موضوع : بررسی پیشینه ترانه های قوم ترکمن

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

چکیده:
از مطالعه و بررسی های که انجام شد به این موضوع میرسیم که ایران سرزمینی متشکل از گروه های قومی مختلف با ویژگی هاو رسوم سنتی خاص میباشد.با این وجود تمامی این گروه ها در ایرانی بودن مشترک اند. شناخته شده ترین این اقوام عبارتند از: آذربایجانی، ترکمن هاو قزاق ها، خراسانی ها،بلوچ، بختیار، قشقائی ها، کرد ها، گیلانی ها، لر ها، مازندرانی ها، جنوبی ها. گروهی از اقوام ایرانی، ترکمن هستند که مرزهای شمالی ایران را در شرق دریای خزر پوشش داده اند که در حال حاضر در بخش جنوب غربی اسیای مرکزی )جمهوری ترکمنستان( ،نواحی شمالی ایران )ترکمن صحرا( ،افغانستان و چند گروه انها نیز در عراق، سوریه و ترکیه سکونت دارند. آب و هوای این منطقه بویژه در جنوب و شمال دشت گرگان، یکسان نیست. بنابراین این منطقه از نظر جغرافیایی از سه بخش تشکیل می شود: 1 - ناحیه ی مرتفع یا جنگلی 2 - کوهپایه ای یا استپی 3 - استپ . ترکمن به معنای کلمه )من ترک هستم(. زبان ترکمنی جزو شاخه زبان های ترکی است که در گروه زبان های اورال –آلتاییک قرار دارد. پیدایش موسیقی در تاریخ بشر را به تحقیق نمیتوان حدس زد ولی قطعا از پیدایش زبان بوده است. موسیقی برای ایجاد ارتباط و بیان دردها، شادی هاو ابراز تاثیرات روحی مختلف از آنها مدد می جست.بدون شک موسیقی در میان ملت ها و طوایف و تبرهای مختلف ریشه های مشترکی داشته است. موسیقی ترکمن به شکلی از موسیقی میگوند که در بین اقوام ترکمن ایران،ترکمنستان، افغانستان رواج دارد. بین موسیقی خراسان و ترکمن صحرا و چند مکان دیگر سنخیت های وجود دارد. موسیقی ترکمن در چهار دستگاه ارائه میشود: تشنید،قرق لر،مخمس،و نوایی. رایج ترین ساز قوم ترکمن دوتار میباشد. در دل موسیقی ترکمن داستان هایی نهفته که ریشه در فرهنگ و عقاید مردم دارد و احساساتشان را بیان میکند و موسیقی بزرگترین وسیله بیان وخواسته های ترکمن بوده و هست.
واژگان کلیدی: ترکمن، موسیقی، پیدایش،ارتباط

                                                        فصل اول:
                                                     کلیات تحقیق
1-1.طرح و بیان مسئله:
  گروهی از اقوام ایرانی، ترکمن هستند که  مرزهای شمالی ایران را در شرق دریای خزر پوشش داده اند. بنابراین این منطقه از نظر جغرافیایی از سه بخش تشکیل می شود: 1- ناحیه ی مرتفع یا جنگلی 2- کوهپایه ای یا استپی 3- استپ . ترکمن به معنای کلمه (من ترک هستم).
ترکمن ها به طوایف و گروه های متفاوتی تقسیم میشوند که هر کدام موسیقی و ساز خاص خود را دارند که در این تحقیق به بررسی موسیقی ترکمن و ریشه ترانه های این قوم میپردازیم.
1-2. اهداف و ضرورت ها:
  هدف پزوهشگر از تهیه این تحقیق آشنایی مردم ایران با قوم و قومیت های محلی ایران است. که هر کدام مانند مرواریدی در درون صدفی همچون ایران گنجیده اند. که یکی از این مروارید ها ترک ها هستند. در این تحقیق پژوهشگر سعی کرده است تمام اطلاعاتی را که خود از این قوم بدست آورده را در اختیار دیگر مردمان ایران قرار دهد تا آنانی که هنوز پیشینه سرزمین خود را پیدا نکرده اند بیاموزند و بدانند.
