موضوع : مقاله قاطعیت و جنسیت

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

نگاهي به ريشة قاطعيت
«فَشِلتُم‌» از مادّة‌ «فَشَل‌» به‌ معناي‌ سستي‌ در اراده‌ و ضعف‌ در تصميم‌گيري‌ و قاطعيت‌ است‌كه‌ ناشي‌ از ترس‌ يا غير آن‌ باشد؛ و از آثار آن‌، اضطراب‌ و اختلاف‌ و كسالت‌ و ترس‌ است‌.
«تَنازَعتُم‌» از مادّة‌ «نَزع‌» به‌ معناي‌ جذب‌كردن‌ چيزي‌ و كندن‌ آن‌ از مكان‌ خودش‌است‌، كه‌ از آثار آن‌ «فَشلَتُم‌»، يعني‌ ضعف‌ در تصميم‌گيري‌ و قاطعيت‌ در كارهاست‌ كه‌ به‌دنبالش‌ تنازع‌، يعني‌ كشمكش‌ و ستيزه‌كردن‌ و به‌ مخالفت‌ برخاستن‌ با يكديگر است‌.
اهميت رفتار قاطعانه در روابط دختران و پسران
وقتی در برخورد با مردم، موضع تدافعی نمی گیرید و به راه سلطه جویی نمی روید، در واقع در فرآیند تصمیم گیری دیگران ، حتی اگر باب میل تان هم نباشد دخالت نمی کنید و می گذارید تمام اختلاف نظرها تا جایی که امکانش باشد از راه مذاکره به توافق بینجامد. رسیدن به توافق نشانه ی کنترل رفتار نیست. کنترل رفتار زمانی مصداق پیدا می کند که کسی به محدوده ی شخصی شما، یعنی آن چه شما آن را "من" می خوانید راه یابد. محدوده ای که باید از همه چیز، از پدر و مادر گرفته تا قانون و اخلاقیات و سایرین مستقل باشد. حتی در کار روان درمانی، مشاور برای ورود به این بخش خصوصی زندگی مراجعان ، نیاز به اجازه دارد. ورود بی اجازه ی مشاور به دنیای خصوصی مراجعه کننده یا به قطع برنامه ی درمان منجر می شود و یا موجب وابستگی شدید روانی می گردد، آن طور که بیمار به گونه ای ناسالم جزیی ترین تصمیم گیری های شخصی اش را به مشاور تفویض می کند. بنابراین ضروری به نظر می رسد که مشاوران بکوشند به جای تصمیم گیری برای مراجعه کننده به او مهارت های زندگی را آموزش دهند. پژوهش ها نشان داده است برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی ، ایجاد رفتار قاطعانه از اهمیت خاصی برخوردار است.
رفتار، تنها با داشتن علم تغییر نمی کند. دختران و پسران ما دانش را دارند ولی نگرش و عملکرد آنها متفاوت است. آن ها برای به مرحله ی عمل درآوردن آن چه فرا می گیرند به مهارت هایی نیاز دارند، مهارت های زندگی ، مهارت در گفت و گو، رفع اختلاف ، اندیشه ی نقدگرایانه، تصمیم گیری و ارتباطات برای نوجوانان امری حیاتی است. این گونه مهارت ها به دختران و پسران می آموزد تا به عنوان افرادی برابر، با یکدیگر رابطه داشته باشند، به طور گروهی کار کنند، خودباوری به دست آورند و در برابر فشار همسالان و بزرگسالان در مقابل انجام اقدامات مخاطره آمیز غیر ضروری ایستادگی کنند.
مهارت قاطعیت (جرأت آموزی) در روابط دختران و پسران
مهارت قاطعیت یکی از انواع ارتباطات اجتماعی و روابط بین فردی است که طی بیست سال اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. با پیچیده شدن زندگی به خصوص در جوامع صنعتی ، نیاز به احقاق حقوق فردی بیشتر احساس می شود. این روش برای طیف وسیعی از اختلافات مانند اختلافات زناشویی ، افسردگی ، رفتار ضد اجتماعی و پرخاشگری و مشکلات همراه با آن ها به کار می رود.
