دانلود مقاله مقايسة مباني فكري و سنت شعري رودكي (پدر شعر فارسي) و نيما يوشيج (پدر شعر نو فارسي)

نوع فایل: word

فرمت فایل: doc

قابل ویرایش

تعداد صفحات : 242 صفحه

قسمتی از متن :

نيما شاعري اجتماعي و سياسي است. در اشعارش به درد مردم و مشكلاتشان و مسائل روزمره جامعه بسيار نظر دارد؛ لذا او را يك شاعر اجتماعي مي‌نامند و بسياري از اشعار نيما انتقادي و اجتماعي است براي نمونه در شعرهاي نيما واژه «شب» بسيار به كار رفته است در بيشتر سروده‌هاي نيما شب سمبلي از ظلم و ستم دوران است كه براي نشان دادن و بيان خفقان موجود در جامعه از واژه شب استفاده كرده است. نيما بارها اشاره دارد كه همه‌چيز به آدم موضوع براي شعر گفتن يا چيز نوشتن مي‌دهد. براي همين موضوعات شعري نيما فراوانند. نكته ديگر نظر اجتماعي و انتقادي نيماست در بسياري از اشعارش در حكومت بيست ساله كه برخي از سخن‌سرايان آزاده از ميان رفتند، بعضي نيز خاموشي گزيدند و گروهي ديگر احياناً از سر اضطرار يا به دلخواه جانب قدرت حاكم را كم و بيش گرفتند، نيما در آن دوره‌ي سختي و فشار، در خلوت خويش يكسر به كار شعر و تكميل تجربه‌هاي شعري خود پرداخت.
همان‌گونه كه گفته شد در آثار نيما يك دسته اشعار اجتماعي وجود دارد. در آثار سالهاي 1303-1300 او به دو شعر عروضي «بز ملاحسن مسئله‌گو» و «محبس» بر مي‌خوريم كه اولي مكالمه بزي است فراري با ملاحسن صاحب او، درباره تجاوز به حق ديگران، و دومي داستان كارگري است «كرم» نام كه به اتهام انقلابي بودن به زندان افتاده است. اين شعر را كه هنوز هم ناتمام مانده «برتلس» مستشرق روسي ترجمه كرده است و چنين شروع مي‌شود:
در ته تنگ دخمه‌اي چو قفس
ناگهان شد گشاده در ظلمات
در بر روشنائي شمعي
پنج كرت چو كوفتند جرس
در تاريك كهنه محبس
سر نهاده به زانوان جمعي

اما پس از استقرار دوره خفقان ديگر جاي اين حرف و سخن‌ها نيست. همين اجبار است كه نيما را چنانكه گذشت وادار به سمبل‌گرايي مي‌كند. نيما خود را در لباس مرغان بيشتر پناهنده مي‌سازد. حتي پيچيدگي‌هاي تعبير و مفاهيم شعري او را نيز مثلاً «در گل مهتاب» يا در «پريان» و «اميد پليد» و «ناقوس» تكامل مي‌يابد و همه را بايد اثر همين دوره خفقان دانست.
چند بيتي از شعر «مرغ غم» را در اينجا نقل مي‌كنيم.
روي اين ديوار غم، چون دود رفته بر زبر
دائماً بنشسته مرغي پهن كرده بال و پر،
كه سرش مي‌جنبد از بس فكر غم دارد به سر
پنجه‌هايش سوخته
زير خاكستر فرو
خنده‌ها آموخته
ليك غم بنياد او
هر كجا شاخي است برجا مانده بي‌برگ و نوا
دارد اين مرغ كدر بر رهگذر آن صدا
در هواي تيره وقت سحر سنگين بجا
…
پس از شهريور 20 نيما دو گونه اشعار دارد يكي شعرهايي كه هنوز مايه اصلي شعر او بدبيني است همچنانكه «در فروبند» نمودار آنست:
در فروبند كه من ديگر
رغبتي نيست به ديدار كسي
فكر كاين خانه چه وقت آبادان
بود بازيچه دست هوسي …
… جاده خالي است فسرده است امرود
هر چه مي‌پژمرد از رنج دراز
مرده هر بانگي در اين ويران
همچو كز سوي بيابان آواز
و نوع دوم از اشعار او، شعرهايي است كه حاكي از خوش‌بيني و اميد نيماست و نيما در حماسه اميد و صبح روشن و خروس خبر آور مرگ تيرگي شعر مي‌گويد.
و شعر «خروس مي‌خواند» يكي از همين نوع شعرهاست. شعر با بانگ خروس آغاز مي‌شود كه بشارت از فرا رسيدن صبح و روشنايي است. در اين شعر بانگ خروس از درون خلوت پنهان ده بلند مي‌شود. در اينجا مردم خفته‌اند و مانند مردگان‌اند كه خون در رگشان خشك شده است. بانگ خروس كه بلند مي‌شود، از نشيب راهي كه چون رگي خشك است جاري مي‌شود و در دل مردگان خون مي‌دواند بر جدار سرد سحر مي‌تند به اطراف هامون مي‌تراود. بانگ خروس پديده‌اي متضاد با زمينه خواب و سكوت و سكون شب است و حضور آن اين زمينه سكون و سكوت و تيرگي را در هم مي‌ريزد.