1-3.پیشینه تحقیق:
  تحقیق مورد نظر از لحاظ فرهنگ و آداب و رسوم در جامعه ترکمن توسط محققان انجام گرفته و به نام هایشان در این تحقیق اشاره می شود.
1-تاریخ فرهنگ و هنر ترکمن:نویسنده اسدالله معطوفی. 2-نگاهی به فرهنگ عامه مردم خراسان،نویسنده: سید علی میر نیا. 3- مقدمه کتاب موسیقی ترکمن، نویسنده: محمد تقی مسعودیه و ..
1-4.پرسش های تحقیق:
  ریشه ترانه های قوم ترکمن به چه چیز باز میگردد؟
1-5. فرضیه تحقیق:
  با تحقیقی که انجام شد معلوم شد که ریشه ترانه های قوم ترک به داستان هایی که در آن زمان رخ داده بر میگردد که این داستان ها ریشه در فرهنگ و عقایدشان دارد و احساسشان را بیان میکند میکند و موسیقی بزرگترین وسیله بیان وخواسته های ترکمن بوده و هست.
فصل دوم:
ترکمن و موقعیت جغرافیایی
2-1-نگاهی به ترکمن:       
  ایران سرزمینی متشکل از گروه های قومی مختلف با ویژگی هاو رسوم سنتی خاص میباشد.با این وجود تمامی این گروه ها در ایرانی بودن مشترک اند که آنها را به همزیستی بیشتر و بهتر بایکدیگر رهنمون میسازد. لزوم تقویت این مشترکات ایجاب میکند که از این قوم شناخت بهتر ومناسبی به دست آید. برخی قوم ایرانی در مناطق داخلی کشور و شماری در مناطق مرکزی پراکنده اند. دسته اخیر در طول تاریخ به عنوان مرزدارانی سلحشور و غیرتمند شناخته شده اند،گرچه خود گاهی  از اجحافات حکومت های مرکزی در امان نبوده و کشمکش هایی نیز با انها داشته اند.از جمله این اقوام،ترکمن ها هستند که مرزهای شمالی ایران را در شرق دریای خزر پوشش داده اند (محمدی،29،1380).
2-1-2-معنی کلمه ی ترکمن:
  ترکمن،به زبان ترکی به معنای (من ترک هستم) می باشد. زیرا ترکمن ها سایر ترکها را مردمی مخلوط شده و فرهنگ باخته و خود را ترکهای با فرهنگ، اصیل و دست نخورده دانسته و این کلمه را به خود اختصاص دادند. ترکمن ها را(ترک ایمان) نیز می گویند. در متون عربی امده که چون دو هزار نفر از ترکمن ها در یک روز به اسلام روی اورده اند، انها را ترک ایمان یا ترکمن خوانده اند (همان، 30).
2-1-3موقعیت جغرافیایی :
  ترکمن ها شاخه ای از ترک های آسیای میانه اند، که در حال حاضر در بخش جنوب غربی اسیای مرکزی (جمهوری ترکمنستان) ،نواحی شمالی ایران (ترکمن صحرا) ،افغانستان و چند گروه انها نیز در عراق، سوریه و ترکیه سکونت دارند. لازم است اشاره شود که ترکمن صحرا منطقه ای در شمال شرقی ایران،( در قسمتهای شمالی گلستان ) و جنوب جمهوری ترکمنستان می باشد. ترکمن صحرا جلگه ای با برامدگی های اندک است که در غرب تا دریای خزر ادامه دارد.سرزمین مسکونی ترکمن ها از دو بخش دشتی و کوهستانی تشکیل شده و ترکمن های ایران در این منطقه ، از شرق دریای خزر تا مراوه تپه و نیز در منطقه ی جرگلان خراسان، ساکن هستند (گلی ،239،1374).
.
