1 مسجد
مساجد ایرانی را می‌توان به 5 نوع تقسیم‌بندی کرد.
الف) مساجد چهارطاقی
این نوع مسجد در حقیقت در ابتدا آتشکده بوده‌اند که تبدیل به مسجد شده‌اند و به عنوان نمونه می‌توان مسجد یزد و مسجد اردبیل را نام برد.
ب) مساجد شبستانی
مثل مسجد جامع فهرج به عنوان اولین مسجد شبستانی، بخش اول مسجد جامع نائین (سومین مسجد شبستانی است)، بخش اولیه مسجد جامع اصفهان (چهارمین مسجد شبستانی است)
پ) مساجد ایوانی که خود به دو نوع تقسیم می‌شوند
1 مساجد دو ایوانی
خواستگاه این مسجد خراسان است. به عنوان مثال مسجد ساوه (متعلق به دوران سلجوقی)
2 مساجد تک ایوانی
مثل مسجد نیریز در فارس، مسجد جامع سمنان و مسجد جامع یزد.
دارای حیاطی که به دور آن اتاقهای استراحت قرار گرفته‌اند و در پشت اتاقها محل نگهداری احشام و اصطبل چهارپایان بوده و بین اتاقها و حصارپشت مسیرهایی برای عبور احشام در نظر گرفته می‌شده است. کاروانسراها به خاطر مسایل ایمنی منحصراً یک در ورود و خروج داشته‌اند.
از دیگر استراحتگاه‌های بین راهی می‌توان به چند مورد اشاره نمود.
1 ساباط استراحتگاه کوچک بین راهی می‌بود.
2 رباط که از ساباط بزرگتر بوده و از کاروانسرا کوچک‌تر. معمولاً همراه با عناصری مثل حوض، آب‌انبار، و اتاقهایی برای استراحت می‌باشند.
3 کاربات که همان کاروانسرا است که در پیش از اسلام معمول بوده است.
4 خان که نیز همان کاروانسرا است.
شیوه پارسی، نخستین شیوه معماری ایران است که روزگار هخامنشیان تا حمله اسکندر به ایران، یعنی از سده ششم پیش از میلاد تا سده چهارم را در برمی‌گیرد.
نام این شیوه از تیره ( قوم) پارس برگرفته شده که در این روزگاران بر کشور پهناور ایران فرمانروایی می‌کردند. پیش از آغاز بررسی این شیوه، نخست معماری پیش از پارسی را بررسی می‌کینم.
تا پیش از کوچ آریائیان به ایران، تیره‌ها و ملت‌هایی نه چندان شناخته شده در ایران زندگی می‌کردند که معماری پیشرفته‌ای داشته‌اند.
تپه زاغه یکی از مراکز اولیه استقرار کشاورزی در ایران است. این مکان در دشت قزوین قرار دارد و آثار مهمی از اواخر هزاره هشتم تا اواسط هزاره پنجم پیش از میلاد در آن به دست آمده است.
آنچه که در زاغه به وسیله باستان‌شناسان بزرگ ایرانی یافت شده است و به جهان تاریخ هنر معرفی شده، در نوع خود یکی از قدیمی‌ترین مراکز استقرار با ویژگی‌های مهم معمارسی و هنری است. در بیشتر نوشته‌های تاریخی، بخصوص تاریخ معماری و هنر، به دو مرکز در منطقه خاور میانه به عنوان نخستین مکانهای استقرار مردم متمدن اشاره می‌شود. چتل هویوک در ترکیه کنونی و (......) در اردن. از ویژگی‌های معماری این دو مکان، بافت متراکم مجموعه، ترکیب انواع خانه‌ها و ساخت معابد می‌باشد، همانگونه که در ادامه خواهیم دید هر سه ویژگی به خوبی در زاغه دیده می‌شود.
در مجموعه زاغه حدود 21 خانه به دست آمده است. انتخاب جهت این خانه‌ها که بیشتر نقشه‌ای چهارگوش دارند بسیار موضوع مهمی می‌باشد. جهت طولی این خانه‌های مستطیل شکل در نقشه، شمال شرقی به جنوب غربی و یا بالعکس می‌باشد. انتخاب این جهت با توجه به جهت بادهای دایمی رازومه دشت قزوین بوده است. در اینجا عرض خانه‌ها در مقابل بادها قرار می‌گرفته است که دارای سطح کمتری بوده‌اند. این جهت مانع نفوذ بادهای یاد شده (بادراز باد گرم کویری و بادمه باد سرد) می‌شد. (شکل زير)
برچسب ها:
پاورپوینت سبک پارسی آذری سبک پارسی آذری بررسی شهرسازی عناصر شهری در معماری ایرانی