شیر وسیله‌ای معمولاً فلزی است که برای بازوبست، تنظیم و کنترل جریان مایعات یا گازها در لوله‌کشی به کار میرود. امروزه

انواع بسیاری از شیرها طراحی، ساخته و تولید می شوند که در صنعت و خانه به کار می روند. شیرآلات به گروه شیرهایی

 گفته مشود که خود بنا به کاربرد، نحوه کارکرد یا شکل آن به زیرگروهای مختلف دسته بندی میشود

== تاریخچه==

اولین شیرهایی که بوسیله انسان اختراع شد، همان چیزی است که اکنون به عنوان '''(دریچه) آب‌بند''' میشناسیم. دریچه ای که

 با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه باز می گذاشتند. شیرهای دروازه ای امروزی در واقع همان

 آب بند های قدیمی هستند.

==انواع شیرآلات بنا به کاربرد==

شیرآلات خانگی و حمام که در انگلیسی به آن Faucet میگویند.

شیرآلات صنعتی که در ایران آنرا '''والو''' میخوانند. (Industrial Valve).

==انواع شیرآلات بنا به کارکرد==

شیرها یا برای باز و بست (قطع و وصل) جریان سیال استفاده میشوند، مانند:شیرهای توپی (Ball Valve)، شیرهای پروانه ای (Butterfly Valve)، شیرهای دروازه ای (Gate Valve)، شیر مخروطی (Plug Valve)

یا

برای تنظیم و کنترل جریان بکار میروند، مانند: شیرهای کره ای (Globe Valve)، شیر یکطرفه (Check Valve)، شیر سوزنی (Needle Valve)

غیر از موارد بالا می توان از شیرهای دیافراگمی-صفحه ای (Diaphragm Valve) نام برد. برخی از شیرهای فوق الذکر

 ممکن است برای هر دو کاربرد استفاده شود مانند شیر توپی یا شیر پروانه ای.

== ساختمان شیر==

اغلب شیرها در ساختمان دارای اجزایی هستند که بین آنها مشترک است:

* بدنه (Body)

* دیسک (Disc) که در شیرهای توپی و مخروطی همان توپ یا استوانه مخروطی است.

* نشیمنگاه (Seat) محل نشستن دیسک و یا واسط بدنه و دیسک است. اغلب از جنس نرمی ساخته میشود تا کار آب بندی

 را انجام دهد.

* دسته (Stem) و فلکه (Handwheel)، فلکه با دسته به دیسک وصل میشود، معمولا با چرخاندن فلکه شیر باز یا بسته میشود.

شیر یکطرفه که بطور خودکار تنها اجازه جریان در یک سو را میدهد، اجزای دسته و فلکه را ندارد

==جنس و مواد==

بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیر بکار برده میشود، مختلف است. در کارهای ساختمانی شیرهای چدنی، برنزی، برنجی

 و گاهی استیل (SS) استفاده میشود.

در کارهای صنعتی مانند، نیروگاهها، کارخانه های پتروشیمی، پالایشگاهها، کشتی سازی و صنایع دارویی / غذایی، بسته به نوع

 سیالی که از شیر عبور میکند ویا محیطی که شیر در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آنرا از فولاد کربنی، فولاد آلیاژی، فولاد

 زنگ نزن

(Stainless Steel) میسازند.

شیرها یا بوسیله دست یا عملگر خودکار (Actuator) باز و بست میشوند.   

شیرآلات هیدرومکانیکال

هدف از این بحث جلب همکاری علمی و فنی در زمینه های طراحی، ساخت و انتخاب شیرآلات هیدرو مکانیکال میباشد.

ضمن معرفی مختصر از کار برد و پارامترهای انتخاب ومسائل قابل توجه در طراحی وساخت این شیرآلات سعی شده است با

 دسته بندی پارامترها و مسائل در شکافته شدن موضوع، همکاران و مهندسان و محققان عزیزما را یاری نمایند.

دانشجویان عزیز ضمن بهره برداری از اطلاعات با مشارکت در این مبحث و با ارائه نقطه نظرات خود به باروری و اثر بخشی

 این اطلاعات کمک خواهندنمود.

پارامترهای سهولت ساخت، هزینه خرید و نگهداری، میزان تحمل فشار و انتقال دبی و نوع ماموریت، تعیین کننده انتخاب شیر آلات میباشند. منظور از نوع ماموریت، شیرهای کنترل دبی خروجی و یاشیرهای قطع کن می باشد.

شیرهای قطع کن معمولاً قبل از شیرهای کنترل و یا توربین ها کاربرد دارند و پشتیبانی به جهت قطع کامل را انجام میدهند.

رایجترین این شیرها Butterfly valve یا شیر پروانه‌ای، Ball value یا شیرهای کروی و Gate valve یا شیرهای

کشویی میباشند.

شیرهای کنترل کننده‌ی دبی پیچیده تروگرانتر هستند. مشهورترین آنها Hollow Jet valve ،Howell Bunger valve

، Needle Valve (شیرهای سوزنی)، Sleeve Valve (شیرهای غلافی غرقابی) نام دارند.

نکات مهم در طراحی و ساخت این شیرها عبارتند از:

1- نیروی راه انداز وتجهیزات خاص راه اندازی

2- ارتعاش شیر

3- کاویتاسیون

4- تاثیر در جریان

5- میزان تحمل فشار

6- آب بندی وموادمصرفی درآب بندها

7- سهولت تعمیرو نگهداری ونصب وتنظیم آنها

8- حوضچه های آرامش

اغلب شرکتهای تجهیزات هیدرو مکانیکال دنیا نسبت به طراحی و ساخت این شیرآلات توجه داشته اند و بخشی از بازار مصرف را تصاحب نموده ا ند.

در ایران شیرهای پروانه ای با قطر کمتراز 2متر ساخته میشوند. شیرهای کنترلی هاول بانگردر دو قطر 900 و1200 توسط شرکتهای نیرپارس وماشین سازی اراک طراحی وساخته شده اند، اما اغلب شیرآلات مورد نیاز پروژه های جاری وارداتی میباشند که

فرصت خوبی را برای تجهیزات سازان چه در تصاحب بازار داخلی و چه در سطح صادرات مهیا نموده است