  2-1-4آ ب و هوا :
  آب و هوای این منطقه بویژه در جنوب و شمال دشت گرگان، یکسان نیست. این دشت از جنوب به کوه های البرز و از شمال به مرزهای ایران و ترکمنستان منتهی می شود و نواحی بیابانی در مجاورت ان قرار دارد بنابراین این منطقه از نظر جغرافیایی از سه بخش تشکیل می شود: 1- ناحیه ی مرتفع یا جنگلی 2- کوهپایه ای یا استپی 3- استپ – بیابان . چنین افزایش شدی در ارتفاع ، زمینه های تنوع اب و هوا را در این منطقه فراهم می سازد . کوه های البرز، از یک سو منطقه را از بادهای خشک جنوبی و شرقی محافظت می کند و از سوی دیگر سبب ریزش فراوان در دامنه های کوه های شمالی و بخش جنوبی منطقه می گردد. ریزش باران در بخش های شمالی بسیار کمتر بوده و به همین سبب  در اب و هوا و طبیعت بخش شمالی دشت نوعی انتقال از جنگل تا استپ – بیابان دیده می شود . از این رو ، زمین های حاصلخیز استپی بین این دو ناحیه واقع شدند .
اب و هوای این منطقه مرطوب و معتدل و درجه ی حرارت و رطوبت در سراسر ناحیه یکسان نیست . در این منطقه دو نوع جریان باد وجود دارد : 1-جریاناتی که از سمت شمال به جنوب می وزند . همان جریان های پر فشار سردی هستند که از منطقه  سیبری در زمستان می وزند و باعث می شوند که هوای مرطوب به بالا رانده می شود و همین امر در زمستان باعث ریزش باران و برف و در تابستان باعث گرما و خفگی هوا می شود . 2- جریاناتی که از غرب به شرق می وزند این جریانات باعث می شوند که هر قدر از سمت دریای خزر به شرق برویم اب و هوا ، خشک تر و از مقدار بارندگی نیز کاسته می شود (همان ،24) .
2-1-5- زبان ترکمن ها:
  زبان ترکمنی جزو شاخه زبان های ترکی است که در گروه زبان های اورال –آلتاییک قرار دارد.زبان های اورال –آلتاییکزبان ساکنین ترکستان چین است که یکی از شاخه های آن زبان اوغوزی میباشد که ریشه زبان ترکمنی امروزی نیز از آن گرفته شده است.زبان ترکمنی نوعی زبان ترکی است که به نسبت سایر زبان های ترکی کلمات در آن به طور غلیظ و پیچیده و از ته گلو تلفظ میشوند.در این زبان، حروف(ز-س) و هم صداهای آنان تقریبا نوک زبانی ادا میشوند. لازم است اشاره شود که بعضی کلمات معمولی نیز در قالب زبان ترکی در گویش ترکمنی به کار میروند.
  ترکمن ها زبان خود را(ترکمن چه) یا (ترکمن دیل ،زبات ترکمنی) مینامند.همانطور که اشاره شد زبان شناسان این زبان را از گروه زبان های (اوغوز) یا شاخه جنوب غربی زبان ترکی شناخته و قرابت زبان شناختی آن را با ترکی آذربایجانی و ترکیه دانسته اند. زبان ترکمنی مانند زبان ترکی آذربایجان و ترکیه به طور گسترده ای با زبان های عربی، فارسی روسی آمیخته شده است اما شباهت زبان ترکمنی به ترکی استانبولی بیشتر است تا ترکی آذری. استفاده از لغات، ترکیبات و مضامین فارسی وعربی نیز در ادبیات ترکمن چه در گذشته و چه امروز رواج داشته است، زیرا زبان علمی وادبی حوزه ها و مدارس آسیای مرکزی به طور غالب دو زبان یاد شده است، به طوری که اشعار شاعران بزرگ ترکمن چه قبل از مختومقلی و چه بعد از او از این گونه واژگان میباشد.امروزه استفاده از زبان فارسی در مداس و همچنین در مداودات و ارتباطات ترکمن ها با سایر اقوام ایرانی دیده میشود. البته لازم است به این نکته  نیز اشاره شود که در دهه های اخیر استفاده واژگان فارسی نه تنها  در ادبیات ترکمنی، بلکه در گفتگوی روزمره ترکمن ها به ویژه در میان جوانان رواج فزاینده ای یافته است(محمدی،30،1380).
