دربارهٔ بانی و تاریخ تأسیس توحیدخانه اختلاف نظر وجود دارد، به گونه‌ای که در برخی منابع تأسیس و بنای آن به شاه اسماعیل اول صفوی نسبت شده و دربارهٔ علت تأسیس آن آمده‌است که شاه اسماعیل که به دلیل مشاغل سلطنتی از ارشاد مریدان بازمانده بود، منصبی رسمی و غیرنظامی با عنوان «خلیفةالخلفا» تعیین کرد تا در توحیدخانه به ارشاد صوفیان و سالکان بپردازد.
در برخی منابع دیگر دستور بنای توحیدخانه را به شاه عباس نسبت داده و بیان شده‌است که به دستور شاه طهماسب دوم صفوی در پشت عمارت عالی‌قاپو گنبدی وسیع برای «صوفیان صافی ضمیر صاحب ذکر» بنا شد که آن را توحیدخانه نامیدند.
بنابر شواهد تاریخی عمارت توحیدخانه در روزگار صفوی محل عبادت صوفیان و جایگاه «خلیفةالخلفا» قطب و پیشوای صوفیان صفوی بود که به عنوان یک مکان مقدس عدالت خواهان در آن بست می‌نشستند و هیچ‌کس حق نداشت با سلاح وارد آن شود.
این بنا از لحاظ انگیزه تأسیس و نیز آیین‌ها و مراسمی که در آن انجام می‌شده با مکان‌هایی مانند خانقاه، زاویه و صومعه که بیشتر سلوک فردی صوفیان باعث تأسیس و رونق آن‌ها بوده، تفاوت داشته‌است.
براساس منابع موجود آیین‌ها و مراسم توحیدخانه بدین شرح بوده که صوفیان باید عصر هر روز در توحیدخانه حاضر و به ذکر و فاتحه‌خوانی مشغول می‌شدند.
فایل پلان و برش این بنا در ادامه موجود است و با نرم افزار اتوکد ترسیم شده است
برچسب ها:
توحید خانه اصفهان توحیدخانه دانشگاه هنر اصفهان توحید خانه شبکه یک توحیدخانه حرم امام رضا توحید خانه امام رضا توحیدخانه حرم رضوی توحیدخانه حرم توحیدخانه سفرنامه شاردن دانشکده توحیدخانه توحید خانه و نقش آن در دوره صفوی خانه معلم توحید خانه توحید تهران