عنوان مقاله: نگاهی به دوران خلافت مأمون عباسی
قالب فایل: WORD
* بخشی از ابتدای مقاله:
عبد الله ابوالعباس مأمون به سال 170 در آنشب كه عم وى هادى بمرد تولد يافت مادرش كنيزكى بود مراجل نام. بيست و سه ساله بود كه هارون وى را وليعهد دوم كرد و ولايت خراسان و ديگر ولايات ايران را تا همدان بدو سپرد پس از مرگ هارون امين پيمان پدر را شكست و در جنگ با برادر كشته شد و خلافت به مأمون رسيد.
مأمون در رى بود كه كار خلافت وى سرگرفت و تا سال 204 به خراسان بود آنگاه به بغداد آمد.
اختلاف امين و مأمون
هارون در سالهاى پايانى عمر خويش سخت در انديشه اختلاف اين دو برادر بود.به روايت، دينورى، هارون از زبان موسى بن جعفر ـ ع ـ پيشگويى خاصى درباره اختلاف اين دو برادر شنيده بود.به دليل همين نگرانى زمانى كه به خراسان مىرفت، بار ديگر براى مأمون از همه شخصيتهاى لشكرى و كشورى بيعت گرفت، تا مبادا امين مشكلى براى او ايجاد كند.اين تأكيدهاى هارون، بعدها به نفع مأمون تمام شد.زيرا بسيارى از كسانى كه وفادار به اصل بيعت بودند، حاضر به اطاعت از امين در مخالفت با مأمون نشدند.
حتى پيش از آن كه هارون بميرد، امين در پى جذب شخصيتهاى مهم از جمله فضل بن ربيع وزير هارون براى خلع مأمون بود.اندكى پس از مرگ هارون، فعاليت جدىترى شد.اما از آن جا كه مأمون در مرو و امين در بغداد بود، دايره اختلاف به آرامى گسترد.فضل بن ربيع در كنار امين و عليه مأمون تلاش مىكرد، ولى فضل بن سهل، دستيار مأمون در جهت عكس وى مىكوشيد .روشن بود كه تخلف از سوى امين است و وى نمىبايست بر اساس اصول پذيرفته شده در بيعت، تلاشى در جهت مقدم داشتن فرزندش موسى بر مأمون و در نهايت خلع برادرش از خلافت صورت دهد.امين تلاش فراوانى كرد تا مسأله را به آرامى تمام كند، اما مأمون كه مشاوران قدرتمندى داشت و از حمايت خراسانيان هم برخوردار بود، از پذيرفتن خواست امين سرباز زد.از سال 195 رسما نام مأمون از خطبهها و سكهها حذف و نام موسى فرزند امين جاى آن نشست.به موازات دو وزير، كه از قضا نام هر دو فضل بود، دو فرمانده نظامى از دو سوى رو در روى هم قرار گرفتند: يكى على بن عيسى بن ماهان بود كه مىبايست از سوى امين به خراسان رفته آن ناحيه را تصرف كند، ديگرى، طاهر بن حسين معروف به ذو اليمينين بود كه مىبايست راه را بر وى سد مىكرد.
آشكار بود كه منطقه عراق و ايران يك بار ديگر رو در روى هم قرار مىگرفتند.بعدها، سنيان افراطى، امين را خليفهاى مطلوب كه جانبدار اهل سنت بود، معرفى كردند و مأمون را فردى منحرف و اهل بدعت، زيرا از معتزليان دفاع مىكرد.صورت ديگر قضيه، عربى و عجمى بودن ماجراست .البته تأكيد بر اين مسأله به عنوان محور تعيين كننده چندان صحيح نيست، اما به هر روى نقشى در اين اختلاف دارد كه قابل چشم پوشى نيست.
دو سپاه در نزديكى رى با يكديگر درگير شدند، در حالى كه شمار سپاه طاهر بسيار اندك بود .مقاومت آنها سپاه بغداد را درهم شكست.على بن عيسى كه فرياد سر داده از سپاهش مىخواست كه مقاومت كنند، با تير يكى از سپاهيان خراسان كشته و سرش جدا شد.بدين ترتيب كار سپاه بغداد تمام شد.در بىتوجهى امين به كار لشكر همين بس كه نوشته اند كه وقتى خبر شكست على بن عيسى رسيد در حال ماهيگيرى بود.بدون توجه به خبر كسى كه خبر آورده بود، گفت: ساكت باش! من هنوز يك ماهى نگرفته ام!
درگيرى بعدى در همدان بود كه بار ديگر سپاه بغداد شكست خورد.پس از اين شكستها بود كه به مشورت فضل بن سهل، مأمون در سال 196 اعلان خلافت كرد.به تدريج طاهر بر بخشهايى از عراق از جمله واسط و مدائن تسلط يافت.محاصره بغداد در سال 197 آغاز شد و طاهر در سال بعد توانست بغداد را به تصرف خود درآورده و امين را به قتل برساند.مأمون از سال 198 خليفه رسمى شد و مدت بيست سال خلافت كرد....
برچسب ها:
نگاهی به دوران خلافت مأمون عباسی دوران خلافت مأمون عباسی خلافت مأمون عباسی