موضوع : رابطه دین و روانشناسی

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

 ارتباط روان درماني و دين
دين در غرب به نحو تدافعي در قبال برداشت منفي روانکاوي فرويدي ، واکنش نشان داده و با ناديده گرفتن کل آن يا نفي فراگيري زودرس آن ، با آن مخالفت کرده است.
معلوم است که دين در قبال اين که صرفا توهمي انگاشته شود، ابا و امتناع داشته است ، زيرا اين برداشت ، واقعيت تجربه ديني را انکار مي کند. غالبا برداشت روان درمان گرانه از مواد و مطالب ديني روشي به کار برده است که به خاطر فرضياتش ، مطالعه عيني را ناممکن مي کرده است. خوشبختانه ، در رابطه بين روان درماني و دين ، تحولات مثبتي هم وجود داشته است ، به اين شرح که روان درماني شروع کرده است به تقدير از نقش روان شناختي و فرهنگي دين ، و دين شروع کرده است به اين که روان درماني را هر چه مناسب تر و به شيوه اي غيرتدافعي تر به کار برد. اين مقاله ، ويژگي هاي عمده رابطه متحول دين و روان درماني در غرب را بررسي مي کند.
فقط معدودي از روانکاوان بعد از فرويد بوده اند که به اندازه او به دين پرداخته اند. مدعيات فرويد در باب دين ، از حالت جنجال برانگيزي فروکش کرد و تا زماني که تحولات نظري چون و چرا کردن در آنها را لازم دانست ، به صورت وضع ثابت موجود در روانکاوي درآمد. نظريه روانکاوي به دو گروه وسيع و مرتبط با يکديگر تبديل شد که يکي از آنها گرايش هاي روان شناسي زيست شناختي فرويد و توجه او به توصيفات مکانيستي پويايي رواني را ادامه مي داد و ديگري دنباله گير مطالعه کل نگرانه حيات روحي تجربي فرد بود.
در گروه اول آنا فرويد (1982-1885م) و ديگران به تحولي در روانکاوي مددرساندند و اين تحول در جهت مطالعه نفس و مکانيسم هاي دفاعي آن بود. به اين ترتيب ، برداشت قديمي انطباق با «واقعيت» به هر قيمت ، شروع به تعديل کرد. در گروه دوم ، ملاني کلاين (1960-1882م) و ديگران مطالعه تحولات آغازين شخص را بر وفق آنچه بعدها روابط موردي ناميده شد ، آغاز کردند.
دو نظريه پرداز روانکاوي ديگر که بايد در بحث از روان درماني و دين ياد شوند ، عبارتند از اريک فروم (1980-1900م) و ويکتور فرانکل و اين نه از آن جهت است که آنان به شيوه اي اساسي ، به تکميل نظريه روانکاوي مدد رساندند و نه از آن جهت که درک و دريافت روانکاوانه را از توهم پيش بردند ، بلکه از ان روست که آنان دين را چنان که هست ، جدي تر گرفتند و از راه و روش تحولگرايانه يا فروکاهشي فرويد در دين پژوهي ، بريدند. فروم به عنوان نماينده اي از گروه اول نظريه پردازان روانکاوي که پيشتر ياد شد ، ارزش دين را از ديدگاه فرهنگي وسيعي ملاحظه مي کرد ، حال آن که فرانکل به عنوان نماينده اي از گروه دوم ، کارکرد روانشناختي دين را در ياري رساندن به تلاش فرد در جستجوي معني ، ارج مي نهاد.
خود - روانشناسي
قهرمانان ديني ، مانند گذشته ، در تحولات نوين نظريه روانکاوي تامل مي کنند تا دين را در برابر حمله تاريخي اي که تا حدود خود روانکاوي آغاز کرده بود ، توجيه کنند. خود رواشناسي رشته اي که به مدد هاينتس کوهرت (1981-1913م) تدوين يافته بود و با روانکاوي ارتباط دارد به نظر مي رسد که جديدترين نمونه اين گونه تحولات باشد. کوهرت هم مانند وينيکوت ، مستقيما به دين تعلق خاطر نداشت. او با بيماراني کار مي کرد که از داشتن شخصيت خود شيفته وار يا نابساماني هاي رفتاري رنج مي بردند ، يعني شرايطي که نظريه روانکاوي کلاسيک آن را قابل تحليل و کاوش نمي دانست ، چراکه چنين بيماراني از آنجا که نمي توانند با ديگران ارتباط برقرار کنند ، نمي توانند در معرض معالجه درآيند. کوهرت مي توانست کساني را که اسير خودشيفتگي هستند ، تحليل کند ، چراکه در خود شيفتگي ارزشي مي يافت و اين ارزش را با بيمارانش مطرح مي ساخت.
