با شكوه‌ترين ساختمان شيوه آذري و شايد كل معماري ايران پس از اسلام، گنبد سلطانيه (قرن هشتم هجري) است كه در كنار آن آرامگاه سلطان محمد خدابنده (اولجايتو) ساخته شده است. از ارسن بزرگ سلطانيه پايتخت سوم ايلخانان (پايتخت اول مراغه و پايتخت دوم تبريز) كه در برگيرنده بيمارستان، خانقاه و ميانسراي بزرگ آن بوده، تنها گنبدخانه و آرامگاه اولجايتو (تربت‌خانه) باقي مانده است. اين ارسن شايد به اندازه دو برابر ميدان نقش جهان اصفهان بوده است.
تهرنگ گنبدخانه، هشت پهلو مي‌باشد و در جلوي آن ايواني بوده كه آثارش هنوز ديده مي‌شود. گنبد دو پوسته پيوسته آن نزديك به 25 متر دهانه وارد و چفد پايه آن «چمانه» است كه گنبد سبويي پديد آورده است.
نكته گنبدي كه مقطع آن چفد چمانه است يعني از دوران چفد چمانه حول محور خود به وجود مي‌آيد را گنبد سبويي گويند.
اين بنا ارتفاعي حدود 50 متر دارد (از كف تا نوك گنبد) و نماي دروني گنبد به گونه‌هاي گره‌سازي درهم (آجر و كاشي)، كاشي‌كاري (معرق و معقلي)، سفال پيش‌بر، كاشي مهري و سفال مهري آمود شده كه بخشي از آن به جا مانده است.
ويژگي ساختماني و نيارشي اين گنبد چنان است كه دانشمندي چون پروفسور سن پائولوزي رييس دانشكده معماري فلورانس ايتاليا ساختمان گنبد كليساي «سانتا ماريا دل فيوره» در شهر فلورانس را برگرفته از گنبد سلطانيه مي‌داند.
مسجد جامع عليشاه (ارگ عليشاه)
اين بنا در قرن هشتم هجري به دستور عليشاه گيلاني (گيلان از توابع تبريز) در تبريز ساخته شده و گفته شده داراي ميانسرايي بزرگ، مدرسه، مناره، برج و سه درآيگاه ورودي بوده است. اين ساختمان و ديگر نمونه‌ها نشان مي‌دهند در سرزمين آذربايجان چه اندازه توان ساخت چنين ساختمان‌هاي بزرگي وجود داشته است. اين مسجد داراي ايواني بسيار بزرگ با دهانه‌اي نزديك به 30 متر و ديواري به ضخامت 11 متر بوده كه در همان زمان چون پوشش ايوان سست كار شده بود فرو ريخته است.
برچسب ها:
پاورپوینت معماري شيوه آذري بررسی انواع آثار معماري شيوه آذري معماري شيوه آذري