فهرست منابع و مآخذ
1- ابوعبدالله رودكي و آثار منظوم، عبدالغني ميرزايف، استالين آباد، 1958 م.
2- از صبا تا نيما، يحيي آرين پور، انتشارات زوّار- تهران، 1376.
3- استاد شاعران رودكي، گزينش دكتر نصرالله امامي، انتشارات جامي، تهران، 1383.
4- اسنادي دربارة نيما يوشيج، علي ميرانصاري، انتشارات سازمان اسناد ملي ايران، تهران 1375.
5- اشعار پراكندة قديمي ترين شعراي فارسي زبان، ژيلبر لازار، انجمن ايران شناسي فرانسه، تهران 1361.
6- المعجم في معايير اشعار العجم، شمس الدين محمد قيس رازي به تصحيح محمد قزويني و مدرس رضوي، تهران 1338.
7- امثال و حكم دهخدا، علي اكبر دهخدا، جلد اول، انتشارات مركز دهخدا، چاپ پنجم، تهران 1361.
8- انديشه و هنر در شعر نيما، دكتر بهروز ثروتيان، مؤسسه انتشارات نگاه، تهران، 1375.
9- با كاروان حله، دكتر عبدالحسين زرين كوب، ابن سينا، تهران، 1347.
10- بحثي در اشعار و افكار رودكي، هادي حائري، مجلة دانشكده ادبيات دانشگاه تهران، ج 6، شماره 3-4.
11- بدايع و بدعتهاي نيما، مهدي اخوان ثالث، انتشارات بزرگمهر، تهران 1369.
12- برگزيده آثار نيما يوشيج، سيروس طاهباز، انتشارات بزرگمهر، تهران 1368.
13- برگزيده اشعار رودكي و منوچهري، دكتر اسماعيل حاكمي، انتشارات اساطير، تهران 1373.
14- برگزيده شعرهاي نيما يوشيج، سيروس طاهباز، نشر دانشيار، تهران 1374.
15- بوي جوي موليان، دكتر كاظم دزفوليان، انتشارات طلايه، تهران 1374.
16- پيشاهنگان شعر فارسي، محمد دبير سياقي، شركت كتابهاي جيبي، چاپ سوم، تهران 1370.
17- تاريخ ادبيات ايران، دكتر ذبيح الله صفا، جلد اول، انتشارات ققنوس، تهران 1374.
18- تاريخ ادبيات ايران، دكتر رضازادة شفق، تهران، 1356.
19- جستجوي مفاهيم بهره وري در ادب پاسي، دفتر اول: دوره رودكي، محمدعلي چراغي، مؤسسه فرهنگي و انتشارات رسائل تهران، 1377.
20- چشمة روشن، ديداري با شاعران، دكتر غلامحسين يوسفي، انتشارات علمي،‌ چاپ سوم تهران.
21- خانه ام ابري است، شعر نيما از سنت تا تجدد، تقي پورنامداريان، انتشارات سروش، تهران 1381.
22- خانه ام ابري است، نيما يوشيج، منتخب اشعار، انتشارات سخن، تهران 1378.
23- دانشوران خراسان، غلامرضا رياضي، چاپ مشهد، 1336.
24- دنيا خانه‌ي من است، مجموعه 50 نامه از نيما يوشيج، سيروس طاهباز، انتشارات زمان تهران 1352.
25- ديوان شعر رودكي، دكتر جعفر شعار، نشر قطره، تهران 1378.
26- ديوان ناصرخسرو، حكيم ناصر بن خسرو بن حارث القبادياني البلخي المروزي، مؤسسه انتشارات نگاه، تهران 1373.
27- سبك خراساني، محمد جعفر محجوب، انتشارات سازمان تربيت معلم تهران 1345.
28- سبك شناسي شعر، دكتر سيروس شميسا، انتشارات فردوس، تهران 1382.
29- سبك شناسي نثر، محمدتقي بهار، چاپ سوم، كتابهاي پرستو، تهران 1349.
30- ستاره اي در زمين، مجموعه 50 نامه، نيما يوشيج، سيروس طاهباز، انتشارات طوس، تهران 1350.
31- سخنان منظوم ابوسعيد ابوالخير، با تصحيح و مقدمه و حواشي و تعليقات سعيد نفيسي، تهران 1334.
32- سخن و سخنوران، بديع الزمان فروزانفر، خوارزمي، تهران 1350.
33- سيري در شعر فارسي، دكتر عبدالحسين زرين كوب،‌ انتشارات نوين، تهران 1367.