هر چند روان درمانگران دين گرا بتازگي شروع به کشف کارهاي کوهرت کرده اند ، به نظر مي رسد که ارزش آنها در معالجه کساني که سخت در بند خويش و خودگرا هستند و لذا نمي توانند با ديگران به عنوان ديگران ارتباط برقرار کنند، نهفته است. اين ناتواني در ارتباط يافتن با ديگران شامل «ديگري» نهفته در تجربه ديني هم هست ، با اين حساب ، خودشيفتگان چه بسا ناتوان از آنند که کاملا ديني باشند ، چرا که آنان ناتوان از آن هستند که «ديگر بزرگ» همه تجربه هاي ديني را تجربه کنند. بدين ترتيب ، روانکاوي از ملاحظه «توهم» به صورت تخفيف آميز ، به ملاحظه آن در پرتو ارزيابي مثبت سير کرده است. ولي بسياري رشته ها که در بقيه اين مقاله مطرح است کار خود را با قول به مبناي تجربي داشتن «توهم» آغاز مي کنند.
يونگ و روانشناسي دين،روانشناسي تحليلي (يونگ گرايي)
دین - بسياري در دهۀ 1950 بر اين باور بودند كه يونگ يك «فرويدي» است. هرچند او در سال 1909 توسط فرويد براي بازديد از دانشگاه كلارك دعوت شد، اما با اين حال نبايد او را تنها يك روانشناس يا روانكاو توصيف كرد.
امروزه شما در آمريكا بسياري از كتابها را دربارۀ يونگ در كتابفروشي‌ها خواهيد يافت كه حتي از كتاب‌هاي مربوط به فرويد نيز بسيار بيشتر است.
زيرا ايده‌هاي او اكنون بسيار در افواه عمومي رايج و متداول شده است. اما يك مشكل وجود دارد و آن اين كه فهم و درك آثار يونگ، دشوارتر از فهم و درك آثار فرويد است. غالباً اين نكته كه يونگ- به ويژه در 25 سال پاياني عمر خود- بيشتر معطوف مسائل مربوط به «دين شناسي» و «اسطوره‌شناسي» بوده است مورد غفلت واقع مي‌شود.
هرچند خود يونگ معتقد بود كه اين موضوعات بسيار بيش از روانشناسي حائز اهميت هستند. ديدگاه يونگ به مسئله بسيار مهم اديان و اسطوره‌ها، از منظر روانشناسي اهميت بسياري دارد. مقاله زير با رويۀ توصيفي- تحليلي به اين مسائل پرداخته است.
زندگي يونگ
كارل گوستاو يونگ در 26 جولاي 1875م در كسويل (Kesswill) سوئيس متولد شد. پدر او- يوهان پل يونگ- در كليساي سوئيس كشيش بود و مادر او- اميلي يونگ- دختر يك وزيربود. هرچند يونگ در سراسر عمر خود با ايده‌هاي ديني سروكار داشت، اما نهايتاً مناسك و آداب مسيحي امثال پدرش را رد كرد. او در 11 سالگي به مدرسۀ ژيمنازيوم در شهر «بازل» سوئيس رفت و از دانشگاه بازل مدرك پزشكي اخذ كرد.
علايق او در آغاز بين علوم انساني (تاريخ و فلسفه) و علوم (علوم طبيعي و باستان‌شناسي) در نوسان بودند. از آنجايي كه خانوادۀ او از اقشار كم درآمد بودند، او سرانجام تصميم گرفت كه علوم انساني را- به خاطر وجود فرصتهاي شغلي كمتر- رها كند. او به باستان‌شناسي روي آورد اما شهربازل، دانشكده‌اي براي اين رشته نداشت.
در نهايت يونگ تصميم گرفت كه به پزشكي بپردازد زيرا اين كار درآمد بيشتري را براي او به همراه داشت و همين امر سرانجام عاملي شد تا او به سوي مباحث روانشناسي- به ويژه روانشناسي دين و اسطوره- متمايل شود.
فهرست مطالب
ارتباط روان درماني و دين
خود - روانشناسي
يونگ و روانشناسي دين،روانشناسي تحليلي (يونگ گرايي)
مشاوره ديني
تعليم و تربيت حوزوي و مشاوره کشيشي
همايش "نقش دين در بهداشت روان" آغاز بكار كرد
تعليم و تربيت کشيشي کلينيکي (ت ک ک)
روانشناسي رابطة بلا و ايمان در دين
مددکاري اجتماعي و رابطه روان شناسي و دين