تعاریف زیادی از مهارت قاطعیت ارائه شده است. یکی از آنها می گوید: "ایستادگی بر نظرات شخصی و بیان افکار، احساسات و باورها به صورت مستقیم ، صادقانه و متناسب به گونه ای که به حقوق دیگران نیز احترام گذاشته شود."
به عبارت دیگر می توان گفت رفتار قاطعانه دارای سه خصیصه است:
1- رفتار قاطعانه ، بیان صادقانه و مستقیم افکار و احساسات است.
2- رفتار قاطعانه از نظر اجتماعی پسندیده است.
3- هنگام انجام رفتار قاطعانه، حقوق و احساسات و آرامش دیگران در نظر گرفته می شود.
بررسي رفتار قاطعانه در روابط
روش دیگر تعریف رفتار قاطعانه آن است که مشخص شود رفتار قاطعانه چه چیزی نیست. رفتار قاطعانه متفاوت از پرخاشگری است.می توان گفت رفتار پرخاشگرانه ، بیان خصومت آمیزی است که فرد بدون در نظر گرفتن حقوق دیگران و توجه به آن می خواهد به هدف خود دست یابد.
رفتار قاطعانه ، متفاوت از خجالت و کمرویی است. در حال خجالت و کمرویی فرد با لحن توأم با معذرت خواهی ، افکار، احساسات و حقوق خود را بیان می کند. در رفتار قاطعانه ، فرد با ملاحظه و توجه به دیگران ، بر دیدگاه خود ایستادگی می کند. احساسات، نظرات و افکار خود را به صورت باز و آشکار بیان می کند ، صدای محکمی دارد، به راحتی به صورت فرد دیگر نگاه می کند، به موضوعات مهم می پردازد، خود را برابر دیگران می داند، نه به کسی صدمه می زند و نه اجازه می دهد به او صدمه زده شود.
(کسی که نمی تواند بر ترس غلبه کند ، هنوز اولین درس زندگی را نیاموخته. "امرسون" )
عوامل موثر در رفتار قاطعانه
رفتار قاطعانه نیازمند توانایی ایجاد پاسخ های انعطاف پذیری است که نسبت به وضعیت های خاصی که در موقعیت های تعارض برانگیز به وجود می آیند حساس باشد. بنابراین به نظر می رسد که در ایجاد این گونه رفتارها ، اجزای رفتاری آشکار و نهان دخیل باشند.
اجزای رفتاری ناآشکار و نهان
مهارت های شناختی شامل باورها ،عقاید و شناخت ها.
الف : یکی از عوامل شناختی ، شناسایی حقوق فردی و شخصی است. افراد قاطع شناسایی دقیق تری از حقوق شخصی خود در شرایط مختلف دارند. مثل:
- حق دارید مسوولیت حل مشکلات دیگران را نپذیرید.
- حق دارید نظرتان را تغییر دهید.
- حق دارید اشتباه کنید و مسوولیت آن را بپذیرید.
- حق دارید بگویید: "نمی دانم." و....
ب: یکی دیگر از اجزای شناختی اصلاح باورهای فرد است. اولین قدم برای مقابله با این باورها، شناسایی افکار غیرمنطقی و جایگزینی فعالانه افکار منطقی به جای آن ها است.
آيا تا‌به‌حال به ارزش واقعي خود فكر كرده‌ايد؟ چه اندازه به خود احترام مي‌گذاريد؟در مواجهه با مشكلات چگونه برخورد مي‌كنيد؟با قدرت و قوت رفتار مي‌كنيد يا ضعف و انفعال؟اصولاً با شكست چگونه روبرو مي‌شويد؟ خود را مقصر مي‌دانيد و به سرزنش و ملامت خود مي‌پردازيد، يا شكست را به عنوان واقعيتي از زندگي مي‌پذيريد؟ در مقايسه خود با ديگران چه‌حالتي به شما دست مي‌دهد؟خانواده، مدرسه، دوستان چه تصوري از شما دارند؟ شما را فردي موفق مي‌دانند يا سست و بي‌اراده؟حتماً مي‌پرسيد طرح اين سؤال‌ها، بيان‌گر چه موضوعي است؟ بله، درست حدس زديد، اعتماد‌به‌نفس مسأله‌اي است كه هر روز با آن مواجهيم و فردي كه اعتمادبه‌نفس دارد، خود را شايسته مي‌داند و شايستگي، ويژگي عام شخصيت اوست، اين نگرش مقطعي و زودگذر نيست.
