ساختمان مسجد جامع ورامین در دوران حکومت سلطان محمد خدابنده الجایتوکه یکی از معروف‌ترین ایلخانان مغول است آغاز شد. دوران الجایتو دوران نسبتا آرامی بود. الجایتو برخلاف مغولان چنگیزی فکر آبادانی ایران بود. او مسلمان شد و فرهنگ مردم ایران را رعایت کرد.
در ساختمان آن از آجر استفاده شده این آجرها در قسمت‌های مختلف به شکل‌های مختلف کنار هم قرار گرفته‌اند و جنبة تزئینی دارند. سبک معماری مسجد، ایلخانی است که در حقیقت ادامة سبک سلجوقی بوده است.
مسجد جامع ورامین یک بنای چهار ایوانی است. ضلع شمالی که ورودی مسجد است از طریق ایوان‌های شرقی و غربی به ضلع جنوبی که نمازخانه در آن قرار گرفته، می‌رسد. ضلع شرقی هم نقش ورودی خروجیِ فرعی را داشته. امروز اطراف مسجد خالی است و معلوم نیست در گذشته، معماری اطراف آن چگونه بوده است.
ساخت مسجد در سال726 تمام شده. در آن سال الجایتو زنده نبود. دوران، دورانِ حکومت ایلخانی دیگر، به نام ابوسعید بهادر بود. اگرچه این ابوسعید بهادرخان از جوانانِ نیک روزگار نبود، اما به هرحال در کتیبة مسجد نام او را ثبت کردند. البته آن کتیبه حالا دیگر وجود ندارد.
مسجد جامع ورامین یک بار در سال815 هجری به دستور شاهرخ تیموری مرمت شد اما شدت تخریب در آن بسیار بالا بوده است. امروز این مسجد پر از داربست است اما به نظر نمی‌رسد مراقبت‌های خاصی در کار باشد. اگر خواستید از حال و روزش بیشتر با خبر باشید، در فهرست بناهای تاریخیِ ثبت شدة ایران سراغِ شمارة 176 را بگیرید.
کتیبه‌های شاهرخ، کتیبة آیاتِ سورة جمعه، انواع نمونه‌های آجرکاری و کاشی‌کاری، نمازخانه و گنبد همه در این ضلع قرار گرفته‌اند. این‌جا نمای عمومی ایوان جنوبی است.
طرح‌های اسلیمی و رنگ‌های آبی و بنفش و فیروزه‌‌ای آدم را حیرت‌زده می‌کند...
این نمونه‌ای از کاشی‌کاری ورودی ضلع شمالی مسجد است.
این کتیبه، تمام ایوان جنوبی را دور می‌زند و آیه‌هایی از سورة جمعه را می‌شود روی آن خواند. کاشی‌کاری کلمه علی در دل آجرها بی‌نظیر است. در مسجد جامع ورامین عموما حال و هوای مساجد شیعی دیده می شود. بد نیست بگویم که در دورة ایلخانان، در وانفسای دعوای حنفیان و شافعیان، الجایتو حتی نام امامان شیعه را روی سکه‌ها زد. او از دعوای فرقه‌ها به تنگ آمده بود. این‌جا بخشی از دیوارِ ایوان جنوبی است.
1 ایوان شمالی
سردر يا ايوان شمالي نسبتا كوتاه ساخته شده است و همانند سردر مسجد كبود تبريز است .ارتفاع آن حدود12 متر است و نسبت به گنبد(حدود 23 متر ارتفاع)كوتاه ساخته شده است. ظاهرا به اين علت كوتاه ساخته شده تا گنبد نمايان باشد، چيزي كه درحال حاضر امكان ديدن آن وجود ندارد به علت آنكه بعداز مرمت ارتفاع سردر شمالي بيشتر شده، و گنبد نمايان نيست و قرار است در آينده قسمت زيادي از بين برود.در دو طرف آن دو نغول مستطيل شكل دو طبقه ارتفاع بنارا شكسته است.
دردوسوي ايوان دو ستون نما مي باشد.
اندازه دهانه ايوان 80/5 و عمق آن 60/3 متر ذكرشده است.در بالاي مدخل ورودي مسجد كتيبه اي در يك كادر مستطيل شكل به ه .زمينه كتيبه لاجوردي و كاشي ها فيروزه اي است.قسمت اعظم اين كتيبه از بين رفته است.
3 ایوان غربی
در ضلع غربي گرچه در سالهاي اخير قرينه ضلع شرقي بنا احداث شده ولي قبل از آن اثري آن نبوده ، البته بعد از حفاري در عمق حدود 5/2 متر اثري از پايه ستون ها در زير خاك نمايان شد ، كه قرينه ايوان شرقي بود و به همين علت آن را بازسازي كردند .عده اي از محققين عقيده دارند ، ضلع غربي قرينه ضلع شرقي نبوده بلكه ضمايمي داشته كه شامل مدارس معروف فتحيه و رضويه مي شده كه از مدارس شيعي معروف آن زمان بوده است و در حال حاضر نيز به صورت قرينه ساخته نشده است.
برچسب ها:
پاورپوینت مسجد جامع ورامین بررسی تاریخچه مسجد جامع ورامین معماری مسجد جامع ورامین بنای مسجد جامع ورامین