34- شاعران همعصر رودكي، احمد اداره چي گيلاني، موقوفات افشار، تهران 1370.
35- شعر العجم شبلي نعماني، جلد اول، ترجمه فخرداعي گيلاني، چاپ دوم، تهران 1362.
36- شعر و ادب فارسي، زين العابدين مؤتمن، تهران 1332.
37- شعر و شاعري رودكي (مقاله) بديع الزمان فروزانفر، مجلة دانشكدة ادبيات دانشگاه تهران ج 6، شماره 3-4.
38- شهر شب، شهر صبح، نيما يوشيج، انتشارات فيروزه، تهران 1375.
39- صور خيال در شعر فارسي، دكتر محمدرضا شفيعي كدكني، انتشارات نيل، تهران 1350.
40- عروض رودكي، ضميمة مجلة خرد و كوشش، دفتر سوم شيراز، آبان ماه 1349.
41- عطا و لقاي نيما يوشيج، مهدي اخوان ثالث، انتشارات زمستان، تهران 1376.
42- فرهنگ فارسي معين، دكتر محمد معين، انتشارات اميركبير،‌ تهران 1375.
43- فريادهاي ديگر و عنكبوت رنگ، نيما يوشيج، انتشارات جوانه، تهران 1350.
44- كليات ديوان شمس تبريزي، مولانا جلال الدين محمد مولوي، مطابق نسخة تصحيح شده استاد بديع الزمان فروزانفر، انتشارات نگاه و نشر علم، تهران 1371.
45- كليات سبك شناسي، دكتر سيروس شميسا، انتشارات فردوس، تهران 1378.
46- گزيدة اشعار رودكي، دكتر جعفر شعار، دكتر حسن انوري، مؤسسه انتشارات اميركبير، تهران 1367.
47- گزينه سخن پارسي، رودكي، دكتر خليل خطيب رهبر، انتشارات صفي عليشاه، تهران 1378.
48- لباب الالباب، محمد عوفي، تصحيح سعيد نفيسي، تهران 1335.
49- لغات و تركيبات رودكي، دكتر عسكر حقوقي، ضميمة مجلة دانشكده ادبيات تهران، جلد 6، شماره 3-4.
50- لغت نامه دهخدا، علي اكبر دهخدا، انتشارات دهخدا، مجلدات گوناگون، تهران 1324 تا 1359.
51- مثنوي و مثنوي گويان، محمدعلي تربيت، مجله مهر سال پنجم،‌ شماره سوم 1316.
52- مجالس النفايس، در تذكرة شعراي قرن نهم، تاليف ميرنظام الدين عليشير نوايي به سعي و اهتمام علي اصغر حكمت تهران 1323.
53- مجله دانشكده ادبيات دانشگاه تهران سال ششم 1338.
54- مجلة موسيقي، تيرماه سال 1319.
55- مجموعه آثار نيما يوشيج، دفتر اول شعر، سيروس طاهباز، نشر ناشر، تهران 1364.
56- مجموعه‌ي كامل اشعار نيما، فارسي طبري، تدوين سيروس طاهباز، انتشارات نگاه، چاپ اول، تهران 1370.
57- محيط زندگي و احوال و اشعار رودكي، سعيد نفيسي، انتشارات اهورا، تهران 1382.
58- مرثيه سرايي در ادبيات فارسي، نصرالله امامي، انتشارات دفتر مركزي جهاد دانشگاهي، تهران 1369.
59- ناقوس، نيما يوشيج، انتشارات مرواريد، تهران 1363.
60- نامه هاي نيما به همسرش عاليه، سيروس طاهباز، انتشارات آگاه، تهران 1350.
61- نخستين كنگرة نويسندگان ايران، نشرية انجمن روابط فرهنگي ايران با اتحاد جماهير شوروي، تهران،‌ تيرماه 1326
62- نيما يوشيج و زندگاني و آثار، ابوالقاسم جنتي عطايي، بنگاه مطبوعاتي صفي عليشاه، تهران 1334.
63- يادمان نيما يوشيج، محمدرضا لاهوتي، مؤسسه فرهنگي گسترش هنر، تهران 1368.

---

برچسب ها: دانلود مقاله مقايسة مباني فكري و سنت شعري رودكي (پدر شعر فارسي) و نيما يوشيج (پدر شعر نو فارسي) رودكي (پدر شعر فارسي) و نيما يوشيج (پدر شعر نو فارسي) نيما يوشيج (پدر شعر نو فارسي) دانلود مقاله مقايسة مباني فكري و سنت شعري رودكي و نيما يوشيج دانل