اهمیت ساعت های آفتابی

 
ساعتهای آفتابی یکی از قدیمی ترین وسایل اندازه گیری زمان هستند. انواع مختلفی از ساعتهای آفتابی ساخته و مورد استفاده قرار می گرفته است. اگر چه تقریبا اصول کلی در همه ساعتهای آفتابی یکسان است، اما ایده های مختلفی در مورد ساخت ساعتهای آفتابی وجود دارد که باعث شده تا انواعی مانند: ساعت آفتابی قطبی، ساعت آفتابی افقی، ساعت آفتابی استوایی، ساعت آفتابی آنالماتیک و.......ساخته شود.
اگر چه امروزه ساعتهای مکانیکی، اتوماتیک، کامپیوتری، اتمی و .... ساخته شده است اما پایه تنظیم آنها هنوز با ساعت آفتابی انجام می شود. همچنین اذان ظهر بر مبنای ظهر محلی است و آن، از طریق ساعت آفتابی میسر است. اگر چه، تبدیل زمان ساعت آفتابی که ساعت محلی را نشان می دهد به ساعت رسمی که شروع فعالیتهای رسمی کشور است به وسیله منجمان انجام می شود.
مبنای ساعت رسمی در کشور ما:
در هر کشوری برای به دست آوردن ساعت رسمی، یک نصف النهار رسمی با فاصله معین از مبدا طول جغرافیایی که گرینویچ در انگلستان است، تعریف می شود.
در کشور ما، فاصله نصف النهار رسمی از گرینویچ 52.5 درجه می باشد. این 52.5 درجه از نظر ساعتی 3.30 ، سه ساعت و سی دقیقه است. این فاصله ساعتی به این صورت به دست می آید که اگر 360 درجه محیط دایره زمین را به 24 ساعت تقسیم کنیم، 15 درجه حاصل می شود. یعنی هر 15 درجه برابر با یک ساعت مچی یا دیواری می باشد. حال هر یک درجه می شود یک ساعت، و 52.5 درجه می شود، 3.30 دقیقه یا سه و نیم ساعت. برای تنظیم ساعت رسمی، یک ساعت آفتابی را در زیر نصف النهار رسمی قرار می دهند و هنگامی که ساعت آفتابی، 12 ظهر را نشان داد، عقربه های ساعت رسمی را بر روی ساعت 12 تنظیم می کنند و کل کشور ساعت هایشان را بر روی عدد 12 قرار می دهند و از اینجا به بعد ساعت رسمی، مورد استفاده عمومی قرار می گیرد. پس در زیر نصف النهار رسمی، ساعت آفتابی با ساعت رسمی یکی است. اما با توجه به تغییر در طول جغرافیایی، مثلا اگر به سمت زاهدان یا کردستان حرکت کنیم، بین ساعت آفتابی و ساعت رسمی تفاوت دیده می شود. در بحث بعدی روش ساخت ساعت آفتابی و به دست آوردن این اختلاف ساعت توضیح داده می شود.