موضوع : جغرافیای بروجرد

توضیح: این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

بروجردی ها  همانند دیگر مردم منطقه غرب ایران از نژادهای ایرانی هستند. بنا بر موقعیت جغرافیایی احتمالا باید سرزمین کاسیت ها که در لرستان بوده از شرق تا بروجرد هم گسترده بوده باشد. نشانه های زبان شناسی زبان مردم بروجرد را برگرفته از زبانهای قدیمی ایرانی همانند پهلوی نشان می دهد. در زمان هخامنشیان اقوام پارس و ماد در منطقه غرب ایران می زیسته اند. پارسها در نواحی جنوبی تر بوده اند ناحیه بروجرد نیز به احتمال زیاد در این دوره منطقه مسکونی مادها به شمار می آمده است.
ساکنان امروزی بروجرد را می توان به گروههای مختلفی تقسیم کرد. شاید در این خصوص نحوه تعامل کاری ساکنان منطقه بی اثر نبوده باشد:
1- شهر نشینان بروجردی. بیشتر اینان پیشه ور، تاجر، صنعتگر و یا اهل کارهای خلاق بوده و هستند. در گذشته و پیش از گسترش صنایع جدید، بروجرد در کنار شهرهایی چون اصفهان و دزفول از نواحی صنعتی به شمار می آمده و بوِیژه صنعتگران آن در زمینه های بافندگی و یا کار با فلزات مهارت داشته اند. بازار بروجرد هنوز هم از مراکز عمده تامین ابزارهای سنتی کشاورزی و زندگی عشایری استان لرستان و استانهای همجوار است.
2- یهودیان. یهودیان نیز به عنوان یک نژاد جداگانه از ساکنان قدیمی بروجرد بوده اند. اینان بیشتر تاجران و طبیبانی موفق بوده اند. افراد کم بضاعت تر آنان به خرید و فروش کالا در سطح روستاهای اطراف شهر می پرداخته اند و معمولا با چارپایان کالاهای کوچک را بین روستاها برای فروش جابجا می کرده اند.
3- روستائیان بروجرد. گفتگو در مورد ساکنان روستاهای بروجرد قدری دشوار است. این مساله ناشی از تفاوت های تاریخی است. بطور کلی برخی روستاها تاریخی بسیار کهن دارند و آثار به دست آمده از آنها سکونت چند هزارساله را نشان می دهد. اما گروه زیادی از روستاها نیز دارای تاریخ نه چندان قدیمی هستند و معمولا در 200 سال گذشته و با سکونت برخی ایلهای کوچرو و یا بر اثر جدایی برخی خانواده ها از یک روستا و انتقال به محلی دور و نزدیک و تشکیل یک آبادی جدید به وجود آمده اند. بر خلاف مناطق شهری که مهاجرت معمولا تغییر چندانی در بافت قومی و زبانی آنان ایجاد نمی کند آمدن چند خانواده جدید به یک روستا می تواند تغییرات زیادی در آن ایجاد کند. از این روست که در یک منطقه کوچک ممکن است روستاهایی با زبانهای لری، ترکی و فارسی دیده شود. به هر روی ساکنین اولیه روستاهای بروجرد دست کم به لحاظ زبان و گویش نزدیکی زیادی به شهر نشینان دارند و می توان حدس زد که در گذشته های دورتر تفاوت چندانی بین آنان نبوده است. روستاهایی در شمال شهر بروجرد همانند گیجالی و گندل گیلان از این دست هستند.
مردم شناس4- طوایف لر. اینان در اصل ساکنان مناطق روستایی غرب، مرکز و جنوب لرستان بوده اند که در چند سده گذشته به دلایل مختلف تغییر مکان داده و در روستاهای جنوب و غرب بروجرد ساکن شده اند. به لحاظ آداب و رسوم و نیز گویش، اینان را باید همانند لرهای دیگر نقاط لرستان در نظر آورد.
5- ترک زبان ها. در برخی نقاط شرق و جنوب شرق بروجرد روستاهای ترک زبان دیده می شود. اینان قطعا از تیره های لر نیستند و تفاوت های فرهنگی و انسان شناسی (آنتروپولوژی) آشکاری با طایفه های لر دارند.
6- عشایر کوچرو. بروجرد بطور خاص منطقه ای عشایر نشین به حساب نمی آید و خانواده های محدودی از عشایر در مقایسه با مناطق مجاور به ناحیه بروجرد می آیند. علت این مساله می تواند ناشی از وجود دشت وسیع سیلاخور باشد که زمینه را برای اسکان و کشاورزی مناسب کرده و برعکس مراتع و نقاط جنگلی را در بروجرد محدود کرده است. به هرحال در فصل تابستان گروههای اندکی از عشایر لر در کوهپایه های جنوبی بروجرد مستقر می شوند. عشایر بختیاری نیز در نواحی شرقی تر و نزدیک به الیگودرز تردد می کنند. با این وجود بازار بروجرد از گذشته و بخصوص در فصل بهار و تابستان میزبان خانواده های زیادی از عشایر لر و بختیاری بوده که برای خرید مایحتاج عمومی و یا تامین جهیزیه عروسی و ... به بروجرد می آمده اند و این روند کم و بیش ادامه دارد.
7- غیر از گروههای یاد شده شهر بروجرد به دلیل مهاجر پذیری اش خانواده هایی از سادات، کردها، بختیاری ها، یلرستانی ها، لک ها، ترک زبانها، عرب ها و خوزستانی های فارس زبان را نیز به خود جذب کرده است.
مذهب و اقلیتهای دینی
بروجردی ها عمدتا مسلمان و شیعه هستند ولی در طول تاریخ گروههای مذهبی مختلفی در بروجرد شکل گرفته اند که از میان آنها می توان به دراویش علی اللهی و بهایی ها اشاره کرد.یهودیان نیز اقلیت مهم دینی بروجرد را تشکیل می دهند که دارای یادگارهای تاریخی زیاد، محله، مدرسه، بازار و کنیسه اختصاصی هستند. در گذشته بروجرد از مراکز صوفی گری بوده است و هنوز هم کوی صوفیان در بروجرد برجاست. مسجد جامع بروجرد نیز در زمان ساسانیان از آتشکده های بزرگ بوده است و بر این اساس بروجردی ها نیز همانند سایر ایرانیان در گذشته پیرو آئین های باستانی ایران مانند زرتشتی بوده اند. در سده های گذشته افراد مشهوری بر اثر فشار ناشی از مذهب و مرام خود ترک دیار کرده و به بروجرد آمده اند و در آنجا ساکن شده اند. به هرحال شواهد تاریخی نشان می دهد که این منطقه دارای زمینه های پذیرش فرهنگ ها و مذاهب گوناگون بوده است و به گونه ای می توان بروجرد را از نواحی چند فرهنگی ایران به حساب آورد.
جشنها و سو گواریهای مذهبی
 فهرست مطالب         
عنوان
اقوام تشکیل دهنده بروجردی2
مذهب و اقلیتهای دینی5
سقاخانه بروجرد6
خرافه ها و باورها7
علمای بروجردی8
چهره های ادب وهنر بروجرد9
شاعران بروجردی14
چهره های هنری بروجرد18
عکسهایی ازهنرهای دستی23
منابع29