احساس خود باوري، توانايي و دريافت واقع بينانه از خويش، جز امتيازات شخص محسوب مي‌گردد، و از بروز حالت نااميدي و يأس و هم‌چنين داشتن تصور نادرستي از قابليت‌ها جلوگيري مي‌كند. وي هرگز مدعي نيست كه تمام قابليت‌هاي بالفعل را داراست، بلكه راه وصول را براي خود هموار و باز مي‌بيند.
كسي كه به خودش احترام بگذارد و نفس خويش را گرامي شمارد و خود را با تمام نقص‌ها و ضعف‌ها به‌حساب آورد، به خود اعتماد داشته، گرفتار خود‌پنداره‌ي منفي نمي‌گردد و هيچ‌گاه زنداني خيالات نمي‌شود. اما شخصي كه تصور نادرستي از خويش دارد و گرفتار پندارهاي خيالي است، به‌گونه‌اي كه در تحصيل، روابط اجتماعي، سياسي، خانوادگي، اقتصادي و… خود را بسيار مقبول و شايسته معرفي مي‌كند و به دنبال شخصيتي كاذب و دروغين است، چون زمينه و توان رسيدن به اين آرزوهاي مطلوب برايش فراهم نيست، همواره يأس و نااميدي را تجربه مي‌كند و دچار افسردگي مي‌شود.
عاقبت افرادي كه چنين تصوري از خود دارند، جز انزوا و محدود نمودن خويش، براي پوشش وضعيت دروغين يا فعاليت‌هاي رياكارانه چه مي‌تواند باشد؟
به تعبير يكي از روان‌شناسان مشهور: “خود‌پنداره‌ي كاذب، همانند گنجي است كه در وسط آن ديناميت كار گذاشته شده است و مايه تخريب و ويراني خواهد شد”.
فرد متكي‌به‌نفس، چون شناخت درستي از خود دارد و نقاط ضعف و قوت خود را مي‌داند، براي رفع نقص‌ها، تلاش بيش‌تري مي‌كند و هرگز احساس كوچكي و حقارت نخواهد كرد.
در قرآن كريم و روايات اهل‌بيت تأكيد زيادي بر احترام به خويشتن و عزيز شمردن آن شده است، تا جايي كه عزت نفس، مايه كرامت و بزرگي برشمرده شده و خودكم‌بيني، مايه‌ي هلاكت و سقوط انسان معرفي شده است.
پس از توضيح اجمالي پيرامون اعتماد به نفس، به بررسي راه‌هاي نيل به آن مي‌پردازيم و ويژگي‌هايي را كه اعتماد به نفس به ارمغان مي‌آورد بر مي‌شماريم:
فهرست مطالب
نگاهي به ريشة قاطعيت
اهميت رفتار قاطعانه در روابط دختران و پسران
مهارت قاطعیت (جرأت آموزی) در روابط دختران و پسران
بررسي رفتار قاطعانه در روابط
عوامل موثر در رفتار قاطعانه
اجزاي رفتاري نا آشكار و پنهان
مهارت قاطعیت ونه گفتن در روابط
رفتارقاطعانه چگونه باشد ؟
رفتار قاطع يعني چه؟
الگوهاي چهارگانه ارتباط با ديگران
 قاطعيت در ارتباط باديگران
هوش اجتماعي و قاطعيت
 داشتن عزت نفس نمودي از قاطعيت
روش‌هاي تقويت اعتماد به نفس
گروه بندي افراد قاطع
قاطعيت در روابط دختران و پسران چه كمكي مي كند؟
قاطعيت در سه حرکت
منبع