وی آموخت که شکرگزار نعمتها بوده، و محبتها و کمکهای دیگران را پاس بدارد. لطف و کرم بی‌دامنه‌اش اینجانب را نیز در برگرفت تا به وسع و توان خود گامی کوچک در گستره پهناور علم ومعرفت بردارم و میسر گشت تا از خرمن دانش، تجربه بزرگان و نیک اندیشان خوشه‌چینی کرده و میوه ای از باغ علم در دامان پرورش دهم.

اکنون که به یاری خداوند این پژوهش به پایان رسیده است زحمات و ارشادهای کلیه معلمان و اساتید دوران تحصیلم را ارج می نهم و مراتب تشکر قلبی و باطنی خویش را اعلام می دارم . به خصوص از استاد فرزانه و گرانقدر جناب آقای دکترتقی وحیدیان کامیار که با راهنمایی ها و نظرات گهربار و گرانقدرشان، نقش چشمگیری در به ثمر رسیدن این تحقیق داشته اند صمیمانه تقدیر و تشکر می نمایم.

همچنین از استاد بزرگوار جناب آقای دکتر محمد فاضلی به خاطر مساعدتها و ارشادهای ارزشمندشان سپاسگزاری می نمایم. انجام این پژوهش بدون کمک فکری، همکاری و همدلی این اساتید متواضع و اندیشمند غیر ممکن می‌نمود. همنشینی و شاگردی آنان را که از بزرگترین افتخاراتم در زندگی می‌باشد، منت دار محبتهای بیکران کارساز مهربان هستم.

تقدیم به :

                                             پدر ومادر عزیزم

آنانکه بذر مهر می‌پاشند و نور امید می‌چینند.

آنانکه وجودشان برایم همه عشق است و وجودم برایشان همه رنج،توانشان رفت تا به توانایی رسیدم.

آنانکه با رضای خاطر و ایجاد فضایی آکنده از عطر گل نرگس شرایط ادامه تحصیلم را فراهم ساختند و همواره با ترغیب و دعای خیر خود الطاف الهی را شامل حال من نموده‌اند.

در برابر وجود گرامیتان زانوی ادب بر زمین می نهم و با دلی مملو از عشق و محیت وخضوع بر دستتان بوسه می زنم و با تمام وجود فریاد می زنم و با رساترین آهنگ می‌گویم که دارو ندارم را مدیون شما هستم.

 تقدیم به همسر عزیزم

                           خوهرانم و برادرانم

که همواره بامحبتها و مهربانیهای خود مشوق ادامه تحصیلم بوده‌اند.

و از عمق هستی بخش وجودم،

 آینده‌ای زیباتر و زندگی شیرین تر برایشان آرزومندم.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                           صفحه

فصل اول: کلیات تحقیق.. 8

مقدمه: 2

بیان مساله: 2

اهميت و ضرورت انجام تحقیق: 3

مرور در ادبیات وسوابق تحقیق: 3

اهداف تحقيق.. 6

فرضيه‌هاي پژوهش.. 6

سوالات تحقیق: 6

جنبه نوآوري و جديد بودن تحقيق.. 7

روش و نوع تحقيق.. 7

روش گردآوري اطلاعات.. 7

ابزار گردآوري اطلاعات.. 7

روش تجزيه و تحليل اطلاعات.. 7

فصل دوم: زندگی نامه صائب تبریزی.. 8

2-1- مقدمه: 9

2-2- شاعر. 12

2-3- صوفی.. 15

فصل سوم: صنعت تشبیه و زیبایی شناسی شعر صائب.. 16

3-1- مقدمه: 17

3-2- تعریف تشبیه از دیدگاه شاعران معاصر: 18

3-3- اجزاء و پايه‌هاي تشبیهي در شعر صائب.. 20

3-4-گونه‌هاي تشبيه در شعر صائب تبریزی.. 21

الف) طرفين تشبيه از نظر حسي يا عقلي بودن: 21

ب)تشبيهات خيالي و وهمي.. 22

ج) گونه‌هاي تشبيه براساس مفرد و مركب بودن: 22

د) تشبیه و استخدام. 25

شواهدی از تشبیه و استخدام: 25

تشبیه و حسامیزی.. 26

ه) تشبیه و اغراق.. 27

و)تشبیه و تناقض‏ 29

ن) تشبیه و ایهام تناسب.. 30

ل) تشبیه و ایهام تضاد. 32

ک) تشبیه و تضاد. 32

گ) تشبیه و جناس.. 34

س)تشبیه و حسن‏تعلیل. 35

ش) تشبیه و عکس.. 36

ط) تشبیه و تلمیح. 36

ظ) تشبیه با مراعات نظیر. 38

ص)تشبیه و تکرار. 39

5-3- تشبيه از نظر حسي يا عقلي بودن طرفين تشبيه. 40

فصل چهارم: استعاره  در غزلیات صائب تبریزی.. 141

4-1 تعريف استعاره : 142

4-2- تعریف استعاره از دیدگاه شاعران معاصر. 142

4-3 اقسام استعاره : 143

6-4 ابيات اضافه استعاري.. 170

فصل پنجم: آرایه های  ادبی در شعر صائب تبریزی.. 185

مقدمه: 186

آرایه های ادبی لفظی : 186

: نمونه های آرایه ادبی« اسلوب معادله» در شعر صائب.. 191

مجاز در شعر صائب تبریزی: 194

حقيقت و مجاز. 194

3-1- حقيقت.. 194

3-2- مجاز. 195

3-3- انواع مجاز. 196

3-4- انواع مجاز مرسل. 197

نتیجه گیری و جمع بندی: 201

منابع و مأخذ. 202