ترکمن ها چه کسانی هستند؟
  سرزمین اصلی قوم ترک سرزمین ترکستان چین میباشد. در اوایل قرن چهارم هجری قمری، بعضی از اقوام ترک(ترکمن ها)در پی تشنجات داخلی، فشار قبایل و اقوام دیگر و در جستجوی چراگاه های بهتر و خشک سالی های پی در پی و یا بنا به علل دیگر و پس از پیروزی اسلام و شکست سلسله ساسانی مجال یافتند از سرزمین های مادری خود در آسیای  میانه به تدریج کوچ کرده و تا نواحی شمالی خراسان در قلمرو ایران پیش آیند و از آن پس به تدریج مراتع و سرزمین های خود را توسعه دهند. اما قوم ترکمنی با و ویژگی های اساسی خویش در قرن هفتم و هشان هجری شکل گرفت و اساس قبیله های آن به شکل امروزیش پدیدار گشت. ترکمن ها همانطور که گفته شد در اصل از ترکان زرد پوست  آسیایه میانه بودند که هزاران سال قبل در شرق دریای خزر در ترکمنستان و نواحی شمالی ایران به چادر نشینی می پرواختد.آنها به علت یک سری تمایزات فرهنگی و رشادت های خاص، در جوار ترک زبان های دیگر موجودیت یافتند و حتی  پس از نفوذ اسلام درایران، همچنان فرهنگ خود راحفظ نمودند(گلی،210،1374).
  ترکمن ها مردمی از چندین گروه بزرگ تباری و شمامل طوایف مختلفی چون یموت، تکه، گوکلان، سالور، ارساری، چاودر، آل علی، قره و ساریق میباشند. هر یک ازاین قبایل خود به تیره ها وطوایف کوچکی تقسیم میشوند، اما با این وجود تمامی این گروه ها دارای زبان، سنت های فرهنگی و حتی پوششی مشابه هستند(همان،211).
فهرست مطالب
فصل اول:  کلیات تحقیق    1
1-1.طرح و بیان مسئله:     2
1-2. اهداف و ضرورت ها:     2
1-3.پیشینه تحقیق     2
1-4.پرسش های تحقیق     2
1-5. فرضیه تحقیق:     2
فصل دوم:ترکمن و موقعیت جغرافیایی    3
2-1-نگاهی به ترکمن     4
2-1-2-معنی کلمه ی ترکمن     4
2-1-3موقعیت جغرافیایی     4
2-1-4آ ب و هوا     5
2-1-5- زبان ترکمن ها:     5
2-1-5- زبان ترکمن ها:     5
2-1-6- اسکان ترکمن ها     7
2-1-7- اعتقاد و رسوم مردم ترکمن:     7
فصل سوم:موسقی ترکمن    8
3-1-1-نگاهی به تاریخ موسیقی-موسیقی ترکمن:      9
3-1-2-موسیقی ترکمن     10
3-1-3-موسیقی ترکمن صحرا     11
3-1-4- سازهایی که نوازندگان ترک می نوازند    12
3-1-5-دوتار     15
3-1-6-داستان هایی از ترانه های ترکمنی     17
3-1-5-مقام ها     20
3-1-8-مقام زهره و طاهر:    23
3-1-9-نتیجه گیری:     27
منابع فارسی     29
فهرست تصاویر
تصویر 1 -انواع ساز    24
تصویر 2 -نوازنده ترکمن    25
تصویر 3 -نوازنده    25
تصویر 4 -نوجوان نوازنده    26
تصویر 5 -نوازندگان ترک    26